به گزارش احرار نيوز، داود گرشاسبي فرماندار شهرستان سراب صبح امروز در جمع بهورزان شهرستان سراب با بيان اينکه گام‌هاي مهمي براي اجرايي شدن طرح نفلين‌سينيت سراب برداشته شده است، اظهار داشت: در دولت تدبير و اميد گام‌هاي بسيار اساسي براي اجرايي شدن طرح نيمه تمام نفلين‌سينيت برداشته شده است.

وي با بيان تاريخچه اين طرح پر سن و سال افزود: اين طرح که از مدت‌ها پيش آغاز اما با رکود کامل مواجه شده بود در اين دولت، براي اجرايي شدن آن گام‌هاي اساسي برداشته شده است.

گرشاسبي با قدرداني از استاندار و نماينده سراب به دليل پيگيري‌هاي مستمر در اين زمينه گفت: در طول اين دو سال در بخش‌هاي زيرساختي نفلين اقدامات مهمي صورت گرفته و بدون فراهم کردن زيرساخت‌ها و مقدمات لازم سخن گفتن از اجراي نفلين‌سينيت بي‌فايده بود.

وي ادامه داد: آبرساني، جاده‌سازي، برق‌رساني، منبع آب و رفع معضلات اجتماعي طرح از کارهاي انجام يافته مي‌باشد.

فرماندار سراب از اخذ مجوز سرمايه‌گذاري اتحاديه اروپا و ادامه کارهاي مطالعاتي و انتقال دانش فني توسط شرکت اتوتکت آلمان خبر داد و افزود: اکنون نفلين‌سينيت بعد از مدت‌ها در جاده همواري قرارگرفته و رو به پيشرفت است.

 مسئولان در 13 سال گذشته هر بار وعده جديد و آغاز کار اين کارخانه را داده‌اند بعد از مدتي مشخص شده باز اين وعده سرکاري بوده و کاري انجام نشده است.

نفلين‌سينيت به علت ارزش فوق‌العاده‌اى که در صنعت دارد (صنايع آلومينيوم، شيشه و سراميک پلاستيک و کائوچو، تهيه پشم و شيشه معدنى، کود شيميايى و …) در اکثر کشورهاى دنيا مورد توجه فراوان قرار گرفته است.

سنگ مزبور از يک طرف در کشورهايى که فاقد ذخاير غنى از بوکسيت هستند، (روسيه، کره شمالى و …) به عنوان منبعى مهم براي توليد آلومينا بوده و از طرف ديگر در کشورهايى که از لحاظ منابع بوکسيت غنى بوده و يا بوکسيت ارزان در دسترس دارند، (کشورهاى غربى، آمريکا، کانادا) به دليل فراوانى مقدار آلکالى در صنايع شيشه و سراميک کاربرد فراوان دارد.

استفاده از نفلين‌سينيت به منظور توليد آلومينا فقط در کشورهاى شوروى صورت مى‌گيرد اخيراً کشور کره‌شمالى نيز اقدام به تاسيس يک کارخانه توليد آلومينا از نفلين کرده که به زودى به مرحله توليد خواهد رسيد. کشورهاى مکزيک و برزيل نيز در حال بررسى و توليد آلومينا از نفلين هستند.

اين کشور از سال 1932 ميلادى کار بر روى نفلين براي توليد آلومينا را آغاز کرده و در سال 1941 نخستين کارخانه توليد آلومينا به نام «ولخوف» را براساس ماده خام نفلين تاسيس کرد که توليد اقتصادى آن از سال 1951 بر اساس سالانه 50 هزار تن آلومينا آغاز شد.

سپس کارخانه پيکالوا در سال 1959 با ظرفيت سالانه 200 هزار تن آلومينا از نفلين را تاسيس کرد و بالاخره کارخانه آچينسک را که شايد بزرگ‌ترين کارخانه توليد آلومينا در دنيا باشد، در سال 1970 با ظرفيت سالانه 800 هزار تن آلومينا از نفلين تاسيس شد.

اخيراً نيز کارخانه‌اى با ظرفيت 1.5 ميليون تن در سال در اين کشور طرح‌ريزى شده که براساس ماده خام نفلين است.

تکنولوژى تبديل شيميايى سنگ‌هاى نفلين‌دار اگر چه از توليد آلومينا از بوکسيت به روش باير کمى پيچيده‌تر است ولى به علت محصولات جنبى با ارزش از قبيل سيمان پرتلند کربنات‌هاى سديم، پتاسيم و فسفات هزينه آن در کل حدود 15 تا 20 درصد ارزان‌تر خواهد بود، به طوريکه مقايسه بين سه ماده خام نفلين (کارخانه پيکالوا) بوکسيت مرغوب (کارخانه يوگوسلاو) و بوکسيت نامرغوب (کارخانه پالودار)، سوددهى و صرفه استفاده از نفلين را نشان مى‌دهد.

اگر بخواهيم يک کارخانه توليد آلومينا از نفلين با ظرفيت سالانه 100 هزار تن را تاسيس کنيم، احتياج به حدود 400 هزار تن کنسانتره نفلين و بيش از 1.3 ميليون تن آهک خواهيم داشت که در اين صورت محصولات به دست آمده به صورت 100 هزار تن آلومينا، 60 تا 70 هزار تن کربنات سديم، 20 تا 30 هزار تن کربنات پتاسيم، 900 هزار تا 1.5 ميليون تن سيمان پرتلند و 15 تا 25 هزار تن سنگ فسفات خواهند بود.

با توجه به موارد فوق استفاده از نفلين در توليد آلومينا روز به روز در حال گسترش است و تکنولوژى توليد آلومينا از نفلين علاوه بر شوروى و کره شمالى در ساير کشورهاى دنيا نيز مورد توجه قرار گرفته است، به طوري که کشورهاى مکزيک، برزيل، امريکا و کانادا و اخيراٌ پاکستان نيز در حال بررسى استفاده از نفلين در توليد آلومينا هستند.

در کشورهاى صنعتى غرب توليد آلومينا از بوکسيت بوده و آن هم در دست انحصارات بزرگ است.

مطالعات اوليه، ذخاير عظيمى از نفلين سينيت در آذربايجان را (نفلين سينيت بزگوش در جنوب سراب، نفلين سينيت رزگاه در شمال سراب و نفلين سينيت کليبر در جنوب کليبر) تاييد کرد.

توده نفوذى بزگوش با گسترش تقريبى حدود 30 کيلومتر مربع در 20 کيلومترى جنوب شهرستان سراب واقع شده که ترکيب کانى شناسى آن شامل اورتوز، نفلين، آلبيت، پيروکسن، آمفيبول و بيوتيت است.

مقدار نفلين در آن از 10 تا 40 درصد سنگ متغير است، کانى نفلين آن نيز از نظر ترکيب پتاسيک است و داراى ذخيره تقريبى حدود 1.2 ميليارد تن سنگ (با احتساب استخراج رو باز تا عمق 50 مترى) با عيار متوسط 21.5 درصد آلوميناست.

مطالعات تکنولوژى که روى يک نمونه با عيار متوسط آن در کشور کره شمالى صورت گرفته، کنسانتره‌اى با عيار 25 درصد آلومينا را نشان مى‌دهد که با توجه به وجود ذخير‌ه‌هاى با عيار بالاتر (ذخاير با عيار 22 تا 24 درصد Al2O3 ) در اين توده نفوذى، امکان وجود ذخيره‌هاى مناسب براى توليد آلومينا در آن بسيار محتمل است.

از آنجا که در آزمايشات تغليظ مقدار آهن موجود در آن به کمتر از 0.1 درصد کاهش يافته، اين توده نفوذى مى‌تواند هم در توليد آلومينا و هم در صنايع شيشه و سراميک کاربرد داشته باشد.

توده نفوذى رزگاه با گسترش تقريبى حدود 10 کيلومتر مربع و با ارتفاع کم (حدود 100 تا 150 متر از سطح توپوگرافى مجاور) در فاصله 35 کيلومترى شمال باخترى شهرستان سراب و در مجاور دهکده رزگاه واقع است.

کنتاکت آن با سنگ‌هاى قديمى‌تر مشخص نيست و توسط رسوبات آبرفتى دوران چهارم احاطه شده است. اين توده نفوذى که از نظر ترکيب کانى شناسى پودولوسيت سينيت بوده، شامل فنوکريست‌هاى درشت مکعبى پودولوسيت به صورت مجموعه بلورهاى اورتوز، نفلين، آلبيت و آناليسم در يک زمينه بلورين مکعب از اورتوز، پيروکسن، پلاژيو کلاز، آمفيبول و کمى نفلين است.

اين توده نفوذى داراى ذخيره تقريبى حدود 350 ميليون تن سنگ با عيار متوسط 20 درصد آلومينا و 13.5 درصد K2O+ Na2O است.

مطالعه تکنولوژى که بر روى يک نمونه با عيار بالاى آن (عيار 20.5 درصد Al2O3 ) در کشور کره شمالى انجام پذيرفته، کنسانتره‌اى با عيار 23 درصد آلومينا و مدول M1= 4.20 و M2= 0.7 را نشان مى‌دهد که با توجه به استانداردهاى موجود چشم‌انداز جالبى را به عنوان ماده خام توليد آلومينا نشان نمى‌دهد ولى آزمايشات تکنولوژى بر روى يک نمونه از آن در کشور چکسلواکى استفاده از آن را به عنوان ماده خام در صنايع سراميک مورد تاييد قرار مى‌دهد.

توده نفوذى کليبر نيز با وسعت حدود 70 کيلومتر مربع بزرگ‌ترين توده سينيتى فلدسپاتوئيددار در آذربايجان و يا شايد ايران است.

اين توده نفوذى داراى ذخيره بالايى از سنگ با عيار 22 تا 24 درصد آلومينا و عيار 13 تا 14 درصد مجموع K2O+ Na2O است.

مطالعات نيمه تفصيلى چهار منطقه با عيار بالاى نفلين را در آن مشخص کرده است.

اين توده نفوذى داراى ذخيره سنگى بسيار بالا، عيار نسبتاٌ بالاى نفلين و موقعيت ارتباطى خيلى خوب است، ضمنا ذخيره بخش گابرويى به علت وجود کانى‌هاى تيره فراوان در جدايش مغناطيسى کنسانتره قابل قبولى را به دست خواهد داد.

نزديکى به يک ذخيره آهکى بسيار مناسب با ذخيره نزديک به 700 ميليون تن آهک با خلوص بالا (55/6 درصد CaO) که در فاصله حدود 35 کيلومترى شمال توده نفوذى در کناره رودخانه ارس واقع شده نيز اهميت اين توده نفوذى را به عنوان ماده خام توليد آلومينا دو چندان کرده و آن را نسبت به دو توده رزگاه و بزگوش ارجح‌تر نشان مي‌دهد.

از آنجا که کارخانه استحصال آلومينا بايد در مجاور ذخيره آهکى باشد و آهک‌هاى مورد نظر نيز در کناره ارس واقع شده‌اند، موقعيت کارخانه توليد آلومينا در اين منطقه از نظر منابع و نزديکى به راه آهن جلفا-تبريز (فاصله ذخيره آهک تا جلفا حدود 100 کيلومتر است که طرح راه آهن جلفا مغان نيز از مجاور آن مى‌گذرد) بسيار مناسب به نظر مى‌رسد.

بي‌شک با اجراي اين طرح شاهد تحول چشمگير اقتصادي در منطقه خواهيم بود و به نظر مي‌رسد با توجه به نقش استراتژيک فلز آلومينيوم و توليد پودر آلومينا در آذربايجان که ماده اوليه آلومينيوم است، خودکفايي فلز استراتژيک آلومينيوم به زودي در کشور محقق شود و منطقه آذربايجان به عنوان قطب صنعت آلومينيوم کشور در آينده مطرح شود.

آلومينا به عنوان مهم‌ترين ماده اوليه توليد شمش آلومينيوم به کار گرفته مي‌شود.

در حال حاضر تعداد انگشت‌شماري از کشورهاي جهان از جمله روسيه، پودر آلومينا را از نفلين سينيت توليد مي‌کنند. اين در حالي است که بيش از 90 درصد کشورهاي توليدکننده آلومينيوم، براي توليد آلومينا از ماده معدني بوکسيت استفاده مي‌کنند اما به سبب ساختار زمين‌شناسي ايران و کمبود بوکسيت بهره‌گيري از نفلين سينيت پيش رو قرار گرفته است.

فرآيند توليد آلومينا از نفلين سينيت به گونه‌اي است که هيچ‌گونه دورريزي وارد محيط‌ زيست نمي‌شود چرا که باطله‌ها يا محصولات فرعي آن، تغذيه‌کننده صنايعي همچون سيمان و کربنات هستند.

اين طرح در شهرستان سراب آذربايجان شرقي واقع شده است. آلومينا ماده اصلي توليد شمش آلومينيوم است که در ايران براي نخستين بار از سنگ معدني نفلين سينيت استحصال خواهد شد.

اجراي طرح فرآوري آلومينا از نفلين سينيت با توجه به منابع عظيم آن در آذربايجان به يک خواست همگاني تبديل شده است. از آنجايي که اين پروژه به نفت آذربايجان ياد مي‌شود مي‌تواند در توسعه اقتصادي منطقه نقش بسزايي داشته باشد.