مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان‌شرقي از ثبت «مهارت دوخت پوشاک و لباس‌هاي محلي و سنتي آذربايجان شرقي» در فهرست ميراث ناملموس آثار ملي کشور خبر داد و گفت: پوشاک بارزترين مشخصه فرهنگي يک قوم است.
به گزارش احرارنيوز، تراب محمدي صبح امروز در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: پوشاک سنتي در چند دهه اخير بيش از هر موضوع فرهنگي ديگري دستخوش تغييرات سريع قرار گرفته به طوري که امروزه تنها در ميان روستائيان و عشاير مي‌توان پوشش محلي را مشاهده کرد.
وي شرايط جغرافيايي، محيطي و آب و هوا، نحوه زندگي و اسکان و اوضاع اجتماعي، شرايط و اوضاع اقتصادي و پيشرفت‌هاي تکنولوژي و نيز اعتقادات مذهبي و آداب و رسوم را از جمله عوامل موثر بر فرم لباس‌ها در جوامع مختلف عنوان کرد.
محمدي لباس‌هاي محلي ايلات مشهور آذربايجان‌شرقي همچون شاهسون و ارسباران را يکي از مهم‌ترين جاذبه‌هاي فرهنگي آنها خواند و گفت: مردان ايل پوشاک اختصاصي ندارند، کت و شلوار و کلاه آنان معروف به کِـپي (کلاه ترک‌داري که نظير کلاه مردان گيلان است) تشکيل دهنده پوشاک مردان شاهسوني است.
مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان افزود: فرم و شکل پوشاک زنانه در مناطق عشايري آذربايجان‌شرقي اکثريت قريب به اتفاق به شيوه قديم و شامل پيراهن بلند، دامن چين‌دار بلند و چارقد (روسري بزرگ) مي‌شود.
محمدي با بيان اينکه رنگ‌هاي به کار رفته در پوشاک زنان اغلب رنگ‌هايي با زمينه روشن و گلدار است، اظهار داشت: نوع پارچه، دوخت، تزيين و نام انواع پوشاک و زيورهاي زنانه در نزد ايلات و عشاير از تنوع چشم گيري برخوردار است.
وي خاطرنشان کرد: چادر شبي که در منطقه سردرود و بناب و شهرهاي دامنه کوهستان سهند بافته مي‌شد، لباسي که چوپانان کوهستان سهند به کار مي بردند و کتي مردانه که تا چند سال پيش استفاده مي‌شد از جمله پوشاک‌هاي منحصر به فرد و ويژه آذربايجان شرقي به شمار مي‌رود.
محمدي با اشاره به طرح و جنس اين لباس‌هاي محلي تشريح کرد: جنس پارچه‌هاي استفاده شده بسته به توان مالي افراد شامل کودري، ململ، چيت، متقال، فاستوني، درياکنار، اوتماسينار، آيناگولي(پولکي)، شالموز، تافته، مخمل و به تازگي ابريشم، حرير مي‌شود.
اين مقام مسئول عدم معرفي و آموزش دوخت لباس‌هاي سنتي و محلي به نسل جوان را عاملي براي فراموشي مهارت‌هاي دوخت اين نوع لباس‌ها دانست و گفت: با برچيده شدن لباس‌هاي محلي ابزارهاي سنتي توليد پارچه از بين رفته يا درحال از بين رفتن هستند و بسياري از مشاغل سنتي مربوط به پوشاک همچون جولاباف‌هاي اسکويي و اسکنداني از بين رفته‌اند.
محمدي با تاکيد بر اينکه ثبت مهارت دوخت پوشاک محلي آذربايجان‌شرقي به عنوان ميراث معنوي در ترويج اين ميراث ارزنده کمک بسياري مي کند، از ارائه راهکارهايي همچون مستند‌سازي، تحقيق، حمايت، ترويج، ارتقاء و احياء جهت حفـاظت از اين ميراث معنوي در آينده اي نزديک خبر داد.
لباس زنان و مردان به سه بخش سرپوش، تن پوش و پاپوش تقسيم مي شود. عرقچين، روسري کلاغه‌اي، شال و چارقد، چالما - شاماخي(سربند)، چپي(روسري)، آلاچارشاب(چادر رنگي)، اوربند(روبند) و چادرا(چادر) متداول ترين سرپوش هاي زنان روستايي و عشاير آذربايجان‌شرقي را تشکيل مي‌داده است. کوينک (پيراهني بلند با يقه گرد)، دُن (نوعي پيراهن)، تومان (دامن بلند)، شلته يا ديزليک (دامن کوتاه)، جليقا(جليقه)، يل (نوعي کت با پارچه مخمل و ترمه)، خود(کت معمولي)، جان کوينک(شامل تمام البسه کاموايي که روي پيراهن به تن مي کنند) و ترکوينکي (زيرپوش) نيز از تن پوش هاي زنانه به شمار مي‌روند. پاپوش‌هاي زنانه نيز داراي انواع مختلفي همچون جوراب، گالش(کفش بدون پاشنه)، چاروق، قوندارا(نوعي کفش چرمي)، قيرميزي باشماق(پاپوشي همچون دمپايي) و تک گون(کفش جشن و عروسي) بوده‌اند.
سرپوش‌هاي مردان نيز انواع کلاه هايي بوده اند که در زبان ترکي به آنها بورک يا پاپاخ مي گويند و شامل دري بورک)کلاه پوستي)، پهلوي،کپي، کامپابورک(کلاه کاموايي)، لبه دار، کئچه بورک(کلاه نمدي)، حصيري، دورگه بورک(نوعي کلاه از پوست بره)، عرقچين، يون بورک(کلاه پشمي) و شپو(شاپو) مي شده است. تن پوش‌هاي مردان نيز کوينک، آغ کوينک(پيراهن سفيد)، بي غب کوينک، روباشاکا، آرخالق – ستيره – پنجه (نوعي لباس همچون کت)، دُن يا اويما دُن، پالتون(پالتو)، گيمه، کورک(پوستين)، اووماشال(نوعي کت شلوار) و شلوار بوده است. لب چين يا دولاما(نوعي چکمه مخصوص چاروادارها)، تک گون، گلاسه باشماخ، چاروق و چوست نيز انواع پاپوش‌هاي مردان عشايري و روستايي آذربايجان شرقي بودند.