احرار خبر: دو سال بيشتر به ميزباني تبريز شهر گردشگري جهان اسلام باقي نمانده و اين در حالي است که به گفته کارشناسان اگر در اين مدت کوتاه زيرساختهاي لازم براي جذب گردشگر فراهم نشود اين عنوان از شهر اولينها به شهرهاي ديگر کشورمان داده خواهد شد.
به گزارش احرار خبر به نقل از فارس، انتخاب شهر نمونه گردشگري کشورهاي اسلامي از سال 2015 و به پيشنهاد سازمان کنفرانس اسلامي معروف به سازمان همکاري کشورهاي اسلامي کليد خورد. اين سازمان که با 57 کشور، دومين سازمان بين دولتي پس از سازمان ملل متحد است، از تمامي کشورهاي عضو درخواست کرد که به منظور معرفي شهرهاي نمونه گردشگري جهان اسلام، يکي از شهرهاي خود را بهعنوان نماينده آن کشور براي انتخاب شهر نمونه گردشگري سازمان همکاري اسلامي معرفي کنند که دو شهر تبريز و يزد با توجه به ظرفيتها و شرايط، مدنظر اين سازمان بهعنوان نماينده جمهوري اسلامي ايران معرفي شد. پيش از اين شهرهاي قدس و قونيه به ترتيب بهعنوان شهرهاي نمونه گردشگري سالهاي 2015 و 2016 انتخاب شده بود و جلسه انتخاب شهرهاي نمونه گردشگري براي سالهاي 2017 و 2018 طي روزهاي گذشته در کشور آفريقايي نيجر برگزار شد.
رئيس هيئت اعزامي سازمان ميراث فرهنگي، صنايعدستي و گردشگري که به منظور حضور در اجلاس کارشناسان ارشد نهمين کنفرانس وزيران گردشگري کشورهاي عضو سازمان همکاريهاي اسلامي، به کشور آفريقايي نيجر سفر کرده بود، ميگويد: در اين اجلاس که سهشنبه (1 دي 1394) در شهر نيامي، پايتخت جمهوري نيجر برگزار شد، تبريز بهعنوان شهر نمونه گردشگري کشورهاي اسلامي در سال 2018 انتخاب شد
بيمها از افتادن تبريز شهر نمونه گردشگري جهان اسلام به سرنوشت گردشگري سلامت
سعيد حاجيزاده رئيس کميسيون فرهنگي شوراي اسلامي تبريز در اين رابطه معتقد است: متاسفانه مسئولان فکر ميکنند اگر شهر را از نو بسازند موفقتر خواهند شد، در حالي که با اين نگرش آن هم در فرصت فشرده دو ساله به جايي نخواهند رسيد.
وي کسب عنوان شهر نمونه گردشگري جهان اسلام توسط تبريز در سال 2018 را فرصت منحصربهفرد و حساسي دانست که اگر بتوانيم از اين فرصت حداکثر استفاده را ببريم به قسمت اعظم ناکاميهاي خود در شناساندن هر چه بهتر اين شهر قديمي به جهانيان حداقل در سه دهه گذشته سرپوش خواهيم گذاشت و گردشگري ما را 20 سال جلوتر خواهد برد. در غير اينصورت مثل گردشگري سلامت متضرر خواهيم شد.
رئيس کميسيون فرهنگي شوراي اسلامي شهر تبريز توجه به بعد نرمافزاري و فرهنگي قضيه را مهمتر از بعد سختافزاري مسئله دانست و گفت: مسئولان بايد قبل از توجه به بعد سختافزاري مسئله، همه تمرکز و توان خود را در بعد نرمافزاري قضيه زوم کنند و با اقدامات عجولانه و غيرکارشناسي از جمله آغاز طرحهاي بزرگ عمراني از مسير و هدف اصلي خود دور نشوند و چون کسب اين عنوان از سوي سازمان همکاريهاي کشورهاي اسلامي است، بهترين بهانه براي مطرح کردن مجدد موضوع تبريز نخستين پايتخت جهان تشيع است از اين رو تمرکز روي طرحهايي چون احياي ربعرشيدي مجموعه صاحبآباد ميتوانند بهترين گزينهها باشند.
حاجيزاده ادامه داد: براي کسب موفقيت در اين حوزه ابتدا بايد به اهميت موضوع واقف شويم و برنامههاي خود را براي دو سال آينده از مسئولمحور به مردممحور سوق دهيم. چراکه تجربه نشان داده در انجام پروژههايي که شهروندان مشارکت داشتند مسئولان به مراتب راحتتر و سريعتر به نتيجه رسيدند تا پروژههايي که دولت و مسئولان به تنهايي انجام دادند.
وي عدم آشنا بودن شهروندان با آثار و ابنيههاي تاريخي و باستاني را مشکل عمده شهر تبريز عنوان کرد و گفت: مسئولان موظفند در ابتدا شهروندان تبريزي را با اين آثار آشنا سازند و بعد انتظار مشارکت از آنها را داشته باشند از اين رو اين مدت دو ساله فرصت خوبي است تا در کنار معرفي ابنيههاي تاريخي و داشتههاي قديمي خود از نظرات شهروندان در قالب ارائه فراخوان، طرح لوگو و... بهرهمند شوند چراکه در اين صورت بسياري از مسائل و مشکلات مسئولان خود به خود حل خواهد شد.
صنعت توريسم و گردشگري به عنوان يکي از پارامترهاي توسعه
بيتا باقري عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي و دکتراي شهرسازي از صنعت توريسم و گردشگري به عنوان يکي از پارامترهاي توسعه حال حاضر کشورمان ياد کرد و گفت: در شرايط کنوني که به واسطه کاهش شديد قيمت نفت و مسائل سياسي و امور بينالمللي نميتوانيم آنطور که بايد کشور را به سمت توسعه و پيشرفت سوق دهيم، با گزينههاي ديگري چون توسعه صنعت گردشگري و جلب توجه گردشگران خارجي به نعمتها و داشتههاي خاص کشورمان و نيز جاذبههاي فرهنگي طبيعي و تاريخي خود ميتوانيم در توسعه کشور و ورود سرمايه و ارز به داخل تاثيرگذار باشيم.
وي افزود: يکي از شهرهايي که از ظرفيت بيبديلي در اين امر برخوردار است شهر قديمي تبريز است. با توجه به وجود اماکن تاريخي و منحصربهفرد اين شهر که تاکنون توجه چنداني به آنها نشده در صورت ورود به اين مقوله و ارائه برنامه زمانبندي لازم و هدفمند خواهيم توانست اين شهر را براي سال 2018 که شهر نمونه گردشگري جهان اسلام معرفي شده، آماده کنيم.
باقري عمده فعاليت مسئولان براي جذب توريست را توجه به آثار تاريخي تبريز بخصوص آثاري که در محدوده تاريخي فرهنگي اين شهر واقع شدهاند دانست و افزود: اولين قدم در اين رابطه اطلاعرساني همگاني و فرهنگسازي شهروندان در زمينه معرفي تبريز به عنوان شهر نمونه گردشگري براي دو سال آينده و درخواست ارائه نظرات و پيشنهادات راهبردي از جانب شهروندان است. چراکه ارائه حرکات کوچک و به ظاهر ناچيز در نقاط مختلف شهر، مردم متوجه اين مقوله شده و با اين کار راه براي مسئولان و مديران مربوطه نيز هموارتر خواهد شد.
وي تصريح کرد: متاسفانه شواهد عيني نشانگر اين است که شهروندان را آنطور که بايد با اهميت قضيه آشنا نکردهاند و اکثر مردم اطلاع چنداني از انتخاب تبريز به عنوان شهر نمونه گردشگري جهان اسلام در دو سال آينده ندارند.
احياي برخي تک نماهاي تاريخي
اين دکتراي شهرسازي احياي برخي تک نماهاي تاريخي چون مسجد کبود، اطراف ارک عليشاه ميدان صاحبالامر و .... و فراهم کردن فضاهاي باز و ارائه خدماتي در کنار اين اماکن را يکي از راههاي جذب توريست برشمرد و گفت: در کلانشهر تبريز تعداد زيادي تک بناي قديمي و منحصربهفرد وجود دارد که متاسفانه تاکنون بنا به دلايل مختلف توجه چنداني به آنها نشده و اکثر اين بناها در اثر بيتوجهي و گذشت زمان به ورطه فراموشي و نابودي سپرده شدهاند.
دبير انجمن نظام مهندسي ساختمان آذربايجانشرقي افزود: در کشورهاي توسعه يافته سعي ميکنند نما و بدنه بنا را به صورت سنتي احيا و با کاربريهاي مورد نياز گردشگران حفظ کنند اما در کشور ما و تبريز با وجود دارا بودن بناهاي قديمي و ظرفيتهاي ارزشمند در خيابانهاي امام، تربيت، فردوسي، ششگلان و... که قابل حفظ و احيا هستند آنطور که بايد به اين مقوله پرداخته نميشود.
باقري يکي ديگر از موارد تاثيرگذار در جذب توريست به تبريز را وجود جاذبههاي سنتي خاص اين شهر چون «قونقا» عنوان کرد و گفت: «قونقا» عنصر با هويت شهر تبريز بوده و با احياي مسير قونقا که چندان هم هزينهبر و زمانبر نيست، ميتوان از ورود هرگونه وسيله نقليه با سوختهاي فسيلي به داخل بافت جلوگيري کرد و فضاي سنتي اين محدوده را احيا کرد.
وي با اشاره به اينکه برخي سياستگذاريها نه هزينه زياد نياز دارد و نه زمان طولاني، افزود: از آنجا که شعور بالاي مردم تبريز و مشارکت آنها در احياي مجموعه بازار تبريز قبلا به اثبات رسيده به يقين احياي مجموعههاي تاريخي تبريز مورد استقبال همگان خواهد بود و کافي است سياستهاي راهبردي و زودبازده با در نظر گرفتن تمام عوامل فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و تاريخي تبريز الگوي جامعي براي اين هدف تدوين کرد؛ اميد است مسئولان امر توجه به اين مقوله را در اولويت امور خود قرار دهند.
عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي تبريز خانههاي قديمي را يکي ديگر از ظرفيتهاي ارزشمند جذب توريست دانست و گفت: با اين حال با توجه به اينکه تبريز در جريان زلزلههاي متعدد چندين بار تخريب و دوبارهسازي شده از اين رو حافظه کوتاه مدت ما اين شهر را از بناهاي قاجاري ميشناسد، در حالي که تبريز حتي بناهاي دوره سلجوقي را دارا بوده و چون هميشه ادعاي شهر اولينها را داريم، اما با توجه به اين مقوله ميتوان جاذبههاي بيشتر و متفاوتتري از ساير شهرهاي کشور براي تبريز قائل شد.
بازنگري سياستهاي بافت تاريخي ـ فرهنگي کلانشهر تبريز و تشويق همشهريان نسبت به توجه به بافتهاي تاريخي
باقري در ادامه بازنگري سياستهاي بافت تاريخي – فرهنگي کلانشهر تبريز و تشويق همشهريان نسبت به توجه به بافتهاي تاريخي را يکي از عوامل تاثيرگذار در حفظ هر چه بيشتر بناها و احياي مجدد آنها در عرضه به گردشگران برشمرد و گفت: يکي از سياستهايي که در زمينه بافت تاريخي در حال اجراست دريافت تسهيلات ويژه توسط مالکان بناهاي قديمي است که ميتوان با تغيير سياست در زمينه حفظ هر چه بيشتر بناها و اعطاي تسهيلات خاص در تشويق همشهريان نسبت به توجه به بافتهاي تاريخي اشتياق بيشتري ايجاد کرد.
وي يکي ديگر از سياستهاي تاثيرگذار در جذب توريست را حذف واژه بافت فرسوده از ديدگاه همگان حتي مسئولان دانست. به عقيده او بافت فرسوده هم ميتواند با اندک تامل در نحوه مواجهه با آن ظرفيت بسيار خوبي براي جذب توريست داشته باشد. چراکه اغلب گردشگران خارجي به دليل کم بودن و حتي نداشتن چنين فضاهايي در کشور خود اقدام به مسافرت و بازديد از بافتهاي فرسوده شهرهايي چون تبريز ميکنند.
ايجاد زيرساختهاي کالبدي شهر مولفه مهم جذب گردشگر
رسول درسخوان عضو شوراي اسلامي شهر تبريز نيز اين موضوع را يک مسئله درازمدت براي شهرداري و مديريت شهري عنوان کرد و گفت: فراهم کردن ساختارهاي لازم براي جذب گردشگر مقولهاي نيست که در يکي دو سال بتوان به آن پرداخت. چراکه ايجاد زيرساختهاي کالبدي شهر از جمله توسعه خطوط حمل و نقل هوايي – ريلي و جادهاي – توسعه اماکن اقامتي و ... از مولفههاي مهم جذب گردشگر محسوب ميشوند که با نگرش کنوني نميتوان به اين گزينهها دست يافت و لازمه آن تغيير نگرش همه مسئولان و دستاندرکاران به اين مقوله است.
وي افزود: در کنار آن مسئولان ميتوانند با فراهم کردن زيرساختهاي فرهنگي، اجتماعي و ايجاد احساس امنيت در گردشگران خارجي، زمينه جذب آنها به داخل کشور و شهر تبريز را فراهم کنند.
اين عضو شوراي اسلامي شهر تبريز خاطرنشان کرد: با اين حال در شرايط کنوني جامعه ما، بنا به دلايل خاص سياسي، اجتماعي گردشگران غيرمسلمان تمايل زيادي براي ورود به کشور و اقامت چند روزه در شهرهاي مختلف از جمله تبريز ندارند. از طرف ديگر گردشگران مسلمان هم به دلايل تفرقههاي قومي، مذهبي که در چند سال اخير اتفاق افتاده و پررنگتر شده انگيزه لازم براي اقامت در کشور ما را ندارند، مگر اينکه با احياي آثار تاريخي و باستاني و ارائه خدمات خاص، انگيزه فرهنگي کافي در آنها براي بازديد از ديدنيها و آثار منحصربهفرد خود ايجاد کنيم.
وي موفقيت در اين مقوله را نيازمند عزم قوي ملي و استاني دانست و گفت: نهاد شهرداري به تنهايي به هيچ وجه قادر به ايجاد چنين زيرساختها و امکانات نبوده و تصميمات مجلس، شورا و همکاريها و مساعدتهاي ديگر ارگانهاي مربوطه در اين زمينه ضروري است.
انتخاب تبريز به عنوان شهر نمونه گردشگري به خودي خود هر گونه تبليغات منفي عليه ايران را رد ميکند
اما سعيد حاجيزاده رئيس کميسيون فرهنگي، اجتماعي شوراي اسلامي، کسب اين عنوان براي تبريز را فرصت مناسبي براي مقابله با پديده ايرانهراسي عنوان کرد و گفت: تبليغات و شناساندن تبريز نبايد تنها به کشورهاي اسلامي محدود شود بلکه بايد سعي کنيم ايران را در همه کشورها تبليغ کنيم و در شرايطي که در ابعاد ديپلماسي هجمههايي براي ايرانهراسي وجود دارد انتخاب تبريز به عنوان شهر نمونه گردشگري به خودي خود هر گونه تبليغات منفي عليه ايران را رد ميکند و ما بايد با فراهم کردن شرايط ايدهآل و مطلوب اجتماعي، فرهنگي و سياسي پوچ و بياساس بودن پديده ايرانهراسي را در عمل نيز به اثبات برسانيم.
وي در ادامه با انتقاد از محدود بودن مقوله معرفي آثار تاريخي در سطح استاني افزود: با وجود اينکه از اعلام کسب عنوان تبريز شهر نمونه گردشگري در سال 2018 نزديک به چند هفته ميگذرد اما متاسفانه آنطور که بايد اين موضوع در سطح ملي مطرح نشده و اين امر عزم و همت نمايندگان مجلس را ميطلبد که دولت و ديگر مسئولان کشوري را درگير قضيه نمايند و با کسب اعتبارات لازم بسياري از مشکلات مالي مسئولان استاني را در اين راستا حل کنند.
رئيس کميسيون فرهنگي شوراي اسلامي شهر تبريز استفاده از ظرفيت بخش خصوصي، آژانسهاي مسافرتي، فضاي مجازي، رسانهها و ... را در شناساندن هرچه بيشتر تبريز بسيار موثر دانست و گفت: همچنين مديران شهري ميتوانند با سياستهاي تشويقي و با برگزاري کلاسهايي، آموزشهاي لازم چون زبان خارجي، نحوه برخورد تاکسيرانان با ميهمانان خارجي و ... داده شود.
حاجيزاده يکي ديگر از مولفههاي مهم در اين مورد را برنامهريزي و توجه مسئولان براي نيمه دوم سال به خصوص سال 2018 دانست و گفت: با توجه به اينکه پيست اسکي سهند طولانيترين دوره اسکي در کشور را داراست لازم است مسئولان توجه خاصي به اين ورزش داشته باشند. چراکه يکي از تفريحات مهم فصل زمستان که به خصوص براي مسافران خارجي جذاب و مهم است تفريحات مربوط به اسکي است و اگر به اين ورزش توجه خاصي نداشته باشند قسمت اعظم گردشگران ما در فصل زمستان، راهي کشورهاي ديگر خواهند شد.
وي ادامه داد: در زمستان با برگزاري مسابقات ورزش باستاني که يک ورزش ملي، مذهبي است، در جذب گردشگران خارجي و داخلي ميتوانيم تاثيرگذار باشيم.
نگاه جزيرهاي دستگاههاي اجرايي آفت پيگيري اهداف گردشگري 2018
صادق نجفي شهردار تبريز نيز، با اشاره به انتخاب تبريز به عنوان پايتخت گردشگري کشورهاي اسلامي در سال 2018، از ارائه بستههاي مشوق گردشگري از سوي شهرداري تبريز خبر داد و گفت: در دو سال باقيمانده، بايد عمده برنامهها در خدمت تقويت زيرساختهاي گردشگري باشد.
وي افزود: توسعه گردشگري، يک موضوع مولد بوده و منابع ارزنده اقتصاد شهر است. اين حوزه مهم موجب تقويت اقتصاد شهر شده و ساير حوزهها و مباحث شهري را نيز بهبود خواهد بخشيد.
نجفي با اشاره به جهتگيري برنامههاي شهرداري متذکر شد: به همين منظور تعيين مشوقهاي لازم براي توسعه زيرساختهاي گردشگري مد نظر شهرداري است، در اين راستا، کليه ساختو سازها به شرطي که در خدمت اهداف توسعه گردشگري تا سال 2018 باشند، معاف از هزينههاي پروانه و عوارض خواهند بود.
وي افزود: با هماهنگيهاي صورت گرفته، تغيير کاربري به مراکز اقامتي، در صورتي که تا موعد 2018 به نتيجه لازم برسد، رايگان خواهد بود.
شهردار تبريز نگاه جزيرهاي دستگاههاي اجرايي را آفت پيگيري اهداف گردشگري 2018 خواند و تصريح کرد: انتخاب تبريز به عنوان پايتخت گردشگري، اگر چه اتفاق بسيار مبارکي است، اما هنوز گام اول محسوب ميشود؛ آنچه مهم است، بهرهگيري مناسب از اين فرصت ايدهآل است.
نجفي يادآور شد: اين انتخاب، محصول همراهي و همدلي شهرداري و عموم دستگاههاي مختلف اجرايي است و تحقق اهداف آن نيز، طبيعتاً، نيازمند همت مشترک بين کليه دستگاههاي اجرايي، شهري و استاني است.
بايد تکليف خودمان را بدانيم/بايد فضاي فيزيکي و معنوي شهر را تلفيق کرد
معاون عمراني استاندار آذربايجانشرقي خاطرنشان کرد: در ابتدا ما بايد تکليف خودمان را در ارتباط با استقبال از عنوان انتخاب تبريز به عنوان شهر نمونه گردشگري اسلامي در سال 2018 بدانيم چراکه مشاوران براساس خواست ما اقدام به برنامهريزي و ارائه خدمت خواهند کرد.
پورمهدي با اشاره به ضرورت تعيين برنامههاي نرمافزاري و سختافزاري دستگاههاي متولي گردشگري و فرهنگي شهر براي سال 2018 و تعريف ساختاري مشخص در اين ارتباط اذعان داشت: بنده به ساختارهاي عريض و طويل اعتقادي ندارم بلکه ساختارها بايد چابک و عملياتي باشند.
معاون عمراني استاندار آذربايجانشرقي با اشاره به اهميت قضيه خاطرنشان کرد: رئيس شوراي سياستگذاري استاندار هستند و چون بحث مربوط به شهر تبريز ميشود شهردار تبريز بايد نقش عمده و پررنگي در اين ارتباط داشته باشد.
اين مسئول با انتقاد از سيستم اداري فربه و پيچيده ادامه داد: متاسفانه ما جلساتي تشکيل داده و حرفهايي ميزنيم و پس از آن دنبال کارمان ميرويم و در نهايت همه امور را بايد با دخالت مستقيم خود به پيش ببريم.
پورمهدي در ادامه بر لزوم حضور جدي دستگاههاي فرهنگي و مذهبي مثل سازمان تبليغات اسلامي، اوقاف و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي تاکيد کرد و گفت: ما يک برنامه عملياتي کاربردي با نگاه به نقشه راهي که تبريز را يک شهر نمونه گردشگري اسلامي معرفي کند، نياز داريم.
معاون عمراني استاندار آذربايجانشرقي اظهار داشت: ما بايد فضاي فيزيکي و معنوي شهر را تلفيق کرده و برند و آرم مناسب شهر را هم تهيه کنيم و پيشنهاد ميکنم برندها را از بناها و گذشته تاريخي تبريز انتخاب کنيم و در ورودي شهرها به کار گيريم.
تعريف ساز و کار/ به دانشگاهها اميدوار نيستم
معاون سياسي و امنيي استاندار آذربايجانشرقي گفت: گردشگري صنعتي پاک و درآمدزا است به طوري که بسياري از کشورها بدون داشتن منابع و درآمدهاي نفتي تنها با تکيه بر اين صنعت راه توسعه و پيشرفت سريع را در پيش گرفتهاند.
وي افزود: انتخاب تبريز به عنوان شهر نمونه گردشگري جهان اسلام فرصت ارزشمندي است که بايد از اين فرصت حداکثر استفاده را ببريم که اين اتفاق يک رخداد ملي و فرابخشي است و بايد از نگاههاي بخشي در اين ارتباط به جد پرهيز کنيم.
شبستري تاکيد کرد: امروز سياست و رويکرد دولت تدبير و اميد نهايت استفاده از توان و ظرفيت بخش غيردولتي است و معتقديم دولت بايد سياستهاي خود را ابلاغ کرده و بخش خصوصي اين سياستگذاريها را عملي کند.
اين مسئول ارزيابي وضعيت فعلي تبريز توسط مشاور و احصاء نقاط ضعف و آسيبشناسي مشکلات گردشگري شهر را ضروري دانست و ابراز داشت: اگر ميخواهيم استان آذربايجانشرقي و تبريز را به دنيا معرفي کنيم بايد ساز و کارهايي تعريف کنيم که براي سال 2018 آماده شويم.
معاون سياسي امنيتي استاندار آذربايجانشرقي يادآور شد: گردشگران يا صرفا براي گردشگري آمدهاند يا به عنوان گردشگر سلامت مراجعه کردهاند يا جهت سرمايهگذاري و برقراري مراودات تجاري ورود يافتهاند که بايد در تمام اين سه محور برنامه مشخصي داشته باشيم.
وي تاکيد کرد: تک تک افرادي که گردشگران با آنها مواجه ميشوند مانند رانندگان تاکسي، فروشندگان، مغازهداران و ... بايد آماده اين اتفاق مهم باشند و در نوع برخوردها و استقبال از گردشگران نهايت حسن و دقت را به کار گيرند.
شبستري در ادامه از عملکرد ايزوله، منفعلانه و تشريفاتي دانشگاههاي استان در امر انجام وظايف و ارائه برنامههاي عملياتي به جامعه انتقاد کرد و گفت: من به دانشگاهها اميدوار نيستم و معتقدم دانشگاهها ضعيفترين دستگاهها از لحاظ عمل کردن به وظايف هستند.
معاون سياسي امنيتي استاندار آذربايجانشرقي دانشگاه را به عنوان عنصر منفعل و ايزوله ناميد که آن طور که انتظار ميرود براي جامعه، بخش صنعت و توليد برنامه دهند تاکنون چنين نکردهاند و شايد بتوان گفت «دانشگاهها تنها از 10 درصد ظرفيت خود در اين ارتباط بهره بردهاند».
نگارنده: سعيده دلالعليپور