احتشام حاجي‌پور شهردار اسبق و عضو فعلي شوراي شهر تبريز، از تحصيلات آکادميک و همچنين تجارب اجرايي مغتنمي در مديريت شهري برخوردار است. در روزهاي پاياني سال 93 در گفت‌وگويي مفصل با او کارنامه شهرداري تبريز در سال گذشته را بررسي کرديم که بخش اول اين گفت‌وگو را اينجا مي‌خوانيد:

به عنوان نخستين سئوال کمي در مورد آمار تحقق بودجه 93 و همچنين چشم انداز بودجه سال 94 شهرداري تبريز توضيح مي‌دهيد؟

در ابتداي وارد شدن به اين بحث من از يک مثال آغاز مي‌کنم؛ اگر ما دو ماده مشابه در هر زمينه و وجه را براي ساختن يک کالا به کار ببريم يا از دو شخص متفاوت بخواهيم که در يک مورد خاص مبلغي را هزينه کنند؛ گاه اين دو نفر در به کارگيري دو ماده مشابه يا هزينه کرد مبلغ، به اندازه‌اي متفاوت عمل مي‌کنند که باور اين تفاوت براي انسان مشکل مي‌شود و مطمئنا عمده دليل اين تفاوت به بحث مديريت «هزينه کرد» بر مي‌گردد. مقصود من از اين مثال اين بود که بگويم، با بودجه شهرداري تبريز هم مي‌توان شهر را به شکلي اداره و مديريت کرد که سيما و منظر شهري تغيير کند و هم ممکن است رويکرد مديريت بودجه ما به طريقي باشد که هيچ تغييري در شهر اتفاق نيفتد.

البته منظور من اين نيست که تغيير منظر شهري تبريز را به دوران شهردار بودن خودم مرتبط کنم و بگويم در دوران شهرداري من براي مثال اين تعداد روگذر و زيرگذر ساخته شده اما مدعي‌ام رويکرد مديريتي شهرداري تبريز در زمان بنده و امثال بنده، رويکرد عمراني بوده است.

شاهد شما براي اين ادعا چيست؟

زماني که شوراي چهارم آغاز به کار کرد ما در اولين گام با همکاران شوراي شهر و خبرنگاران به بازديد از پروژه‌هاي شهري رفتيم. آن زمان واقعا پروژه خاص و متفاوتي براي بازديد ما وجود نداشت اما اگر همين الان، ما شوراي چهارم و يا شهرداري را تحويل دهيم مي‌بينيد که چقدر در شهر پروژه‌هاي عمراني شاخص وجود دارد.

در مورد چشم‌انداز بودجه 94 هم من به عنوان کارشناس تاکيدم به همکاران شهرداري اين بود که رويکرد بودجه را در شهرداري درست و اصولي پيش ببرند چرا که اگر رويکرد بودجه کنترل نشود و مديريتمان درست نباشد، مبلغ بودجه هزينه مي‌شود اما هيچ تغييري در شهر اتفاق نخواهد افتاد.

با توجه به اينکه گفته‌ايد شهرداري‌هايي که کمتر از 70 درصد بودجه عمراني‌اش محقق شده باشد ورشکسته‌اند، آيا از تحقق بودجه عمراني 93  شهرداري تبريز، راضي هستيد؟

شرايط اقتصادي شهرمان خوب نيست و خيلي نمي توان به اين مسئله انتقاد کرد اما مشخصا از درصد تحقق بودجه جاري انتقاد مي‌کنم چرا که متوسط تحقق بودجه عمراني و جاري شهرداري بايد يکي باشد اما نيست.

با توجه به تاکيد شما به کنترل بودجه، اولويت‌هاي مورد نظرتان براي سال 94 چيست؟

من پيشنهاداتم را در مورد اولويت‌ها به معاونت برنامه‌ريزي و عمراني نوشته و ارسال کرده بودم و تاکيد من به اين اولويت‌ها به صورتي بود که اگر خودم شهردار بودم نيز اين پروژه‌ها را در اولويت قرار مي‌دادم؛ از جمله اينکه در اولين قدم در کلانشهر تبريز، اتوبان شمال به جنوبي را با عرض حدود 60 متر ايجاد کرده و به واسطه اين اتوبان شمال به جنوب، اتوبان کسايي را به پاسداران پيوند بزنيم. اولويت ديگر ايجاد اتوبان شرقي به غربي است که بتواند سه راه اهر را از داخل خلعت‌پوشان و چاي کنار به بارنج و دو کمال و از آنجا به جاده سنتو پيوند بزند تا به واسطه اين اتوبان شرقي ـ غربي، رينگ قلب و مرکزي تبريز را ايجاد کنيم.

اما اتوبان شمال ـ جنوب در طرح تفصيلي شهر تبريز وجود ندارد؟

بله. از لحاظ کارشناسي، پيشنهاد من يک پيشنهاد ساختارشکنانه در طرح تفصيلي تبريز است اما ظرفيت آن را دارد که طرح تفصيلي را تغيير داده و تبريز را از مسائل و مشکلات ترافيکي نجات دهد. ادعاي من اين است که در شرايطي که مترو به راه بيفتد و در کنارش چنين بزرگراهي وجود داشته باشد و همچنين تراموا و اتوبوس‌هاي تندرو هم در شهر فعاليت کند ديگر در تبريز معضل ترافيکي وجود نخواهد داشت.

برنامه شما براي حل گره‌هاي ترافيکي شهر تبريز چيست؟

 گره‌هاي ترافيکي و يا همان تقاطع ها، در بحث مديريت ترافيک خيلي مهم هستند و ما براي حل اين معضل بايد تا حد امکان چراغ قرمزها را در سطح شهر کم کنيم. از همين جهت من در سال 93 تاکيد داشتم که حداقل 10 تقاطع غيرهمسطح در شهر تبريز ايجاد شود و الحمدالله تقاطع‌هاي غيرهمسطح هتل مرمر، افلاک نما، گلکار و ايل گلي، وادي رحمت و ميدان راه‌آهن و زيرگذر و روگذر نظام پزشکي تعدادي از آنها به بهره‌برداري رسيده و بقيه در حال انجام است.

اما پروژه‌هايي مثل ميدان آذربايجان، پل قاري، ميدان استاد شهريار و ميدان راه آهن در سال 93 انجام نشدند با اينکه اولويت بسياري از کارشناسان در حل مشکلات ترافيکي تبريز، توجه به حل معضل گره ترافيکي «پل قاري» بوده است؟

بله تاکيد ما اين بود که ضلع شمالي پل قاري و ميدان آذربايجان اجرا شود اما پاسخ معاونت عمراني اين بوده که مطالعات اين پروژه‌ها آماده نبوده است اما تا پايان امسال کلنگ‌زني ميدان آذربايجان را انجام خواهيم داد و در سال آتي حتما پروژه ميدان آذربايجان و پل قاري را پيش خواهيم برد. من اينجا تاکيد مي‌کنم که در مورد ميدان آذربايجان مسامحه نخواهيم کرد.

اولويت ديگر من براي سال 94 بحث مسيرگشايي است. در واقع ادامه دادن خيابان 42 متري حداقل تا کوثر شرقي و تا کوي علي‌نژاد و البته ادامه دادن پل وحدت تا کوثر هم مهم است. با اين حساب اگر خيابان 42 متري تا کوثر ادامه پيدا کند و پل «دوه‌چي» هم از قهوه‌خانه آقاجان تا کوثر احداث شده و در نهايت خيابان 24 متري به کوثر وصل شود، با اين حساب 40 درصد از مسيرگشايي‌ها و کاري که ما مي خواهيم درجهت توانمند سازي حاشيه‌نشيني انجام دهيم، انجام شده است.

فکر مي‌کنم اين مسئله هم از اولويت‌هاي بودجه 93 بود؟

بله اما ضعيف انجام شد چرا که تنها بازگشايي مسير انجام شد و پل وحدت احداث نشد اما تاکيد ما اين است که در سال 94 اين پل انجام شود.

يعني وضعيت بازگشايي‌هاي 93 را مثبت ارزيابي مي‌کنيد؟

بله بازگشايي‌ها خوب بوده است.

در بودجه 93 به ايجاد پنج پارک يک هکتاري هم اشاره شده بود که کارکرد مديريت بحراني هم داشته باشند؟ وضعيت آنها را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟

در واقع پارک‌هاي محله‌اي در تبريز به وجود آمده‌اند اما پنج پارکي که قرار بود براي مديريت بحران احداث شود، ايجاد نشده است يا در شکلي که ما مي‌خواستيم به وجود نيامده‌اند.

يکي ديگر از مسائلي که کارشناسان معتقدند در بودجه 93 آن‌طور که بايد و شايد به آن توجه نشده است بحث بافت فرسوده است که از اولويت‌هاي انتخابي خود شما براي سال 93 هم بوده است؟ عده‌اي عدم موفقيت سازمان عمران را براي مديريت «اوراق مشارکت» از دلايل اين مسئله مي‌دانند. فعاليت شهرداري را در سال 93 در بعد بافت فرسوده چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟

شهرداري در بحث حاشيه‌نشيني موفق عمل کرده و اين را کارشناسانه مي‌گويم و اظهار رضايت مي‌کنم اما معتقدم شهرداري منطقه 8 در بافت فرسوده ضعيف عمل کرده و من به اين موضوع انتقاد دارم.

با توجه به کميابي هايي که در بحث منابع مالي وجود دارد و کارشناسان و خودتان معتقديد در بحث "هزينه کرد" بايد در راستاي اولويت ها پيش برويم، آيا پياده راه مقصوديه و سردرب تربيت پروژه‌هاي اولويت‌دار بوده‌اند؟ آن هم در شرايطي که معتقديد منطقه 8 در بافت فرسوده موفق نبوده است؟

در مورد پياده‌راه بايد بگويم که نفس ايجاد پياده راه در بافت تاريخي ايده ي خوبي است اما مفهوم پياده‌راه که در همه دنيا وجود دارد و پذيرفته شده است اصلا شايسته «مقصوديه» نبوده و نيست. اين پروژه کاملا غيرکارشناسانه پيش رفته و اصلا با الزامات پياده راه در شهرسازي مناسبت ندارد. من معتقدم اگر ما مي‌خواستيم پياده راه ايجاد کنيم بهترين محل براي ايجادش خيابان شريعتي بوده است نه مقصوديه.

پياده راه بايد در جايي اجرا شود که مردم زيادي در آن رفت و آمد دارند و اطرافش به لحاظ تجاري مورد استفاده مردم است نه به لحاظ مسکوني. نبايد پياده راه در محلي اصلي و مرکزي ايجاد شود. در واقع اين اصلا درست نيست که محل زندگي افراد را ببنديم و اجازه ورود به ماشين‌هايشان را ندهيم و بگوييم پياده راه ساخته‌ايم. اين طرح کاملا غيرکارشناسي، بي‌مفهوم و هويت بوده است.

اما استناد شهرداري منطقه 8 به طرح تفصيلي شهر تبريز است و مديران منطقه مي‌گويند، پياده‌راه مقصوديه در طرح تفصيلي وجود دارد؟

اما من به عنوان متخصص حوزه شهري و بعد از 20 سال تجربه در اين مورد مي‌گويم که اين مسئله اشتباه بوده است حتي اگر در طرح تفصيلي هم باشد، باز هم اشتباه بوده است.

خوب اگر طرح تفصيلي داراي اشتباهاتي است تا زمان عدم تصويب طرح جامع، امکان تصحيح طرح تفصيلي راحت‌تر است. آيا شورا و خصوصا کميسيون عمران برنامه‌اي براي اصلاح مسائل و مشکلات طرح تفصيلي دارد؟

من جدا از شما دعوت مي‌کنم که به کميسيون عمران بياييد و چند بار هم در اين کميسيون خواهش کرده‌ام که از مسئول طرح تفصيلي شهر تبريز دعوت کنند تا من به طور کارشناسي او را متقاعد کنم که طرح تفصيلي شهر تبريز مشکل دارد! اين مسئله در برنامه کميسيون عمران است.

با توجه به انتقادتان از پياده‌راه مقصوديه اين سئوال پيش مي‌آيد که چرا در زمان اجراي پروژه واکنش نشان نداديد؟

من شهردار بوده‌ام و از اين جهت دوست ندارم جلوي پروژه‌ها را بگيرم اما جدا فکر نمي‌کردم اين پياده راه با اين شرايط نامساعد اجرا شود.

*******************

گفت‌وگو  از حنانه منشي