زن بايد بشورد، بسابد، بپزد. او بايد وقتي شوهرش از سر کار مي رسد، غذاي گرم جلويش بگذارد. زن بايد بچه هايش را تر و خشک کند  آنها را به بهترين نحو تربيت کند؛. اينها گوشه اي از نصيحت هايي است که مادران به نحوي از کودکي در گوش دختر بچه ها زمزمه  و آنها را براي زندگي آينده مهيا مي کنند . 

هيچ کدام آنها حتي در بدبينانه ترين شکل نمي توانند تصور کنند که سرنوشت ممکن است بازي ديگري براي کودکانشان در نظر بگيرد و آنها را مجبورکند علاوه بر مسئوليت هاي زنانه، وظايف مرد خانه را نيز بر دوش بکشند.

اين زن از دغدغه هايش مي گويد

.فضاي غرفه اش پر بود از دم کن هاي خوش رنگ ، دستگيره هاي نسوز آشپزخانه که با سليقه خاص گلدوزي شده بود.  انواع لحاف، تشک و  يک عدد چرخ خياطي هم در گوشه اي به چشم مي خورد، او را در حالي که مشغول چانه زدن با مشتري و باربندي لحاف و تشک بود ديدم، مدتي منتظر ماندم تا کارش تمام شود، سر صحبت را با او باز کردم، خودش را فاطمه معرفي کرد، زن سر پرست خانواري که پس از جدايي از همسر سرپرستي دو فرزند خود را به عهده گرفته است و از راه لحاف دوزي و خياطي گذران زندگي مي کند.

فاطمه(درحاليکه چشم هايش را تنگ مي کند و حالت کسي را دارد که به سال هاي دورفکر مي کند) زندگي شخص اش را اينگونه روايت مي کند: سي و هشت ساله و ساکن شهرستان عجبشير هستم، در سن پايين ازدواج کردم .شوهرم اعتياد به شيشه داشت، با قمه دستهايم را زخمي مي کرد(نيم نگاهي به دستانش مي کند ) ديگر شرايط زندگي براي خود .و فرزندانم سخت شده بود که تصميم به جدايي گرفتم .

وي ادامه مي دهد:  بعد از جدا شدن از همسرم به دليل اينکه منبع درآمدي نداشتم؛ با دو فرزندم تحت پوشش کميته امداد قرار گرفتم.

اين زن سرپرست خانوار ادامه مي دهد: يک دختر 19 ساله و يک پسر 10 سال دارم و مستمري کميته کفاف مخارج زندگي را نمي داد به همين دليل به فکر افتادم که خودم براي آينده فرزندانم دست به کار شوم.

با مادر و خواهرم لحاف دوزي شروع کردم و نياز باعث شد علاوه بر لحاف دوزي، خياطي را نيز تا حدودي بياموزم.

وي ميزان وام دريافتي از کميته امداد را براي خود اشتغالي 5 ميليون تومان ذکر مي کند و مي گويد:  فعلا قول مساعدت داده اند اما اين مبلغ به دستم نرسيده است که اميدوارم بتوانم با دريافت اين مقداري از مواد اوليه مورد نياز کار را فراهم کنم.

فاطمه به ميزان درآمدش اشاره و اضافه مي کند : متاسفانه وسع مالي مردم کمتر شده و اکثر آنها وسايل ارزانتر مثل دستگيره ي آشپزخانه و دم کن مي خرند.

وي مي گويد: دخترم امسال قراربود ديپلم خود را بگيرد، اما بدليل اينکه فرصت نظارت بر درس و رفتارش را نداشتم از ادامه تحصيل او ممانعت کردم(در حاليکه چشمانش شفاف شده) ادامه مي دهد: چند ماهي است دخترم عقد کرده است و براي اينکه بتوانم جهيزيه آبرومندي برايش فراهم کنم، گاه تا نيمه هاي شب مشغول کار هستم و فعاليت مدوام سبب شده تا ديسک گردن و کمر بگيرم .

او اضافه مي کند: از سوي ديگر مستاجرهستم و اگر به موقع اجاره ماهيانه را پرداخت نکنم صاحبخانه از مبلغ پول پيش کسر خواهند کرد .

 حس مي کنم فضاي گفتگو سنگين شده با خريد يک  ست دم کني آشپزخانه با او خداحافظي مي کنم.

52 هزار خانوار در استان آذبايجان شرقي داري سرپرست زن هستند

محمد کلامي مدير کل کميته امداد در گفتگو با خبرنگار احرار،  با بيان اينکه 75 هزار خانوار  در استان به صورت تمام خدمتي تحت پوشش کميته امداد هستند گفت :از اين رقم افزون بر 52  هزار خانوار داراي سرپرست زن هستند که عمدتا به چهاردسته تقسيم مي شوند؛  دسته اول زناني هستند که متوفي همسر هستند و بخش عمده افراد تحت پوشش در اين دسته قرار مي گيرند، دسته دوم زناني هستند که.طلاق گرفته اند؛  دسته سوم زناني هستند که بد سرپرست هستند و با آوردن نامه بد سرپرستي از مقام قضايي تحت پوشش قرار ميگيرند و دسته چهارم نيز دوشيزگاني هستند که سن ازدواجشان گذشته و حامي مالي وخانوادگي ندارند .

ظرفيت هاي اشتغال موجود در بانوان انگيزه طرح مشاغل زنانه

کلامي به موضوع اشتغال زنان و توجه ويژه کميته امداد به ظرفيت هاي موجود در زنان تحت پوشش اشاره کرد و افزود:  اشتغال زنان، محدوديت و شرايط خاص خود را دارد؛  پيدا کردن شغل براي زنان از مردان سخت تر است چرا که يک مساله ، بعد مسافت خانه با محل کار است و ديگري ماهيت مشاغل موجود در بازار است که اکنون بيشتربه سمت کارهاي فيزيکي و بدني مي رود  و ديگري ديدگاه کميته امداد است  که پرورش کودک را  اصلي ترين وظيفه زنان قلمداد مي کند.

او ادامه داد:  با در نظر گرفتن تمام اين مسائل رويکرد کميته امداد در سال 97به سمت مشاغل زنانه رفت از تعداد 19 هزار پرونده ي مددجوياني که  توان کار کردن دارند ، 13 هزار نفر بانوان هستند؛ چرا که مردان اغلب در صورت سالمند بودن و يا از کار افتادگي تحت پوشش کميته امداد در مي آيند؛ لذا با توجه به ظرفيت نيروي انساني که دربانوان  وجود داشت  مشاغل زنانه را طراحي کرديم.

مدير کل کميته امداد استان افزود: با توجه به اين نکته که استان ما چهارمين استان سالمند کشور محسوب مي شود و با روند فعلي تعداد سالمندان افزايش خواهد يافت و نياز بازار به خدمات مربوط به سالمندان بيشتر خواهد شد؛ لذا  با تکيه بر اين رويکرد، سال گذشته تفاهم نامه با علوم پزشکي امضاکرديم. حدود  5 هزار نفر کمک پرستار مراقبت از سالمندان با مدرک مورد قبول دانشگاه علوم پزشکي تبريز در دوره آموزشي شرکت کردند که تمام هزينه هاي دوره بر عهد کميته امداد بود. وي ادامه داد:  هفته گذشته امتحان پايان دوره برگزار شد؛ به قبولين دوره ، مدرک معتبر از دانشگاه علوم پزشکي  اعطا مي شود که مي توانند در کلينيک ها مشغول به کار شوند و حتي براي تاسيس مرکز نگه داري سالمندان درخواست مجوز نمايند:

در همين راستا، طي توافقي که سال گذشته با انجمن داروسازان صورت گرفت، دوره هاي نسخه خواني در شهرهاي مختلف و در بازه هاي زماني متفاوت برگزار شد که 200نفر از زنان سرپرست خانوار در اين دوره ها آموزش هاي لازم را گذراندند.

حتي انجمن داروسازان تعهد کرد که اين مددجويان را در داروخانه هاي استان جذب کنند که تمام فارغ التحصيلان اين دوره جذب بازار کار شدند، اين اقدامات در سال 98 هم ادامه خواهد داشت

مددجويان استان 30 ميليار تومان فرش فروختند

کلامي در ادامه از صنايع دستي به عنوان يکي از مشاغل قديمي کميته امداد ياد کرد و گفت: ما به اين بخش توجه ويژه داريم و سعي مي کنيم با ارتقا سطح کيفي مشاغل و معطوف کردن آنها به بازار ادامه دهيم.

وي افزود : مدد جويان کميته امداد بزرگترين توليد فرش دستباف در استان هستد، به گونه اي که در سال گذشته  به ارزش 30ميلياد تومان فرش فروخته اند که افزون بر60 درصد بافنده ها را زنان سرپرست خانوار تشکيل مي دهند.

تنوع شغلي در بخش مشاغل زنانه

مدير کل کميته امداد استان آذربايجان شرقي  اضافه کرد : هم اکنون نيز در حال آموزش بانوان براي توليد کيف و کفش چرم هستيم . از رويکردهاي جديد ما آموزش زنان براي توليد تشک و لحاف فانتزي متناسب با ذائقه جامعه امروزاست و  در کنار آن  پرورش گل و گياه، نقره کاري، آرايشگري، خياطي يا مشاغل جديدي مانند طراحي صفحات وب، تربيت مربي مهد کودک، تربيت مربي مهد قران را نيز برگزار کرديم؛ با توجه به اين اقدامات تنوع شغل در بخش مشاغل زنانه در سال 97 نسبت به سالهاي پيش از 32 به عدد140 رسيد .

پرداخت حق بيمه بازنشستگي تامين اجتماعي فقط  براي  زنان  بالاي چهل و پنج سال

مدير کل کميته امداد استان آذربايجان شرقي به بيمه زنان سرپرست خانوار اشاره و اظهار کرد: حق بيمه و مستمري بازنشستگي تامين اجتماعي براي زنان بالاي 45 سال در نظر گرفته شده است و به مدت ده سال پرداخت مي شود تا بتوانند با سابقه ده ساله بازنشسته گردند .براي بانوان زير چهل و پنج سال به علت اينکه انگيزه ازدواج در آنها از بين نرود، حق بيمه باز نشستگي پرداخت نمي کند؛ زيرا کميته امداد به  دنبال اين است که اين زنان به آغوش زندگي اجتماعي  و اقتصادي باز گردند.

وي مجموع حق بيمه  پرداختي  براي  بازنشستگي  زنان را 220 ميليون تومان در ماه  اعلام کرد .

کلامي در پايان به افزايش فشارهاي اقتصادي از اواخر سال 97 اشاره کرد و افزود:  کميته امداد از از اول بهمن 97 که فشار اقتصادي زياد شد، 15 هزارخانواده جديد در عرض يک ماه در يک حرکت سريع و کاملا حساب شده جذب کرد. در سال جديد نيز کميته امداد کشور در صدد است تا دولت و مجلس را مجاب کند که  مجوز و اعتبار جذب 500 هزار خانوارجديد در کل کشور را صادر کند که در صورت تحقق اين امرحدود 7 الي 8 هزار خانوار با توجه به جمعيت و ميزان محروميت سهم استان آذربايجان شرقي خواهد بود.

زنان سرپرست خانوار از اقشار آسيب پذير جامعه محسوب مي گردند و هر چند سياست هاي حمايتي از اين قشر تحت عناوين مختلف مانند آموزش، واگذاري وام هاي بلندمدت براي اشتغالزايي و...تا حدودي از انواع معضلات و آسيب هاي اجتماعي ناشي از فقر کاسته است، اما با اين حال هنوز بسياري از آنها با مشکلات معيشتي بسيار دست و پنجه نرم مي کنند.

گزارش : سهيلا عباسپورشاهمرسي