احرارنيوز: سند کنترل و پيشگيري از اعتياد در اردبيل در حالي به سال پاياني برنامه هاي خود رسيده است که دستاوردهاي آن ضرورت بازنگري در برخي سياست گذاريها را ايجاب مي کند.
، به گزارش احرارنيوز به نقل از مهر، سال ???? سند کنترل و پيشگيري از اعتياد به عنوان نقشه راه مبارزه با اعتياد به ?? دستگاه اجرايي استان ابلاغ شد. مسئوليت گردآوري و تنظيم اين سند بر عهده بهزيستي استان به عنوان مسئول کميته پيشگيري و فرهنگي شوراي هماهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر واگذار شد تا به دليل گستره اطلاعاتي اين نهاد اجرايي از آسيب هاي اجتماعي برنامه دستگاه ها با نيازمندي ها متناسب سازي شود.
در طول سال هاي اخير شوراي هماهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر بر اساس سند راه برنامه هاي خود را در چارچوب هاي از پيش تعيين شده به دستگاه ها ابلاغ کرد و از آن ها خروجي معقول خواست. با اين وجود تغييرات بسياري از چارچوب هاي ابلاغي را متاثر مي ساخت و افزايش تعداد معتادان در سطح جامعه با ابعاد پيچيده و گسترده در قالب اين چارچوب ها به صورت کامل مهار نشد.
تا جايي که در مقطعي شوراي هماهنگي ستاد مبارزه جلسات خود را به پشت درهاي بسته انتقال داد و سهم مشارکت رسانه و اطلاع رساني به مردم از نتايج اقدامات را ضروري ندانست.
پنج سال از آغاز به کار اجراي اين سند گذشته است و نقشه راه مبارزه به مقصد نهايي خود رسيده و اين روزها تکاپوي بهزيستي اردبيل براي تدوين برنامه پنج ساله دوم مبارزه نشان از تغيير و تحولاتي در برنامه دارد.
تا جايي که بازنگري در برخي سياست ها و اينبار پررنگ کردن نقش مردم در برنامه هاي مبارزه به جد در اولويت قرار گرفته و ضرورت آن احساس شده است.
در خصوص برنامه هاي اجرايي کميته پيشگيري و فرهنگي شوراي هماهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر پاي صحبت هاي مدير کل بهزيستي استان اردبيل نشستيم.
رويا احمديان مبارزه با اعتياد را خارج از توان نهادهاي دولتي مي داند و معتقد است اصلي ترين درس سياست گذاري ها اين بود که بايد برنامه هاي اجتماع محور داشته باشيم.
رويکرد اولويت دار بهزيستي استان در امر مبارزه با اعتياد چيست؟
در پي بررسي هاي صورت گرفته از سطح جامعه بهزيستي به اين نتيجه رسيده است که استراتژي اجتماع محور را براي مبارزه انتخاب کند. بهزيستي، ستاد هماهنگي و يا حتي وزارت کشور نمي تواند به تنهايي نسبت به مبارزه اقدام کند و بايد تمامي آحاد جامعه در امر مبارزه بسيج شوند.
همانطور که در دفاع مقدس با مشارکت گسترده مردم توانستيم با ناملايمات چيره شويم در موضوع اعتياد نيز ضرورت مشارکت جدي مردم احساس مي شود. مبارزه با اعتياد نيازمند حرکتي جهادي است که بدون عزم دولت و ملت در کنار يکديگر به اهداف خود نمي تواند دست يابد.
چه راهکار عملياتي براي جلب مشارکت مردمي به کار بستيد؟
با هدف ورود به مقوله جلب مشارکت هاي مردمي در ??? محله، محيط آموزشي و ...تيم هاي اجتماع محور مبارزه تشکيل داديم. علاوه بر اين ?? انجمن پيشگيري اوليه و ?? انجمن حمايت از معتادان ترک کرده که همگي سازمان هاي مردم نهاد و مردمي هستند تشکيل شده است.
تلاش اين نهادها آگاه سازي عموم خانواده ها است که خطر اعتياد را دور از خود نپندارند و بدانند اعتياد هر لحظه اعضاي خانواده شان را ممکن است تهديد کند.
بر اساس سند کنترل و پيشگيري از اعتياد، بهزيستي عهده دار آموزش ??? هزار نفر در جامعه طي پنج سال عمر خود بود. آيا اين برنامه محقق شد؟
سند کنترل توسط ?? دستگاه اجرايي، اجرا مي شود که بهزيستي به عنوان مسئول کميته پيشگيري و فرهنگي سند عهده دار بخشي از برنامه هاي آموزشي است. اين سند براي سال هاي ??- ?? تنظيم شده بود و ما فرصت پنج ساله داشتيم آموزش آگاه سازي خود را براي ?? درصد از جمعيت جامعه انجام دهيم و در کنار بهزيستي سمن هاي تمامي نهادهاي اجرايي بازوهاي ياريگر اجراي اين برنامه بودند.
بهزيستي از نظر کمي توانسته به اين رقم دست يابد و حتي فراتر رفته است. به عنوان مثال اگر برنامه هاي جمعي ورزش و جوانان استان از جمله همايش هاي پياده روي با هدف آشناسازي با خطرات اعتياد و نحوه مبارزه را به ليست اضافه کنيم به بيش از يک ميليون نفر آموزش داده ايم.
يعني در مدت پنج سال به کل جمعيت استان آموزش داده ايد؟
در واقع اينطور نمي توان گفت. چراکه ممکن است يک نفر در اغلب برنامه ها حضور يافته باشد. آموزش مستمر به صورت معقول به ??? هزار نفر ارائه شده است. مهم براي ما کيفيت آموزش ها است و به همين دليل اکيپ نظارتي، پژوهشي تشکيل شده تا دستاورد و خروجي سند کنترل را ارزيابي کند.
در حال حاضر بهزيستي تدوين سند پنج ساله دوم را در دستور کار قرار داده است. به عقيده شما چگونه نتايج برنامه سند اول مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟
ما از ?? دستگاه متولي خواسته ايم تا حداکثر تا مهر ماه امسال برنامه هاي مبارزه خود را به بهزيستي تحويل دهند و بهزيستي بر اساس نيازها اين برنامه ها را متناسب سازي و تجميع کند. سند کنترل در پنج ساله دوم نقشه راه مبارزه براي سال هاي ?? تا ?? خواهد بود و در نظر داريم دستاوردهاي سند اول را در اين برنامه اعمال کنيم.
هنوز خروجي سند اول به صورت کامل احصا نشده اما بعد از تکميل در برنامه هاي سند دوم اعمال خواهد شد.
رفع و حذف موانع برنامه پنج ساله پنجم به شدت در برنامه پنج سال ششم مورد توجه است. و از سويي برنامه دستگاه ها بر اساس نياز ها متناسب سازي خواهد شد. نهايتا برنامه ها در قالب يک کتابچه جمع بندي شده و در اختيار همان دستگاه هاي متولي قرار مي گيرد.
در برنامه ششم علاوه بر ?? دستگاه ذکر شده، چهار دستگاه متولي که اعتبار خاص ندارند براي همکاري اعلام آمادگي کرده اند. شوراي هماهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر به رياست استانداري هر ?? روز يکبار و در صورت ضرورت هر ماه تشکيل جلسه داده و نحوه تحقق برنامه را پيگيري مي کند. مشابه اين جلسات به رياست فرمانداران در شهرستان ها نيز تشکيل مي شود.
اولويت خاصي براي نقشه راه در نظر داريد؟
اولويت اصلي ما آموزش است. به ويژه آموزش گروه هاي خاص از جمله سربازان، مدارس، مهدهاي کودک، دانشگاه ها و محلات آسيب خيز در اولويت است.
بنده معتقدم اگر به آموزش اولويت داده شود حرکت سيستمي در مبارزه را به دنبال دارد و به دليل اهميت اين موضوع بهزيستي در گروه هاي هدف ذکر شده تيم هاي آموزشي فعال کرده است. و حتي در محلات آسيب خيز به صورت جدي آموزش دنبال مي شود.
در سال هاي اخير بخشي از تلاش بهزيستي به کنترل و مبارزه با کمپ هاي غير قانوني معطوف شده است. آخرين دستاوردهاي اين حوزه را تشريح کنيد.
در حال حاضر ?? کمپ يا مرکز بهبودي اقامت ميان مدت رسمي در سطح استان داير است و با همياري نيروي انتظامي و قوه قضاييه افراد معتاد مايل به ترک به اين مراکز معرفي مي شوند.
با اين وجود مطابق تاکيد شما طي سال گذشته هشت کمپ غير قانوني پلمپ شد. کمپ هاي غير قانوني تابلوي فعاليت ندارند و بر اساس اصول کمپ اداره نمي شوند. به عنوان مثال اصول سم زدايي، حضور مداوم پزشک و مشاور روان شناس و نحوه درمان رعايت نمي شود و گاها مشاهده شده در اين کمپ ها فرد معتاد مورد آزار و اذيت رواني و حتي جسمي قرار گرفته است. بهزيستي به هيچ عنوان عهده دار مسئوليت کمپ هاي غير قانوني نيست و ما از خانواده ها درخواست مي کنيم در صورت مشاهده کمپ غير قانوني بهزيستي يا نيروي انتظامي را در جريان قرار دهند.
?? مرکز متادون درماني نيز توسط بهزيستي داير شده است که به همراه مراکز دانشگاه علوم پزشکي استان توسط کميته درمان شوراي هماهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر نظارت مي شوند.
اردبيل به دليل نبود کمپ ويژه زنان معتاد مجبور به انتقال معتادان زن خود به ساير استان ها شده است. سال گذشته از برنامه ريزي ايجاد کمپ زنان گفتيد اما هنوز اجرا نشده است.
صدور پروانه و موافقت اصولي براي ايجاد کمپ بر اساس نيازسنجي است. سال گذشته ما درخواستي براي کمپ زنان داشتيم که در پي بررسي ها مورد موافقت قرار نگرفت. امسال اعلام کرديم اگر فردي مايل است درخواست بدهد که يک درخواست به دستمان رسيده است.
سال گذشته فقط سه نفر معتاد زن به دو استان آذربايجان شرقي و غربي جهت درمان انتقال يافتند و ديده مي شود اغلب معتادان زن با حمايت خود خانواده ها درمان مي شوند.
بيشترين مراجعه براي درمان در کمپ ها از سوي مردان است اما از سويي زنان شايد به خاطر اينکه زور مرد بيشتر است و حرف شنوي ندارد باعث مي شود در خانواده ها درمان شوند و در کل بايد گفت براي کمپ زنان تقاضا پايين است.
طبق آمار هاي ارائه شده تعداد معتادان زن در اردبيل افزايش يافته است. به عقيده شما ممانعت از انتقال زنان به کمپ ها از سوي خانواده ها به دليل تعصبات و آبرو داري نيست؟ و آيا موافق نيستيد در چنين وضعيتي زنان معتاد آسيب مضاعف مي بينند؟
ببينيد اعتياد در سطح کشور به نسبت سال هاي ماضي روند صعودي دارد. سال گذشته زنان معتاد مراجعه کننده به مراکز درماني فقط ?? درصد از کل مراجعات را شامل مي شدند. در شش ماهه اول سال ??، ??? زن معتاد براي درمان مراجعه کرده اند و تا پايان سال ?? اين رقم به ??? نفر رسيده است.
به عقيده بنده افزايش مراجعات نشان از فرهنگ سازي و نتيجه بخش بودن برنامه هاي آموزشي فرهنگي دارد. زماني بود که حتي مردان معتاد براي درمان مراجعه نمي کردند و اين فرهنگ سازي باعث شده است اين روزها زنان نيز فارغ از تعصبات مراجعه کنند.
با وجود تلاش براي درمان فرد معتاد آمارها نشان مي دهد فقط ?? درصد در چرخه ترک باقي مانده و مابقي دوباره به اعتياد باز مي گردند. به عقيده شما کجاي کار اشتباه بوده که ما امروز شاهد اين معضل هستيم؟
در حالت کلي بهزيستي دو هزار نفر معتاد بهبود يافته پاک شده دارد که بيشترين تعداد نيز به دليل مراجعات بيشتر در بين مردان ديده مي شود. پاک شده ها در هفته سه روز خانواده درماني مي شوند. به عقيده بنده علت اساسي بازگشت فرد به اعتياد خود خانواده ها هستند.
حمايت خانواده بعد از ترک مهم است و اينکه از لحاظ روحي و عاطفي حمايت خود را قطع نکند بر همين اساس گروه هاي نارالان شکل گرفته است تا از خانواده دعوت کند و براي حمايت از معتاد پاک شده آموزش هاي لازم را ارائه دهد.
بخش بعدي حمايت مردم و جامعه و دولت از معتادان پاک شده است. به عنوان مثال در موضوع اشتغال اين گروه ها اغلب با بي اعتمادي جامعه مواجه مي شوند و نمي توانند حمايت لازم را دريافت کنند
بهزيستي تا سقف ??? ميليون ريال براي معتادي که ?? ماه است پاک شده وام مي پردازد تا بتواند کسب کوچکي را آغاز کند. با اين وجود بانک ها در پرداخت تشهيلات همکاري مطلوب ندارند. از سويي چه کسي حاضر مي شود براي يک فرد معتاد ضمانت کند.
ما از خيرين انتظار داريم در اين حوزه ورود کنند و زمينه اشتغال معتادان را تسهيل کنند تا اين افراد بتوانند دوباره در جامعه حضور يابند.
تمامي فرمايشات شما مختص معتاداني است که دچار فقر مالي هستند. با اين وجود آمار معتادان در بين اقشار مرفه رو به افزايش و تکان دهنده است. دليل بازگشت فرد معتاد در يک خانواده مرفه را چطور ارزيابي مي کنيد؟
در خصوص اين گروه از افراد نيز باز نبايد از نقش حمايتي خانواده غافل شد. بنده شکل گيري کليه آسيب هاي اجتماعي را از خانواده و کاهش نقش حمايتي و نظارتي وي مي دانم. اگر نظارت و حمايت معقولانه در خانواده ها حاکم باشد بسياري از آسيب ها قبل از بروز و ظهور از بين رفتني است. حتي در اقشار مرفه نيز عدم نظارت موجب بروز آسيب ها مي شود.
در عين حال نبايد از نقش نهادهاي آموزشي از جمله صدا و سيما، نهادهاي فرهنگي، دستگاه هاي آموزشي و رسانه غافل شد.
گفتگو: ونوس بهنود