احرار: بااربي، برت، اسپايدرمن، بولت و ... ديگر تنها نام شخصيت‌هاي کارتوني والت ديزني نيستند. آنها باوجود فرهنگ غني و الگوساز ميهن ما و در خلاء ناکارآمدي دستگاههاي فرهنگي سالهاست که در قالب مدل غربي تبديل به قهرمانان پوشالي بچه هاي ايران شده اند!
به گزارش احرار به نقل ز فارس، عروسک‌ها، هم بازي دوران کودکي اکثر ما هستند هم بازي تمام لحظات و همراه هميشگي کودکان که حتي براي لحظه‌اي آنها را از خود جدا نمي‌کنند و اغلب نقش يک مادر دلسوز و مهربان را براي عروسک‌هاي خود ايفا مي‌کنند.
در گذشته‌هاي نه چندان دور که حتما به خاطر داريد اين همراه هميشگي براي کودکان چيزي جز تعداد معدودي عروسک‌هاي ساده و جذاب نبودند اما اکنون همه چيز رنگ عوض کرده و کودکان نيز تابع اين تغيير شده و سعي بر تقليد از ظاهر شخصيت‌هاي کارتوني همچون السا، فروزن، و عروسک‌هاي باربي که رنگ و بوي غرب را با خود به ارمغان آورده و در آغوش کودکان اين سرزمين جاي مي‌گيرند را دارند.
اين همبازي‌ها اگر چه تنها يک عروسک هستند اما همين عروسک‌ها با طرز پوشش خود و شکل ظاهري، تأثير بسزايي در کودکانمان مي‌گذارند و بالطبع آنها هم خواستار اين نوع پوشش مي‌شوند. اين عروسک‌ها رفتار آينده را به کودکانمان مي‌آموزند و آنها را از ارزش‌ها و هنجارهايي که از همين دوران کودکي بايد آموزش گيرند دور مي‌سازند.
در اين ميان نبايد از سريال‌ها و برنامه‌هاي تلويزيوني که تأثير زيادي در افکار عمومي دارد غافل شد، به طوريکه با پخش يک فيلمي، تکه کلام‌ها، اسم بازيگران و نوع پوشش آنها مورد توجه بينندگان قرار مي‌گيرد و علاوه بر موارد مذکور وقتي در برنامه تلويزيوني عروسکي به عنوان بازيگر، نقش آفريني مي‌کند توجه کودکان و نوجوانان و حتي بزرگسالان را تحت تأثير قرار مي‌دهد.
اين مسئله تنها به اينجا ختم نمي‌شود انيميشن فروزن که طرفداران پر و پا قرصي بين دختر بچه‌ها دارد اغلب شاهد برنامه ريزي‌هايي توسط کودکان و حتي مادران براي برگزاري جشن تولد هستيم که با استفاده از شخصيت‌هاي کارتوني، يک تم تولد زيبا و رويايي را در نظر مي‌گيرند. در اين جشن تولدها از ليوان‌هاي کاغذي، کارت دعوت، کوکي با تم فروزن، تاج تولد گرفته تا تزئين بطري آب ميوه‌ها با تم فروزن، غوغايي به پا مي‌کند تا يک شب به ياد ماندني را رقم بزند.
با وجود اينکه عروسک‌هاي مختلفي متناسب با فرهنگ ايراني وارد بازار شده اما فروش اين نوع عروسک‌ها در مقايسه با عروسک باربي و ساير عروسک‌ها بسيار ناچيز است چرا که عروسک‌هاي پلاستيکي غربي با ظاهري زيبا، دل کودکان را مي‌ربايد و آنها را اسير نازيبايي‌هاي به ظاهر زيبا مي‌کند. اين برهه، زماني ضرورت دارد که مسوولان امر چاره‌اي براي طراحي کاراکتر همبازي کودکان بيانديشند تا نهال فرهنگ مدرنيته آدمک‌هاي پلاستيکي در آغوش کودکان ايراني بارورتر شود.
انيميشن سازان بايد وارد کار شده و شخصيت پردازي کنند
مريم محدث، سازنده عروسک‌هاي پارچه‌اي در گفت‌وگو با گزارشگر فارس، با تأکيد بر همسو شدن رشد تکنولوژي با مدل‌هاي جديد و خارجي عروسک‌ها خاطر نشان ساخت: تجربه چهار ساله در ساخت عروسک‌هاي دستي اين مسئله را ثابت نمي‌کند و معتقدم که اکنون، کارهاي هنري و دستي مورد استقبال بسياري از مردم به خصوص در اينستاگرام توسط بانواني که به اين‌گونه فعاليت‌ها مشغول هستند قرار مي‌گيرد.
وي ضمن تأکيد بر اينکه اقدام اصلي و تأثيرگذار بايد از سوي انيميشن سازان صورت گيرد ادامه داد : قبل از هر اقدامي، انيميشن سازان بايد وارد کار شده و شخصيت پردازي کنند بعد از اين اقدام خود به خود تمام اسباب‌بازي‌ها و حتي تصاوير جلد دفاتر بر اين اساس شکل مي‌گيرد بالطبع کودکان نيز با ديدن شخصيت‌هاي ايراني جذب آنان مي‌شوند.
حمايت از توليدات داخلي/مجوز توليد عروسک‌هاي توليد شده در داخل کشور از سوي شوراي نظارت بر اسباب بازي صادر مي‌گردد
علي بينش، معاون فرهنگي کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان آذربايجان شرقي در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبريز گفت: کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان از طريق شوراي نظارت، مرکز سرگرمي‌هاي سازنده و بازي‌هاي رايانه‌اي بر توليد و استفاده اسباب بازي‌ها در بازار و همچنين مجوز اسباب‌بازي‌ها و عروسک‌ها نظارت داشته و طبيعي است که کانون در کنار ساير دستگاه‌ها از جمله شوراي نظارت بر اسباب بازي که ترکيبي از نهاد و سازمان‌هاست و تا حدي که در حوزه اختيار کانون است نظارت انجام گيرد.
وي با تأکيد بر اينکه حمايت از توليدات داخلي، جزو اولويت و برنامه‌هاي کانون است ادامه داد: مجوز توليد عروسک‌هاي توليد شده در داخل کشور از سوي شوراي نظارت بر اسباب بازي صادر مي‌گردد و بر تمام اين فرآيندها کانون کاملاً نظارت دارد هولوگرام‌هاي مرکز نظارت بر اسباب بازي بر روي آنها ثبت شده و تمام عروسک و اسباب‌بازي‌هاي داراي هولوگرام، مورد تأييد کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان است.
معاون فرهنگي کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان استان افزود: براي انجام ساماندهي و اينکه خانواده‌ها با خيال راحت از اسباب بازي و عروسک‌هاي مورد تأييد شوراي نظارت، استفاده کنند در هولوگرام‌هاي موجود، کد و شماره پيامکي ثبت مي‌شود که به محض خريد، کد درج شده بر اسباب بازي را پيامک کرده و تأييديه شوراي نظارت و کانون پرورش فکري ارسال شده و مشخص مي‌شود که اسباب بازي براي کدام گروه سني مناسب است اين فرآيندي است که از طريق شوراي نظارت بر اسباب بازي بر توليدات داخلي، مجوزاتي که واردکنندگان بايد دريافت کرده تا اسباب بازي به داخل کشور وارد شود صورت مي‌گيرد.
بينش در رابطه با عروسک‌هاي دارا و سارا خاطرنشان کرد : عروسک‌هايي حدود ?? تا ?? سال پيش توليد شدند که بر اساس نظريات و ديدگاه‌هاي مخاطبان به لحاظ وزن، قيمت و کيفيت توليد مورد بازنگري قرار گرفت و در دو مرحله مجدداً نسل دوم و سوم عروسک‌هاي دارا و سارا وارد بازار شد که خوشبختانه گروه دوم و سوم خصوصاً گروه سوم مورد استقبال بهتري قرار گرفت.
همچنين لوازم‌التحرير و کتاب‌هايي در رابطه با سفرهاي دارا و سارا به مناطق مختلف که کودکان بيشتر با فرهنگ و آداب و رسوم نقاط مختلف آشنا شوند انجام گرديد. طبيعتاً در اين زمينه کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان تلاش مي‌کند که عروسک‌هايي ملي با پيوست‌هاي فرهنگي براي مخاطبان عرضه کند و عروسک‌هاي ملي بيشتر مورد استفاده قرار گيرد.
تقسيم کردن بازي‌ها به سه طبقه
روزنا اصغرنژاد، روانشناس باليني در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبريز در پاسخ به اين سؤال که بازي يعني چه و آيا بازي کردن در کودکان مهم است گفت : بازي فعاليتي است که عموماً در سالهاي اول ( تا ? سال) هدف خاصي ندارد و بيشتر به صورت غيرارادي براي تحريک و کنجکاوي و يا تکان دادن دست و پا انجام مي‌دهد و به دنبال آن منجر به کشف وسايل جديد مي‌گردد
اين روانشناس باليني افزود: در اصل بازي‌ها به سه طبقه بازي‌هاي ساده، بازي‌هاي موازي و بازي‌هاي قاعده دار تقسيم بندي مي‌شود که تا ? سالگي بازي‌هاي ساده و تا مرز ? سالگي بازي‌هاي موازي و نمادي که کودک به عنوان مثال از وسايل براي نمايش ابزار و وسايل ديگر استفاده مي‌کند. مثل استفاده از يک کنترل به جاي گوشي تلفن و بازي‌هاي قاعده دار يا پيچيده که کودک وارد حداقل هفت سالگي مي‌شود و مي‌تواند از اصول بازي و قاعده و قانون سر در آورد.
وي با اشاره بر اينکه کودک با بازي مي‌تواند هيجانات خود را مديريت و کنترل کند حتي مي‌توان با استفاده از عروسک‌بازي، به تنش‌ها و نکات مشکل کودک پي برد خاطرنشان کرد: کودک به‌خاطر اينکه نمي‌تواند مشکلات خود را مثل بزرگسالان بر زبان بياورد دچار اضطراب و تنش مي‌شود که عموماً تخليه روي بازي صورت مي‌گيرد و کودک با بازي، مشکلاتش را به نوعي نمايش مي‌دهد. کودک از زماني که داخل تخت خود دراز کشيده و زير ? ماه است هم با تکان دادن دست و پا و ضربه‌زدن به آويزهاي عروسکي تخت خود بازي مي‌کند که در ابتدا به صورت غير اداري و بعدها به صورت عمدي اين کار را انجام مي‌دهد.
اصغرنژاد در رابطه با انتخاب نوع عروسک و اسباب بازي تأکيد کرد : در انتخاب اسباب بازي درست نيست که ما به صورت جنسيتي، توپ، تفنگ و ماشين را براي پسرها و عروسک و لوازم خانه عروسکي را براي دخترها خريداري کنيم فقط بايد به سن کودک دقت کرده و عروسکي که براي کودک، آسيب جسمي در پي نداشته باشد ( داراي قطعات ريز نباشد که براي کودکان زير ? سال خطرناک است ) و هم چنين اسباب‌بازي که کنجکاوي کودک را برانگيزد خيلي خوب است.
انتخاب عروسک‌هايي که در محدوده فرهنگ ماست
وي تصريح کرد: کودکان با ارتباط برقرار کردن و تعامل با اجتماع و همچنين تجربه‌ها به هنگام بازي مي‌آموزند که در رشد و شناخت کودک امري مثبت تلقي مي‌شود و باعث رشد روانشناختي کودک مي‌شود که در اصل کودکان به اين بازي نياز دارند. چرا که کودک روش‌هاي حل مسئله و برخورد صحيح و آموزش‌هاي اجتماعي را در بازي به‌دست مي‌آورد و خيلي مناسب است که عروسک‌هايي که به فرهنگ ما نزديک است و ترجيحاً در محدوده فرهنگ ماست در دسترس کودک باشد. کودکان به عنوان دنياي خارجي در بازي‌ها نقش و مسووليت‌پذيري مي‌کنند اگر شبيه به دنياي واقعي باشد و با فرهنگ همخواني داشته باشد بهتر خواهد شد.
اصغرنژاد افزود: توصيه من به عنوان يک روانشناس اين مي‌تواند باشد که خانواده‌ها با جدي گرفتن مراحل بازي کودک و توجه به رشد رواني و اجتماعي کودک به اين امر توجه کنند و حتي به هنگام بازي مي‌توانند از ترس‌ها و تنش‌هاي کودک خود آگاه گردند چرا که کودکان، زبان بيان قوي به مانند بزرگسالان ندارند و بازي مهم‌ترين رفتار در کودکان تلقي مي‌شود.
بيراه نيست اگر سراغي از والديني بگيريم که آغوش کودکان آنها همواره همچون مادري دلسوز، مأمن عروسک‌هايي است که با رنگ و بوي غربت عجين گشته است.
مهري، يکي از والدين در گفت و گو با گزارشگر فارس گفت: فرزندم دختري سه ساله است قطعاً تنها همبازي دخترم عروسک‌هايي امروزي است. غوغاي عروسک‌هاي خارجي چند سالي مي‌شود که همواره به گوش مي‌رسد و بازار داغي را براي خود دست و پا کرده‌اند نه تنها دختر من بلکه بيشتر کودکان جذب عروسک‌هايي مي‌شوند که در وهله اول با ظاهر خود، کودکانمان را شيفته خود مي‌سازند.
وي ادامه داد : براي اينکه کودکان ما عادت به بازي با عروسک‌هايي داشته باشند که با فرهنگ ايراني همخواني داشته باشد، بايد عروسک‌هايي در داخل کشور با جذابيت خاص توليد شود بالطبع کودکان ايران زمين نيز به عروسک‌هاي توليد شده دلبسته مي‌شوند.
سعيده يکي ديگر از والدين در گفت‌وگو با گزارشگر فارس افزود : آنچه از گذشته‌هاي نه چندان دور به ياد دارم اين است که تنها همبازي ما در آن دوران چند عروسک ايراني و بسيار ساده بود اما حال کودکان نه تنها به عروسک‌هاي ساده راضي نمي‌شوند بلکه روز به روز با وارد شدن هر نوع عروسک خارجي، شيفته آنها مي‌شوند.
وي ادامه داد : اگر بخواهيم شاهد اين باشيم که دستان کودکان ما عادت به همبازي با عروسک‌هاي ايراني توليد شده داشته باشند بايد عروسک‌هايي توليد شود که بتواند در مقايسه با عروسک‌هاي خارجي با انواع و اقسام لباس‌ها که کودکان به راحتي جذب آنان مي‌شوند گوي سبقت را بربايد.
واردات بي رويه و قاچاق
محمداسماعيل سعيدي، عضو کميسيون فرهنگي مجلس و نماينده مردم تبريز در مجلس در گفت‌وگو با گزارشگر فارس در تبريز، واردات بي رويه و قاچاق را از عوامل بي‌رغبتي کودکان ايراني به اسباب‌بازي‌هاي داخلي دانست و افزود: در اين زمينه بايد حمايت از توليدکنندگان، جوانان خلاق و با استعداد در کنار فرهنگ سازي، جدي گرفته شود. رابطه مستقيمي ميان شخصيت‌هاي کارتوني، فيلم‌ها، سريال‌ها و شخصيت‌هاي جذاب تلويزيوني با توليد اسباب بازي وجود دارد به اين‌گونه که در کشورهاي موفق و پيشرو به محض ساخت انيميشني جذاب و پربيننده، عروسک‌ها و بازي‌هاي مرتبط با آن نيز وارد بازار مي‌گردد مسوولان در ايران از کشورهاي موفق در اين زمينه الگو برداري نکردند و عروسک‌هايي مانند کلاه قرمزي و پسرخاله در صورت داشتن مخاطبان بسيار، به توليد انبوه نرسيدند.
اسباب بازي‌ها به عنوان چشم صنعت فرهنگ
وي ضمن اشاره بر اين مطلب که بايد به اسباب بازي به عنوان چشم صنعت فرهنگ نگريست خاطرنشان ساخت : اين در حالي است که تنها ?? درصد اسباب بازي‌هاي موجود در بازار، ايراني است متأسفانه با وجود داشتن ظرفيت‌ها و شخصيت‌هاي داستاني جذاب در تاريخ و قصه‌هاي ايراني، عروسک‌ها و اسباب بازي‌هاي آنها ساخته نشده و فقط اسباب بازي‌ها و شخصيت‌هاي کارتون و فيلم‌هاي خارجي به صورت انبوه وارد شده‌اند.
وي تصريح کرد: افتتاح نخستين نمايشگاه اسباب بازي در تهران، فرصتي براي ايجاد فضاي رقابتي و رونق توليدات داخلي در سال حمايت از توليد ملي است. خريد و نمايش پي در پي سريال‌ها و فيلم‌هاي خارجي و استقبال مخاطبان ايراني، عاملي براي پشتيباني از واردات شخصيت اين فيلم‌ها گرديد که اين مسئله را بايد ضعف مديريتي عنوان کرد.