طبيعت انسان به‌گونه‌اي است که از هر چيزي که او را منع کني برعکس عمل کرده و بيشتر در جهت خلاف آن گرايش پيدا مي‌کند حکايت حجاب و پوشش در جامعه ما نيز از اين قاعده مستثنا نيست. باوجود تأکيدات فراوان در بحث رعايت پوشش توسط زنان و دختران در جامعه متأسفانه کساني که با فلسفه وجودي اين گوهر گران‌بها آشنا نيستند کاملاً برعکس عمل نموده و هرروز مثل عروسک خيمه‌شب‌بازي دستاويز چشم‌هاي هرزه و ناپاکي مي‌شوند که فقط و فقط درصدد شهوت‌راني و ارضاي تمايلات نفساني خود هستند.

دختراني که عروسک خيمه‌شب‌بازي افرادي مي‌شوند در نقاب آدم‌هايي که تزوير مي‌کنند. دختراني که با صد هزار جلوه برون مي‌آيند تا با صد هزار ديده تماشا شوند و چه نگاه‌هاي ناپاکي که با هر نگاه تيرهاي زهرآلود گناه بر پيکرشان فرود مي‌آيد.

در اين ميان دختران نوجوان و جواني که پوشش نامناسب و خوبي ندارند نظرات مختلف و البته قابل‌تأملي براي اين رفتارهاي خود ذکر مي‌کنند. بايد انديشيد در ايجاد چنين فضاي فکري و فرهنگي جامعه چه کساني بيش از همه مسئول‌اند، چيزي که به نظر مي‌رسد قرائت‌هاي مختلف از دين نيز در اين ميان يکي از علت‌هاي آن به شمار مي‌رود.

در مرکز خريد تربيت دختران جواني که مشغول تماشاي ويترين مغازه‌ها هستند مرا به‌سوي خود مي‌خواند در ابتدا من نيز با آن‌ها مشغول تماشاي ويترين مغازه‌ها مي‌شوم و سپس سر صحبت در مورد گراني قيمت کيف و کفش‌هاي چيده شده در ويترين سرآغاز صحبت‌هايمان بود و بعد حرف‌ها در مورد وضعيت فرهنگي و پوشش ادامه مي‌دهيم.

فهيمه يکي از اين دختران در مورد نوع پوشش خود مي‌گويد: پوشش من از نظر خودم هيچ اشکال و ايرادي ندارد الآن در جامعه همه اين‌گونه لباس مي‌پوشند و موهاي خود را بيرون مي‌گذارند.

او معتقد است خانم‌هايي که چادري هستند چون کارمند دولت هستند مجبورند حجاب داشته باشند ولي بقيه خانم‌ها دوست ندارند چيزي به‌عنوان روسري يا شال به سرخود بياندازند.

دوست فهيمه نيز در تائيد حرف‌هاي او مي‌گويد: من حتي چند خانم‌ کارمند را مي‌شناسم که بعد از پايان ساعات کاري و در مواقع تعطيلي با پوشش‌ و حجاب نامناسب وارد جامعه مي‌شوند و گاهي وقت‌ها اين افراد شناخته نمي‌شوند.

سميرا يکي ديگر از دختراني است که علت پوشش نامناسب خود را خواسته شوهرش دانسته و مي‌گويد: من قبل از ازدواج حجاب مناسبي داشتم و در بيرون از خانه آرايش نمي‌کردم اما بعد از ازدواج شوهرم اسرار دارد که هميشه آرايش‌کرده و روسري و شال خود را کمي عقب‌تر ببرم و به‌اصطلاح با مد روز و باکلاس باشم.

وقتي مي‌پرسم باکلاس بودن يعني بي‌حجاب بودن؟ براي لحظه‌اي به فکر فرو مي‌رود و مي‌گويد: من خودم هيچ مشکلي باحجاب ندارم اما همسرم اينگونه مي‌خواهد...!

**
اما فاطمه رضايي کارشناس مذهبي نيز در همين زمينه و در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به اين‌که آيات قرآني متعددي در بحث رعايت کردن حجاب در قران کريم ذکرشده است مي‌گويد: باوجودي که مسئله پوشش يک موضوع شرعي است که آيات و روايات بسياري در جهت رعايت حفظ حجب از سوي ائمه ديني تأکيد و تصريح‌شده است اما دشمنان قسم‌خورده ما وقتي در جبهه جنگ نظامي و اقتصادي به نتيجه‌اي نرسيدند راهکار ديگري براي رسيدن به اهداف شوم خود طرح‌ريزي کردند.

وي ادامه مي‌دهد: نمي‌توان کتمان کرد که تا حدودي نيز موفق شده‌اند چراکه به‌غيراز زنان و دختران درسته کلان‌شهرها نيز مشاهده مي‌شود که برخي از مردان نيز ديگر مثل سابق نسب به حجاب و طرز پوشش همسران، دختران و خواهران خود حساسيت ندارند.

رضايي اظهار داشت: متأسفانه برخي از مردان همسران خود را ترغيب به پوشيدن لباس‌هاي تنگ و بدن‌نما کرده و آن‌ها را براي آرايش‌هاي غيرمعمول تشويق مي‌کنند. به همين جهت است که مصرف لوازم‌آرايشي در ايران بسيار بيشتر از ساير نقاط دنياست.

*
دختر جوان ديگري که تمايلي براي ذکر نامش ندارد اضافه مي‌کند: امروزه نبايد حجاب و پوشش را در رفتارهاي زنان دنبال کرد بلکه بخش عمده‌اي ازاين‌گونه رفتارها مربوط به خواسته‌هاي مرداني است که در اثر تماشاي برنامه‌هاي ماهواره‌اي دوست دارند همسرانشان نيز مانند آن‌ها لباس پوشيده، موهاي خود را مثل آن‌ها رنگ و مش کرده و آرايش کنند و به نظر من بايد اول به مردان اين موضوع را تشريح کنند.

با دختر نوجواني هم‌کلام مي‌شوم که استدلال جالبي براي رعايت نکردن حجاب خود دارد. روسري او وسط سرش قرار دارد و موهايش بيرون است در جواب سؤالم مي‌گويد: يک‌بار از خاله‌ام پرسيدم و او گفت «تا جايي که در وضو مسح مي‌کشيم مي‌توان موها را بيرون گذاشت و هيچ اشکالي ندارد!

از تعجب نمي‌دانم چه بگويم، چه بدعت‌ها و قرائت‌هاي مختلفي در دين صورت مي‌گيرد.

در مسيري که قدم مي‌زنم با مادر و دختري مواجه مي‌شوم که مادر حجاب کامل چادر به ‌سر دارد اما دختر جوان حجاب و پوشش مناسبي ندارد. از مادر سؤال مي‌کنم، مادر که ظاهراً ديگر جوابگوي دخترش نيست مي‌گويد: ما مادرها ديگر فرزندانمان را تربيت و بزرگ نمي‌کنيم بلکه رسانه‌ها و فضاي مجازي آن‌ها را تربيت مي‌کنند.

وي اضافه کرد: من خودم از وضع پوشش دخترم راضي نيستم ولي هر کاري مي‌کنم و حرفي مي‌زنم قبول نمي‌کند و در جوابم مي‌گويد «وقتي انواع لباس‌ها و مانتوها در بازار وجود دارد من چرا نبايد بخرم، اگر دولت مي‌خواهد ما اين مانتوها را نپوشيم چرا اين مدل مانتوها را وارد کشور مي‌کند و چرا اجازه توليد و دوخت مي‌دهد».

اين مادر اضافه مي‌کند: بنابراين دخترم از هر مدل مانتوي جديد و لوازم‌آرايشي که در بازار مي‌آيد استقبال مي‌کند.

دختر جوان که ظاهراً از صحبت‌هاي من و مادرش دل‌خوشي ندارد و ظاهراً از اين‌که من مزاحم آن‌ها شده‌ام ابروهايش در هم فرورفته است يک جمله مي‌گويد: خانم وضعيت زن و بچه‌هاي برخي مسئولان خيلي بدتر از ماست، ما حداقل اين شال و روسري را داريم ولي آن‌ها بي‌حجاب کامل هستند. شما برو شمال تهران را سر بزن آيا کسي را مي‌تواني آنجا پيدا کني که روسري داشته باشد.

**اما خانم رضايي اين کارشناس مذهبي با بيان اين‌که زنگ خطر براي جامعه ايراني به صدا درآمده است خاطرنشان مي‌کند: قبل از پيروزي انقلاب برخي از روشنفکران غرب‌زده مي‌گفتند بايد از فرق سر تا نوک پا فرنگي شويم اما در حال حاضر با اين فضاي فکري و فرهنگي به وجود آمده در کشور مشاهده مي‌شود که نيازي به روشنفکران غرب‌زده نيست چراکه رسانه‌ها به‌گونه‌اي جوانان را پرورش داده‌اند که آن‌ها خودشان در اين راستا حرکت مي‌کنند.

وي ادامه مي‌دهد: دشمنان درصدد هستند در بعد فرهنگي و مهم‌تر از همه در بخش حفظ حجاب و پوشش نگاه و حساسيت زنان، دختران و مردان را به اين موضوع کم‌رنگ کنند.

*
در ادامه اين تحقيق يا گزارش ميداني خود با سه دختر جوان دانشجو که حجاب چادر دارند همراه مي‌شوم و با يکي از اين دختران به نام سميه همکلام مي‌شوم و او در پاسخ به دليل داشتن حجاب مي‌گويد: در کشور ما در بحث چادر و پوشش تعريف مناسبي وجود ندارد، خيلي از افراد فکر مي‌کنند چادر و حجاب بعد از پيروزي انقلاب اسلامي مطرح‌شده است آن‌ها فکر مي‌کنند قبل از انقلاب زنان در ايران کاملاً بدون پوشش بوده و هيچ حجابي نداشتند درحالي‌که قبل از انقلاب نيز زنان حجاب مخصوص خود را داشتند و در کنار آن برخي زنان نيز روسري به سر نمي‌کردند.

يکي ديگر از دختران دانشجو با توجه به وضعيت حجاب در دانشگاه‌ها مي‌گويد: متأسفانه در دانشگاه‌ها وضعيت حجاب هرروز نسبت به ديروز بدتر مي‌شود و زماني که با برخي دانشجويان سر اين موضوع بحث مي‌شود آن‌ها فکر مي‌کنند حجاب يک موضوع است که برخي از خودشان درآورده‌اند.

سومين نفر از اين دختران دانشجو نيز اضافه مي‌کند: به نظر من در مورد وضعيت حجاب در جامعه مردان بيشتر از زنان از پديده بدحجابي، بي‌حجابي و پوشش‌هاي بدن‌نما و نامناسب استقبال مي‌کنند. حتي مي‌توان گفت امروزه به‌گونه‌اي شده است که شانس ازدواج دختران مد روز و بي‌حجاب بيشتر شده است چراکه پسران نگاه ديگري به دختران باحجاب و پوشيده دارند و حتي برخي از آنان فکر مي‌کنند دختران باحجاب دختران افسرده و به‌دور از مناسبات اجتماعي بوده و در حالت کلي نمي‌توانند شوهران خود را راضي نگه‌دارند.

وي افزود: به‌عنوان‌مثال چندي پيش من خواستگاري داشتم که خيلي راحت به من گفت «چون تو يک دختر چادري هستي هيچ احساسي نمي‌تواني نسبت به همسرت داشته باشي و او را راضي کني».

اين بانوي محجبه اظهار داشت: بنابراين به نظرم اکنون مردان و پسران فکر مي‌کنند دختراني که به‌قول‌معروف مد روز مي‌گردند و هرروز مثل عروسک خيمه‌شب‌بازي با آرايش‌هاي متنوع و لباس‌هاي نامناسب عرض‌اندام مي‌کنند گزينه مناسبي براي ازدواج و تشکيل خانواده هستند و دختران پوشيده و محجبه شرايط لازم را براي تشکيل يک زندگي خوب و موفق ندارند. براي همين استقبال مردان از چنين دختراني است که آن‌ها هرروز بدتر از ديروز در جامعه ظاهر مي‌شوند و چه‌بسا که پوشش و حجاب نامناسب اين‌گونه افراد زندگي‌هاي زيادي را بر باد مي‌دهد.

مريم، خانمي است که دريکي از بيمارستان‌هاي دولتي مشغول به کار است. وقتي بحث حجاب و پوشش را با وي در ميان مي‌گذارم بلافاصله مي‌گويد: من پيش‌ازاين يک خانم چادري بودم و هميشه در رأس ديدگاه‌هاي همکاران قرار داشتم. هر کاري که مي‌کردم مي‌گفتند تو يک خانم چادري هستي و نبايد اين کار را انجام بدهي. در اثر رفتارهاي همکاران چادرم را برداشتم.

وي اضافه کرد: آن‌ها عقيده دارند «افراد چادري يک فرد معصوم هستند و نبايد هيچ خطايي از آنان سر بزند».

طي روزهايي که مشغول نوشتن اين گزارش بودم با دختر جواني آشنا شدم که هنگام خواندن نماز بخشي از گردن، موهاي او بيرون بود و حتي با ناخن‌هاي لاک‌زده نماز مي‌خواند وقتي پرسيدم چطور مي‌شود با ناخن لاک‌دار و موهايي که بيرون است نماز خواند مي‌گويد: چه اشکالي دارد، من چند وقت است که با همين ناخن‌هاي لاک‌زده نماز مي‌خوانم و چون در يک جلسه مذهبي از يک خانم‌جلسه‌اي پرسيدم او نيز تائيد کرد که نماز خواندن با اين شرايط اشکال و ايرادي ندارد.

اين خانم جوان عقيده داشت: در بحث حجاب نيز بايد دل انسان صاف باشد اگر دل آدم‌ها صاف و پاک باشد، نيازي به حجاب و روبند و غيره نيست! و البته بايد به مردان نيز بگويند که نگاهشان را درست کنند!

*اما چرا باوجودي که آموزه‌هاي ديني و شرعي ما تأکيدات فراواني در بحث حجاب و پوشش‌دارند، نهادها و مسئولان فرهنگي در اين حوزه وارد نمي‌شوند و به نظر مي‌آيد آن را موضوعي شخصي مي‌دانند که هرکسي هر آن‌گونه که دلش خواست نوع حجابش را تعيين کند.

به نظر مي‌آيد هرکسي به‌نوبه خود در بحث ولنگاري فرهنگي بي‌حجابي در کشور ما مسئول است. خيلي از نوجوانان که حجاب مناسبي ندارند چون محدوده حجاب را نمي‌دانند و هر آنچه را که ياد مي‌گيرند از دوستان خود مي‌آموزند و صدالبته دوستان آن‌ها نيز به‌اندازه خود آنان اطلاعات دارند.

بنابراين مسئولان و مربيان فرهنگي و پرورشي در آموزش‌و پرورش، روحانيت جامعه، مسئولان فرهنگي، نيروي انتظامي، خانواده‌ها و مخصوصاً رسانه‌ها بايد در ترويج پوشش و حجاب مناسب در جامعه اقدام کنند.

سيده محبوبه موسوي، جامعه‌شناس فرهنگي در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خصوص رفتارشناسي زنان و دختراني که حجاب و پوشش مناسبي ندارند معتقد است: معمولاً اين‌گونه رفتارها منشا و ريشه در تبرج و خودآرايي زنان دارد و از سويي ديگر برخي از زنان تمايل به ديده شدن و پسنديده شدن دارند بنابراين به نظر مي‌رسد زنان و دختراني که حجاب و پوشش مناسبي ندارند به‌نوعي درصدد هستند خود را در جامعه نشان دهند.

وي افزود: کاهش اعتماد به ‌نفس نيز بر اين‌گونه رفتارها دامن مي‌زند. آرايش کردن و خود را متمايز از ديگران نشان دادن نوعي قوت قلب و حس برتري در زنان به وجود مي‌آورد.

اين جامعه‌شناس فرهنگي در ادامه با اشاره به تبعات پوشش نامناسب زنان و دختران و رعايت نکردن حريم و عفت در جامعه تصريح کرد: تضعيف و فروپاشي بنيان خانواده، افزايش آسيب‌هاي اجتماعي، کاهش اعتماد خانواده‌ها به دختران و زنان، افزايش تجاوزهاي جنسي، بي‌بندوباري‌هاي اجتماعي و به‌تبع آن افزايش طلاق و اعتياد و ناهنجاري‌هاي اجتماعي در جامعه از عواقب جبران نشدني رعايت نکردن حريم عفت و پوشش در جامعه توسط زنان و دختران است.

**
بي ترديد يکي از مهم ترين دغدغه‌هاي اصلي نظام مقدس جمهوري اسلامى، بسط و گسترش فرهنگ ناب محمدي(ص) در جامعه بوده و هست. مساله حجاب نيز به عنوان يکي از ارکان اصلي حفظ عفت عمومي در جامعه، همواره مورد بحث و نظر کارشناسان مختلف بوده، تا آنجا که با گذشت 36 سال از پيروزي انقلاب بي‌بديل اسلامي در ايران، هنوز يکي از مباحث زنده و جريان‌دار و حل نشده محسوب مي‌شود.

موضوع حجاب و بدحجابي هر ازگاهي و به مناسبتي موضوع روز مي‌شود و بحث‌هاي داغي به همراه مي‌آورد که با گذشت زمان دوباره فراموش مي‌شود. تابستان و فصل گرما همواره بازار بحث بدحجابي را داغ‌تر مي‌کند. آنچه در اين سال‌ها تقريباً براي همه روشن شده اين نکته است که کارهاي مقطعي هميشه با شکست مواجه مي‌شود. و برخوردهايي که در اين سالها با مسئله حجاب صورت گرفته اغلب تدابير و تصميم‌هايي مقطعي بوده‌اند. و اين ابتداي ماجراي تمام‌ناشدني حجاب در ايران است.

براي ترويج فرهنگ عفاف و رفع معضل بدحجابى، فرهنگ‌سازي بيشترين طرفدار را دارد؛ بنابراين بايد کار فرهنگي کرد که صد البته پيش قراولان اين حرکت، دستگاه‌هاي فرهنگي‌اند و ساير نهادهاي اجتماعي هم در اين مورد بايد کمک کنند؛ از خانواده گرفته تا صدا و سيما.

برنامه ريزى، تلاش و صبر راهگشا است و هماهنگي بين دستگاه‌هاي فرهنگى، يک اصل انکارناپذير. در اين ميان وظيفه چند نهاد و دستگاه از بقيه سنگين تر است اما به نظر مي‌رسد مهم‌ترين نهاد در ميان همه اينها، «نهاد مردم» است.

 در واقع ما بايد مراقب باشيم و به خود و يکديگر تذکر دهيم. به اين ترتيب اولين جايي که بايد حجاب نهادينه شود، خانواده است؛ به شرطي که دليل پوشيده بودن را براي نونهال و نوجوان مان توضيح دهيم آن هم به زبان روز و با منطق قوى.