اين مجموعه يکي از آثار تاريخي روستاي کردشت در بخش مرکزي شهرستان جلفاست که سالانه پذيراي هزاران نفر از گردشگران داخلي و خارجي است.
اين بنا که در زمان سلطنت شاه عباس صفوي و به دستور وي احداث و در دوره? قاجاريه مرمت شد، با معماري اصيل سنتي احداث شده است.
اين مجموعه شامل هشت بناي تاريخي از جمله حمام بزرگ، عمارت، حمام کوچک، مسجد غريب، ديوانخانه، يخچال، قلعه کردشت و ساخلو? پادگان نظامي ? بوده و قديمي ترين آنها مسجد غريب مربوط به دوره زنديه است.
حمام کردشت در دوره? صفويه حمام خاني بود و فقط پادشاهان حق استفاده از آن را داشتند؛ ولي پس از دوره? صفويه و در آغاز دوره? قاجاريه، اين بنا به دستور پادشاه وقت (آقا محمدخان قاجار) تغييراتي را به خود ديد و از آن پس استفاده از آن براي مردم آزاد شد.
به‌ مرور زمان و به‌ دليل تخريب بنا حمام غير قابل استفاده شد اما ارزش تاريخي‌ آن باعث شد به يکي از ابنيه تاريخي آذربايجان تبديل شود.
حمام بزرگ کردشت از نظر معماري تمام عناصر معماري حمام هاي تاريخي ايراني را دارد و شامل هشتي ورودي، سربينه، ميان در، گرمخانه، خزينه، شاه نشين و تون حمام است.
حمام داراي دو ورودي جداگانه است که ورودي جنوبي متعلق به عموم و ورودي شمالي مختص شخص شاه عباس ميرزا بوده و به وسيله تونلي مستقيما به عمارت و اتاق شخصي وي متصل مي شد.
آهک بري هاي بسيار باشکوهي با نقوش اسليمي به همراه ستون هاي سنگي مقرنس کاري شده و کفش کن هاي سنگي حجاري شده فضاهاي داخلي حمام را زينت داده است.
اين حمام با يک هشتي به ابعاد 5/3 در 5/3 و ارتفاع 3/4 متر بين باغ بزرگي ساخته شده که يکي از اضلاع هشتي به در ورودي و ديگري راه ورود به رختکن يا سربينه است.
سربينه حمام نيز هشت ضلعي است و گنبد بزرگ آن که مزين به آهک بري هاي زيباست بر روي جرزها و هشت ستون سنگي هشت بر استوار شده اند.
همه ستون هاي اين حمام زيبا داراي سرستون هاي سنگي مقرنس هستند که به وسيله ملات سرب مذاب به ستون ها وصل شده اند.
گرمخانه تعبيه شده در اين حمام فضايي است که از چهار ستون سنگي هشت بر و دو حوض بزرگ مستطيل شکل و اتاقي با گنبد قيراندود تشکيل شده است.
نور داخل سربينه و گرمخانه به وسيله روزني که نوک گنبد قرار دارد، تأمين مي شود و گويا بر روي آن روزنه ها سنگ هاي مرمر نازک و ظريفي نصب بوده است که نور آفتاب با نفوذ از آن داخل حمام را به صورت يکنواخت روشن مي کرده است.
حمام کردشت بخش هاي ديگري نيز دارد که بسيار ديدني و قابل مطالعه است.
حمام کردشت در سال 62 با شماره 1655 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.
اين بناي ارزشمند تاريخي طي سال هاي اخير توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مورد مرمت و بازسازي اساسي قرار گرفته که توانسته به همراه طبيعت زيباي سواحل ارس به عنوان بسته گردشگري مذهبي و طبيعي مورد توجه گردشگران داخلي و خارجي قرار گيرد.

منبع : ايرنا