به گزارش احرارنيوز به نقل از تسنيم، صحبت از مکاني است که حکايت دلبريش نه محدود به امروز بلکه از ديرباز بوده است، گشت و گذاري در بازار اروميه لذت بردن از تاريخ و هنر را يکجا به انسان مي چشاند.

بناهاي تاريخي همراه با برانگيختن حس شگفتي ما را بر آن مي دارد که درباره فرهنگ و معماري گذشته بيشتر بدانيم اگر چه داراي ارزش هاي معماري، هنري، زيبايي شناختي، تاريخي، نمادي، معنوي، اقتصادي يا اجتماعي باشد، اما در نگاه نخست عاطفي است چون نمادي ازهويت فرهنگي و بقاي مردم آن منطقه و هم چنين بخشي از ميراث ما محسوب مي شود.

در واقع بناي تاريخي فقط توده‌اي بي جان از سنگ، گچ، گل، چوب و فلز که در گستره زمان باقي مانده و احياناً زيبايي آن لذت بخش باشد، نيست، بلکه موضوع مهمتر اين است که نشانگر انديشه، هنر، دين، علم و در يک کلام تمدن و فرهنگ سازندگان آن است.

بازار تاريخي و تاريخ ساز اروميه

بازار تاريخي و زيباي اروميه با قرار گرفتن در مجموعه بافت قديمي و در گوشه جنوب شرقي شهر همواره يکي از مقاصد اصلي گردشگران داخلي و خارجي بوده است.

بنايي با بهره گيري از خلاقيتي منحصربفرد و در عين حال ساده اين روزها نيز در ايام تعطيلات نوروزي پذيراي مسافريني است که هم قصد خريد دارند و هم تماشا.

بازار تاريخي اروميه يکي از مراکزي است که بر حسب نيازهاي اجتماعي در مقطعي از تاريخ شکل گرفت، بازاري که سبک معماري به کار گرفته در آن نيز نشانگر فرهنگ و ذوق اصلي آذري- ايراني است.

وقتي وارد اين بازار مي شوي گويا دريچه‌اي از زمان آدمي را به چند صد سال پيشتر برده و با فرهنگ و هنر ايران قديم آشنا مي سازد.

يادگاراني از زند و قاجار 

بازار قديمي شهر اروميه در مجموعه بافت قديمي و در گوشه جنوب شرقي شهر قرار دارد؛ قديمي ترين بخش‌هاي اين بازار مربوط به دوره صفويه و بعد آن تعلق دارد؛ در گوشه کنار اين بازار تاريخي حمام‌هايي نيز وجود دارد که تاريخ شناسان آنها را متعلق به دوره زنديه و قاجار مي دانند.

با دخل و تصرفاتي که بر اثر انقلاب صنعتي و زندگي مدرن در کالبد شهر اروميه به‌وجود آمده، قسمت‌هاي زيادي از بافت قديمي مخصوصاً بخش تجاري شهر تخريب و يا اتصال آن‌ها از هم گسيخته شده، به طوري که در حال حاضر قسمت کوچکي از بافت قديمي بازار با حد فاصل دو خيابان و ميدان نوساز در شمال شرقي شهر قرار گرفته و يکي از حمام هاي قديمي در قسمت ديگر شهر، در حال حاضر بخش عمده و سالم بازار قديمي اروميه در بين خيابان هاي عسگرآبادي، امام، مهاباد و اقبال محصور است.

مجموعه بازار قديمي اروميه در حال حاضر در مرکز شهر قرار گرفته و پلان کلي آن به شکل مستطيل ناقص، محصور در بين خيابان هاي امام، عسگرآبادي، اقبال و مهاباد است.

بازاري که اصالتش را حفظ کرده است

اين بازار حدوداً داراي 60 هزار مترمربع مساحت بوده تنها در قسمت بافت قديمي آن که در حال حاضر تحت مراقبت و بهسازي مي باشد حدود 1000 باب مغازه با عملکردهاي متفاوت و تعداد 7 تيمچه و سراي نسبتاً بزرگ، پنج حمام قديمي و يک باب مسجد با پنج هزار مترمربع مساحت(مساحت مسجد جامع شهر) و ديگر واحدهاي مربوطه به مشاغل گوناگون واقع شده‌اند که در نتيجه اين مجموعه را به صورت يکي از آثار ارزشمند کشور و بازارهاي قديم قابل توجه درآورده است.

نکته قابل ذکر اينکه مانند ديگر بازارهاي قديمي با گذشت زمان و براثر دخل و تصرفات غيراصولي، مقدار قابل توجهي از فضاي معماري اعم از راسته بازارها، دکاکين، سراها، تيمچه‌ها و برف اندازهاي آن به صورت ناهماهنگ با بافت قديمي و به شکلي مغاير با معماري اوليه و به صورت غير اصولي نوسازي گرديده‌اند.

معماري چشم نواز بازار اروميه

به همين جهت تيپ معماري چندين راسته و سرا و تيمچه دستخوش تغييرات واقع و حالت ناهماهنگي با بخش هاي اصلي پيدا نموده‌اند. همچنين برف اندازها و سراهاي آن از ميان رفته اما بلافاصله بايد يادآوري کرد که خوشبختانه به علت حجم و گستردگي زياد آثار مجموعه و با عنايت به اينکه قسمت اعظم راسته بازارها و ديگر واحدهاي معماري شکل اصلي و بافت اوليه خود را حفظ کرده‌اند به همين جهت هنوز اين بازار در رديف اماکن تاريخي و معماري بسيار خوب کشور محسوب مي‌شود.

مجموعه بازار قديمي اروميه به طوري‌که در ذکر تاريخچه و موقعيت آن گفته شد شامل واحدهاي مختلفي با عملکردهاي متفاوت مي باشد، از خصوصيات بارز اين مجموعه سادگي معماري آن است، با وجود تفاوت‌هايي که از نظر فرم در طاق ها و چشمه و گنبدهاي بازار مشاهده مي‌شود، هيچ نوع تنوعي از حيث تکنيک هنري مانند کاشي کاري، گچبري، سنگ کاري و دربهاي قديمي پرکار چوبي در بازار ديده نمي‌شود، مصالح تمام راسته بازارها و چهارسوها از آجر انتخاب و اکثراً حتي فاقد اندود ساده گچ نيز است.

بازاري محصور در بين مساجد

تنها تنوع مجموعه، ذوق و سليقه معماران دوره‌هاي مختلف است که هرکدام با انتخاب فرمي خاص از نظر شکل قوسها اثري از خود به يادگار گذاشته اند.

يکي از ويژگي‌هاي منحصر بفرد اين بازار تاريخي، مجاورت آن با مسجد اعظم اروميه است، سردر ورودي اصلي بازار اروميه از طرف مسجد اعظم، يکي از زيباترين جلوه‌هاي قديمي معماري ايران است.

سبک به کار رفته در احداث اين بازار، منحصرا سبک ايراني - اسلامي است که با فرهنگ مردم آن دوران همرنگي دارد.

اين بازار در تاريخ 22 خرداد سال 1362به شماره 1639 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.