شهرستان ميانه در جنوب شرقي استان آذربايجان شرقي  به‌عنوان پهناورترين شهرستان شمال غرب کشور در جنوب رشته‌کوه بزقوش قرار دارد و داراي دو نوع آب‌وهوا در سال است به‌طوري‌که در نيمي از سال و در زمان بهار و تابستان آب‌وهوايي خشک و کرم و در فصل پاييز داراي آب‌وهواي سرد و کوهستاني است.

متوسط بارش سالانه در اين شهرستان 320 ميلي‌متر در نقاط کم ارتفاع جنوب شرقي و در بالاي ارتفاعات بز گوش از 393 تا 600 ميلي‌متر متغير و متوسط دماي سالانه شهرستان ميانه نيز سه تا الي 5.14 درجه سانتي‌گراد در مناطق مختلف آن گزارش‌شده و ازنظر پوشش گياهي، داراي انواع و اقسام گياهان خودرو است که حدود 40 رقم انواع گياه را دربر مي‌گيرد.

علاوه بر اين ويژگي‌ها برخورداري از رودخانه‌هاي پر آب و پراکنده‌اي چون رودخانه شهر چاي، با 130 ميليون مترمکعب، قارلانقو چاي با 510 ميليون مترمکعب، رودخانه آيدوغموش با 150 ميليون مترمکعب، رودخانه قزل اوزن با 1250 ميليون مترمکعب و گرمه چاي (گرم رود) با 300 ميليون مترمکعب در منطقه، وجود سد آيدوغموش و شهريار (سد بتني)، سطح بالا زير کشت اراضي زراعي آبي، سرمايه‌گذاري عظيم در شبکه آبياري و زهکشي رودخانه قزل اوزن و توانايي کشاورزان در امر کاشت محصولات متنوع کشاورزي به‌ويژه محصولات استراتژيک، شهرستان ميانه را به يکي از قطب‌هاي توليد انواع محصولات کشاورزي و باغي تبديل کرده است.

در اين ميان شهرستان ميانه همواره به‌عنوان يکي از قطب‌هاي توليد سيب در کشور ناميده شده، شهري که مستعد بودن باغات و زمين کشاورزي آن سبب شده محصولات کشاورزي و به‌خصوص سيب آن‌هم داراي کيفيت بالايي باشد و حجم بالايي از توليدات سيب اين شهرستان به ديگر استان‌هاي کشور و حتي کشورهاي خارجي صادرشده و از همين حيث اين محصول کشاورزي را مي‌توان يکي از محصولاتي دانست که قدرت ارزآوري بسيار بالايي براي استان و نيز کشور دارد.

درواقع سيب را شايد بتوان به‌عنوان يکي از نمادهاي اصلي شهرستان ميانه نام برد به‌طوري‌که سيب زنوز ميانه نامي آشنا براي مردم آذربايجان و کشور است و علاوه بر اين ديگر انواع سيب نيز در اين منطقه توليد مي‌شود اما باوجوداين ظرفيت در توليد چنين محصول باغي ارزشمندي، باغداران ميانه‌اي تقريباً هرسال با مشکلي تکراري مواجه هستند و آن بارش تگرگ در موقع برداشت سيب از باغ‌هاي ميانه است که با توجه به ويژگي‌هاي سيب اين منطقه و همزماني برداشت آن با آغاز فصل پاييز سرد در اين منطقه امري هميشه محتمل است.

باوجود قابل پيش‌بيني بودن اين موضوع، بارش‌هاي اخير تگرگ در شهرستان ميانه آخرين نمونه ازاين‌دست بوده که خسارت 230 ميليارد ريالي را به باغات سيب در روستاهايي چون زر نکش، اوين، خان گاه، فندق لو، نقاآباد و نشق  وارد كرده و موجب گرديده 17 هزار تن سيب درجه‌يک اين منطقه از بين برود و خسارت غيرقابل جبراني به كشاورزان وارد شود.

سيب درجه‌يکي که به‌عنوان ضايعات نصيب کارخانه‌هاي سانديس سازي مي‌شود

به‌طور حتم اصلي‌ترين متضرر اين وضعيت باغداران ميانه‌اي هستند که به اميد کسب درآمد و تأمين نيازهاي خود و خانواده طول سال را در باغات خود زحمت‌کشيده و با خون‌دل اقدام به توليد سيب مي‌کنند غافل از اينکه تنها در عرض چند ساعت و يا حتي چندين دقيقه تمام زحمات يک ساله آن‌ها طعمه تازيانه‌هاي تگرگ خواهد شد.

حسين زاده يكي از باغداران نمونه دراين‌باره گفت: امسال  محصول سيب بهتري به سال گذشته داشتيم اما متأسفانه در زمان‌برداشت بارش تگرگ باعث از بين رفتن تمام محصولات شده به‌گونه‌اي كه سيب چيده شده به‌عنوان ضايعات و باقيمتي بسيار ناچيز به کارخانه‌هاي سانديس سازي فروخته مي‌شود.

نصب سامانه ضد تگرگ در منطقه خواسته اصلي كشاورزان

با توجه به اينكه منطقه كندوان يكي از وسيع‌ترين باغات سيب شهرستان  ميانه را داراست  ولي تا به امروز سامانه ضد تگرگ  در اين منطقه نصب نگرديده  و خواست اساسي كشاورزان منطقه نصب اين سامانه است تا خسارات وارد از بارش تگرگ را كاهش دهد و چتري باشد براي حفظ اندوخته زحمات آن‌ها در باغات سيب.

نماينده مردم ميانه در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين خصوص با انتقاد از كوتاهي وزارت جهاد كشاورزي در نصب سامانه ضد تگرگ در منطقه اظهار داشت: نصب نشدن اين سامانه يكي از عوامل وارد آمدن خسارات سنگين به باغداران و کشاورزان ميانه به‌ويژه در باغات سيب است.

مددي با اشاره به پيگيري‌هاي صورت گرفته براي حل اين مشکل و نصب سامانه ضد تگرگ در منطقه خاطرنشان شد: باوجود درخواست‌ها و مكاتباتي كه با وزارت جهاد کشاورزي در خصوص نصب اين سامانه در محدوده شهرستان ميانه داشتيم، متأسفانه جهاد کشاورزي تاکنون در نصب اين سامانه کوتاهي کرده و باعث افزايش خسارت  به باغداران شده است.

نسبت به بارش تگرگ به باغداران هشدار داده مي‌شود!

در اين ميان اظهارنظر مسئولان جهاد کشاورزي آذربايجان شرقي در خصوص اقدامات انجام‌شده براي تغيير اين شرايط نيز جالب‌توجه است به‌طوري‌که گويا وظيفه آن‌ها در چنين مواردي تنها به اطلاع رساني و هشدار به کشاورزان و باغداران در خصوص تغيير شرايط جوي ختم مي‌شود.

اسكندري مدير باغباني سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان شرقي در خصوص آخرين نمونه از خسارات وارده به باغداران سيب ميانه در اثر بارش تگرگ چنين استدلال کرد:  دو روز قبل از بارش تگرگ به كشاورزان هشدار داده بوديم تا نسبت به كاهش عوارض ناشي از تگرگ اقدام و بر روي درختان و محصولات كشاورزي تورهاي ضد تگرگ نصب کنند!

اين اظهارنظرها با واکنش كشاورزان منطقه روبرو شده چراکه معتقد هستند به علت وسيع بودن باغات شهرستان و زمان‌بر بودن طرح‌هاي چون استفاده از تورهاي ضد تگرگ اقداماتي غيرعملي بوده  و در حقيقت توجيهي براي رفع تکليف مسئولان جهاد کشاورزي در خصوص نصب سامانه ضد تگرگ هستند.

خسارت پرداختي از بيمه كفاف هزينه‌هاي اوليه را نمي‌دهد

به گفته كشاورزان منطقه صاحبان باغ‌هايي كه تحت پوشش بيمه محصولات كشاورزي هستند، يا هنوز موفق به دريافت خسارت نشده اند و يا ميزان خسارت برآورد شده توسط كارشناسان بيمه به حدي پايين است که هزينه هاي اوليه باغداران را نيز تأمين نمي‌کند و نمي تواند مرحمي بر زخمهاي بر جاي مانده از تگرگ بر جان  درختان سيب منطقه باشد.

درهرصورت بايد اين نکته موردتوجه قرار گيرد که سيب يکي از محصولات باغي ارزشمند در شهرستان ميانه بوده و همواره نقشي مهم در ارزآوري براي اين شهرستان داشته و اگر تداوم اين روند و توسعه فعاليت باغداران مدنظر است، تمهيدات و امکانات لازم براي ادامه اين فعاليت‌ها نيز بايد فراهم شود و حمايت از باغداران در مقابل خسارت‌هاي وارده به‌واسطه حوادث طبيعي چون تغييرات جوي يکي از ابتدايي‌ترين اين الزامات است که بايد هم در قالب حمايت‌هاي بيمه‌اي و هم اقداماتي چون نصب سامانه‌هاي ضد تگرگ عينيت يابد.

منبع: مهر

خبرنگار: حامد يزداني – حسن عبدالهي