"بهزاد زماني"، اظهار کرد: استان­‌هاي آذربايجان­ شرقي و اردبيل از نظر موقعيت تکتونيکي، در شرق درياچه اروميه با ارتفاع متوسط بيش از دو هزار متر از سطح اين درياچه، يک فلات را تشکيل مي‌­دهند که به آن "فلات آذربايجان­ شرقي" مي­‌گوييم.

 

وي ادامه داد: محدوده­ ي اين فلات به غير از مرزهاي استاني بوده و در واقع بين افتادگي درياي خزر در شرق و افتادگي درياچه اروميه در غرب و از طرف ديگر در جنوب قفقاز کوچک قرار گرفته که از سمت جنوب نيز از طريق مرز گسلي "گسل شمال تبريز" با ايران مرکزي و يا به عبارت ديگر از فروافتادگي شمال زنجان فاصله پيدا کرده است.

ايسنا

 

وي افزود: بعضي از محققين، نام "ميکروپليت" را به آذربايجان داده­اند، در حالي­که آن خصوصيات ميکروپليتي را ندارد؛ ما ميکروپليت را به­عنوان قطعه کوچکي مي­شناسيم که در مرزهاي آن زلزله اتفاق مي­افتد اما در داخل آن انتظار رويداد زلزله را نداريم.

 

وي در اين خصوص تأکيد کرد: در حالي که در فلات آذربايجان اين چنين نبوده و در داخل آن زلزله‌­هاي متعددي رخ مي­دهد، از جمله­ آن زلزله اهر و ورزقان است که در بخش مرکزي اين فلات اتفاق افتاده بود؛ به همين دليل بهتر است که نام فلات را براي اين محدوده استفاده کنيم.

 

زماني اضافه کرد: اين فلات با چهار گسل مهم و بزرگ که از نوع گسل­هاي امتدادلغز هستند، از جمله در بخش شمال با گسل ارس، در شرق با گسل آستارا- اردبيل، در جنوب و غرب با گسل تبريز و در جنوب و جنوب­شرق با گسل فيروزآباد يا "گسل ميانه- اردبيل" مشخص شده­ است.

 

به گفته وي اين چهار گسل يک بلوک لوزي شکل را به وجود مي­آورند که در داخل آن، فلات آذربايجان ­شرقي قرار گرفته است؛ اين گسل­ها فعال، جوان و زلزله­ زا هستند، به­ طوري که در تاريخ نوشته شده در مدت 1500 سال بعد از اسلام، زلزله­ هاي متعددي از آن ثبت شده است.

 

وي با اشاره به اينکه بعضي از گسل­ ها مانند گسل­ هاي تبريز، ميانه-اردبيل و آستارا-اردبيل، زلزله­ هاي ثبت شده دستگاهي نيز دارند، يادآور شد: توان لرزه­زايي اين چهار گسل زياد بوده به­ طوري که زلزله­ بزرگ سال 1995 ميلادي در اردبيل منسوب به گسل ميانه-اردبيل است.

 

وي همچنين افزود: سه زلزله ثبت شده با بزرگي پنج تا شش ريشتر براي گسل اردبيل-آستارا داريم. يک زلزله دستگاهي نيز با بزرگي 5.3 و همچنين 12 زلزله تاريخي با بزرگي 6.5 تا 7.5 براي گسل تبريز در تاريخ ذکر شده ­اند.

 

دانشيار تکتونيک دانشگاه تبريز با بيان اينکه در مورد گسل ارس زلزله دستگاهي ثبت شده بزرگ وجود ندارد و زلزه­هاي تاريخي آن نيز به دليل فاصله گسل از شهرهاي بزرگ گزارش نشده است، اظهار کرد: بر اساس مطالعاتي که سه سال پيش در قالب يک پايان­نامه و دو مقاله در رابطه با اين گسل انجام داده­ايم و همچنين با توجه به نشانه‌هاي مورفوتکتونيکي آن، گسل ارس يک گسل جوان و فعال محسوب مي­شود.

 

وي اضافه کرد: علاوه بر اين گسل ­ها که بخش ­هاي مرزي فلات آذربايجان­ شرقي را تشکيل داده ­اند، گسل­ هاي ديگري نيز در بخش داخلي فلات وجود دارند.

 

وي در اين خصوص ادامه داد: از جمله اين گسل­ ها در بخش جنوبي، گسل­ هاي شمال و جنوب بزقوش است که مرزهاي رشته ­کوه­ هاي بزقوش را تشکيل مي­دهند؛ اين دو گسل از جمله گسل­ هاي فعال داخل فلات محسوب مي‌شوند.

 

 زماني افزود: بعضي از محققان معتقدند که گسل جنوب بزقوش، ادامه شرقي گسل تبريز است که به گسل بناروان در شمال ميانه منتهي مي­شود؛ اين گسل از گسل­هاي فعال و مهم در اين بخش بوده و در فاصله حدود 15 کيلومتري شمال شهر ميانه قرار گرفته است و طول حدود 40 کيلومتر دارد.

 

وي ادامه داد: گسل شمال بزقوش نيز در فاصله تقريبي 15 کيلومتري جنوب شهر سراب قرار گرفته و مرز دامنه شمالي رشته کوه بزقوش با دشت سراب را به­وجود آورده است.

 

وي اظهار کرد: مطالعات دو سال گذشته حاکي از فعال و جوان بودن هر دوي اين گسل­ ها بوده به طوري که بعضي از زلزله ­هاي تاريخي نيز به اين گسل ­ها نسبت داده شده ­اند.

 

وي همچنين با تأکيد بر چند شاخه فرعي و موازي گسل شمال بزقوش در شمال­شرق شهر تبريز، در مجاورت شهرهاي مهربان و شربيان، گفت: اين­ها از جمله گسل­ هايي هستند که با سيستم راندگي متأثر از گسل تبريز و گسل شمال بزقوش هرازگاهي حرکت داشته و موجب ايجاد زلزله­ هايي با بزرگاي در حد چهار تا 5.5 مي ­شوند.

 

زماني اضافه کرد: رو به شمال در بخش ­هاي مياني فلات در دامنه شمالي گردنه گويجه ­بل، گسل راندگي جنوب اهر قرار دارد که کنگلومراي پليستوسن را بر روي شيل­هاي کرتاسه رانده که به وضوح قابل تشخيص است و از جمله ديگر گسل­ هاي جوان و فعال محسوب مي‌­شود.

 

وي ادامه داد: اين گسل در سال 1389 شناسايي و مطالعه شده و در کنفرانس انجمن زمين­شناسي ايران معرفي گرديده است؛ از اين گسل به فاصله حدود 500متر، گسل اهر-ورزقان قرار گرفته که يک گسل امتدادلغز است و از آن در سال1391، دو زلزله پي­در­پي با بزرگاي 2.6 و 4.6 ثبت شده است.

 

 وي همچنين با بيان اينکه به فاصله حدود دو کيلومتر از شمال شهر تبريز و گسل شمال تبريز، گسل نهند قرار گرفته است، گفت: طول تقريبي گسل نهند 25 کيلومتر بوده که در سال 1389 در قالب يک پايان­نامه مطالعه و معرفي شده است؛ اين گسل نيز جزء گسل­هاي فعال محسوب مي­شود به­طوري­که در صورت حرکت مي­تواند روستاهاي اطراف از جمله اسپران، نهند و حتي شهر تبريز را تا حدودي تحت تأثير قرار دهد.

 

دانشيار تکتونيک دانشگاه همچنين با اشاره به گسل نهند- ورکش، گسل ديگر موجود در منطقه با طول بيش از 40 کيلومتر و روند شمال­غرب- جنوب­شرق، بيان کرد: اين گسل، مرز سازندهاي جوان در غرب با سازندهاي مزوزوئيک در شرق را تشکيل داده و مي­تواند زلزله­هاي در حد 5/5 ريشتر را در بخش ­هاي غربي استان به ­وجود آورد.

 

وي اظهار کرد: از ديگر گسل­ هاي فعال، گسل شبستر در جنوب کوه­هاي ميشو است که در بخش غرب به سمت گسل تسوج ادامه پيدا مي­ کند.

 

وي ادامه داد: گسل­هاي شمال و جنوب ميشو، گسل­ هايي جوان و فعال هستند، به­طوري که گسل تسوج در سال­هاي گذشته چند زلزله با بزرگي در حد پنج تا 5/5 و حتي زلزله­ هاي تاريخي بزرگ­تر نيز داشته است.

 

زماني همچنين تأکيد کرد: راندگي ­­هاي شمال­شرق ­شهر قره ­آغاج در مجاورت روستاي ساري­قميش، راندگي ­هاي جواني هستند که با توجه به طول حدود 40 کيلومتري که دارند، حرکاتشان مي ­تواند در اين محدوده مخاطراتي را در پي داشته باشد.

 

وي با بيان اينکه در بخش شمال فلات آذربايجان­ شرقي در مجاورت شهر کليبر، در بخش ­هاي جنوبي و شمالي آن، گسل­ها و راندگي­ هاي متعددي وجود دارند، خاطرنشان کرد: اين گسل­ها با توجه به طول، مکانيسم و سازوکارشان، در زمره گسل­ هايي قرار دارند که خطرپذيري آن­ها بايد به ­طور دقيق مطالعه و شناسايي شود؛ در اين خصوص از راندگي خاروانا مي­ توان نام برد که سازندهاي جوان را بر روي چين ­هاي مزوزوئيک رو رانده است.

 

وي همچنين به ديگر گسل­ هاي شمال کليبر مانند گسل منجاو و گسل هوراند اشاره کرد و گفت: گسل منجاو با طول بيش از 20 کيلومتر و گسل هوراند نيز با طول بيش از 30 کيلومتر از گسل ­هاي راندگي در بخش شمالي فلات آذربايجان ­شرقي به ­شمار مي ­رود.

 

زماني اضافه کرد: گسل مجيدآباد با طول بيش از 35 کيلومتر و با روند شمال­شرق- جنوب­غرب از ديگر گسل­هاي جوان و فعال منطقه است که حرکات آن در اين ناحيه مي ­تواند باعث ايجاد مخاطراتي شود.

 

 وي همچنين با اشاره به گسل­ هاي فعال ديگر در اين منطقه يعني گسل محمدآباد با بيش از 20 کيلومتر طول و گسل قلعه­ملک- مختکان با بيش از 45 کيلومتر طول، ادامه داد: اين گسل­ها به دليل جوان بودنشان در صورت حرکت مي­توانند زمين ­لرزه ­هاي بيش از پنج ريشتر را به ­وجود آورند؛ گسلي به موازات آن­ها نيز از روستاي جوان­شيخ تا شهر کليبر به طول 30 کيلومتر، ديگر گسل جواني است که در اين منطقه مي­ تواند مخاطره ايجاد کند.

 

وي اظهار کرد: در بخش­ هاي شمالي ­تر در کوه­هاي ارسباران، گسل­ هاي مختلفي در سيستم رانده-چين­ خورده اين رشته کوه­ها وجود دارند که به طور متوسط طول ­هاي بيش از 40 تا 50 کيلومتر را دارا هستند.

 

وي با تأکيد بر اينکه تعدادي از اين گسل­ ها نام­گذاري نشده­ اند، ادامه داد: در اين ميان مي ­توان به گسل محمدان چارقشلاق که در بخش مياني اين رشته کوه در شمال تاقديس تک­داغ قرار گرفته است و همچنين گسل شمال ناوديس شاعرلو، گسل شمال خروس­لو­داغ و گسل شمال تاقديس ديگ­داش اشاره کرد.

 

 دانشيار تکتونيک دانشگاه تبريز، تأکيد کرد: اين گسل ­ها از طول ­هاي بزرگي برخوردار هستند و مي­توانند توان لرزه زايي پنج تا شش ريشتري را داشته باشند؛ بنابراين مطالعات بيشتري را از نظر توان لرز­ه­خيزي مي­طلبند.

 

وي همچنين اظهار کرد: در بخش جنوبي شهر سيه ­رود، گسل­ هاي مهم سيه ­رود- پهناور به طول 20 کيلومتر، گسل دوزال­جنگللو با طول تقريبي 25 کيلومتر، گسل راندگي ليلاب-علي­يار با طول 12 کيلومتر، گسل کمار-ايري­چاي با طول 20 کيلومتر و گسل راندگي استرخان-کمار با 25 کيلومتر طول وجود دارند.

 

وي افزود: در شمال شهر اسکو، گسل مهمي که اين منطقه را تحت تأثير قرار مي­ دهد، گسلي است که از محدوده­ ي روستاي اربط آغاز شده و از جنوب روستاي ارشدچمن تا شمال کوه سهند و درويش ­داغي امتداد داشته و طولي بالغ بر 35 کيلومتر دارد.

 

زماني يادآور شد: يکي از مهم­ترين گسل ­هايي که در تاريخچه رويداد زلزله ­هاي آذربايجان ­شرقي گزارش شده، زلزله گس ل­هاي شهر دهخارقان يا آذرشهر بوده است؛ اين شهر چند بار در اثر زمين­لرزه ويران شده­، هر چند که تاکنون زمين ­لرزه دستگاهي مهمي در مجاورت اين شهر ثبت نشده است.

 

وي با اشاره به يکي از گسل ­هاي مهم از نوع راندگي در اين محدوده و در جنوب شهر آذرشهر يعني گسل بوکت داش­کسن گفت: اين گسل طولي بيش از 25 کيلومتر دارد اما اگر قطعات ديگري را هم به آن اضافه کنيم طول آن بيشتر هم خواهد شد؛ زلزله ­هاي تاريخي اين محدوده نيز مربوط به اين گسل عمده و گسل­ هاي پنهان در زير رسوبات جوان شهر آذرشهر و به موازات گسل بوکت-داش­کسن هستند.

 

وي همچنين تأکيد کرد: در بسياري از بخش ­هاي فلات آذربايجان­ شرقي، گسل‌­هاي راندگي پنهان و جوان " Blind Fault " در زير رسوبات آبرفتي گسترده شده­اند که برونزد نداشته و قابل شناسايي نيستند.

 

 وي در ادامه يادآور شد: گاهي فعاليت اين گسل­ها باعث ايجاد زلزله­هاي بزرگ و حتي گاهي فاجعه­بار مي­شوند که در اين خصوص مي ­توان از زلزله اهر- ورزقان ياد کرد که در امتداد يک گسل ناشناس و پنهان صورت گرفته بود.

 

وي با اشاره به مطالعاتي که در زمينه فلات آذربايجان ­شرقي انجام داده است، گفت:­­ نتايج اين مطالعات را در قالب مقاله­اي در سال 2014 ميلادي با همکاري پروفسور " Masson Fredric " به چاپ رسانده ­ايم که بر اساس آن، فلات آذربايجان ­شرقي متشکل از مجموعه ­اي از چند رشته کوه بوده که شامل رشته ­کوه ­هاي رانده و چين­ خورده ­ي بزقوش، قره ­داغ و ارسباران است.

 

وي خاطرنشان کرد: در درون اين رشته کوه ­ها، راندگي­ هاي متعدد به صورت پنهان نهفته است که مطالعه مخاطرات آن­ها نياز به بررسي ­هاي زيرزميني، ژئوفيزيکي و مطالعات ريزلرزه­ ها دارد.

"بهزاد زماني" در گفت­‌و­گو با ايسنا، منطقه آذربايجان­ شرقي، اظهار کرد: استان­‌هاي آذربايجان­ شرقي و اردبيل از نظر موقعيت تکتونيکي، در شرق درياچه اروميه با ارتفاع متوسط بيش از دو هزار متر از سطح اين درياچه، يک فلات را تشکيل مي‌­دهند که به آن "فلات آذربايجان­ شرقي" مي­‌گوييم.

 

وي ادامه داد: محدوده­ ي اين فلات به غير از مرزهاي استاني بوده و در واقع بين افتادگي درياي خزر در شرق و افتادگي درياچه اروميه در غرب و از طرف ديگر در جنوب قفقاز کوچک قرار گرفته که از سمت جنوب نيز از طريق مرز گسلي "گسل شمال تبريز" با ايران مرکزي و يا به عبارت ديگر از فروافتادگي شمال زنجان فاصله پيدا کرده است.

 

وي افزود: بعضي از محققين، نام "ميکروپليت" را به آذربايجان داده­اند، در حالي­که آن خصوصيات ميکروپليتي را ندارد؛ ما ميکروپليت را به­عنوان قطعه کوچکي مي­شناسيم که در مرزهاي آن زلزله اتفاق مي­افتد اما در داخل آن انتظار رويداد زلزله را نداريم.

 

وي در اين خصوص تأکيد کرد: در حالي که در فلات آذربايجان اين چنين نبوده و در داخل آن زلزله‌­هاي متعددي رخ مي­دهد، از جمله­ آن زلزله اهر و ورزقان است که در بخش مرکزي اين فلات اتفاق افتاده بود؛ به همين دليل بهتر است که نام فلات را براي اين محدوده استفاده کنيم.

 

زماني اضافه کرد: اين فلات با چهار گسل مهم و بزرگ که از نوع گسل­هاي امتدادلغز هستند، از جمله در بخش شمال با گسل ارس، در شرق با گسل آستارا- اردبيل، در جنوب و غرب با گسل تبريز و در جنوب و جنوب­شرق با گسل فيروزآباد يا "گسل ميانه- اردبيل" مشخص شده­ است.

 

به گفته وي اين چهار گسل يک بلوک لوزي شکل را به وجود مي­آورند که در داخل آن، فلات آذربايجان ­شرقي قرار گرفته است؛ اين گسل­ها فعال، جوان و زلزله­ زا هستند، به­ طوري که در تاريخ نوشته شده در مدت 1500 سال بعد از اسلام، زلزله­ هاي متعددي از آن ثبت شده است.

 

وي با اشاره به اينکه بعضي از گسل­ ها مانند گسل­ هاي تبريز، ميانه-اردبيل و آستارا-اردبيل، زلزله­ هاي ثبت شده دستگاهي نيز دارند، يادآور شد: توان لرزه­زايي اين چهار گسل زياد بوده به­ طوري که زلزله­ بزرگ سال 1995 ميلادي در اردبيل منسوب به گسل ميانه-اردبيل است.

 

وي همچنين افزود: سه زلزله ثبت شده با بزرگي پنج تا شش ريشتر براي گسل اردبيل-آستارا داريم. يک زلزله دستگاهي نيز با بزرگي 5.3 و همچنين 12 زلزله تاريخي با بزرگي 6.5 تا 7.5 براي گسل تبريز در تاريخ ذکر شده ­اند.

 

دانشيار تکتونيک دانشگاه تبريز با بيان اينکه در مورد گسل ارس زلزله دستگاهي ثبت شده بزرگ وجود ندارد و زلزه­هاي تاريخي آن نيز به دليل فاصله گسل از شهرهاي بزرگ گزارش نشده است، اظهار کرد: بر اساس مطالعاتي که سه سال پيش در قالب يک پايان­نامه و دو مقاله در رابطه با اين گسل انجام داده­ايم و همچنين با توجه به نشانه‌هاي مورفوتکتونيکي آن، گسل ارس يک گسل جوان و فعال محسوب مي­شود.

 

وي اضافه کرد: علاوه بر اين گسل ­ها که بخش ­هاي مرزي فلات آذربايجان­ شرقي را تشکيل داده ­اند، گسل­ هاي ديگري نيز در بخش داخلي فلات وجود دارند.

 

وي در اين خصوص ادامه داد: از جمله اين گسل­ ها در بخش جنوبي، گسل­ هاي شمال و جنوب بزقوش است که مرزهاي رشته ­کوه­ هاي بزقوش را تشکيل مي­دهند؛ اين دو گسل از جمله گسل­ هاي فعال داخل فلات محسوب مي‌شوند.

 

 زماني افزود: بعضي از محققان معتقدند که گسل جنوب بزقوش، ادامه شرقي گسل تبريز است که به گسل بناروان در شمال ميانه منتهي مي­شود؛ اين گسل از گسل­هاي فعال و مهم در اين بخش بوده و در فاصله حدود 15 کيلومتري شمال شهر ميانه قرار گرفته است و طول حدود 40 کيلومتر دارد.

 

وي ادامه داد: گسل شمال بزقوش نيز در فاصله تقريبي 15 کيلومتري جنوب شهر سراب قرار گرفته و مرز دامنه شمالي رشته کوه بزقوش با دشت سراب را به­وجود آورده است.

 

وي اظهار کرد: مطالعات دو سال گذشته حاکي از فعال و جوان بودن هر دوي اين گسل­ ها بوده به طوري که بعضي از زلزله ­هاي تاريخي نيز به اين گسل ­ها نسبت داده شده ­اند.

 

وي همچنين با تأکيد بر چند شاخه فرعي و موازي گسل شمال بزقوش در شمال­شرق شهر تبريز، در مجاورت شهرهاي مهربان و شربيان، گفت: اين­ها از جمله گسل­ هايي هستند که با سيستم راندگي متأثر از گسل تبريز و گسل شمال بزقوش هرازگاهي حرکت داشته و موجب ايجاد زلزله­ هايي با بزرگاي در حد چهار تا 5.5 مي ­شوند.

 

زماني اضافه کرد: رو به شمال در بخش ­هاي مياني فلات در دامنه شمالي گردنه گويجه ­بل، گسل راندگي جنوب اهر قرار دارد که کنگلومراي پليستوسن را بر روي شيل­هاي کرتاسه رانده که به وضوح قابل تشخيص است و از جمله ديگر گسل­ هاي جوان و فعال محسوب مي‌­شود.

 

وي ادامه داد: اين گسل در سال 1389 شناسايي و مطالعه شده و در کنفرانس انجمن زمين­شناسي ايران معرفي گرديده است؛ از اين گسل به فاصله حدود 500متر، گسل اهر-ورزقان قرار گرفته که يک گسل امتدادلغز است و از آن در سال1391، دو زلزله پي­در­پي با بزرگاي 2.6 و 4.6 ثبت شده است.

 

 وي همچنين با بيان اينکه به فاصله حدود دو کيلومتر از شمال شهر تبريز و گسل شمال تبريز، گسل نهند قرار گرفته است، گفت: طول تقريبي گسل نهند 25 کيلومتر بوده که در سال 1389 در قالب يک پايان­نامه مطالعه و معرفي شده است؛ اين گسل نيز جزء گسل­هاي فعال محسوب مي­شود به­طوري­که در صورت حرکت مي­تواند روستاهاي اطراف از جمله اسپران، نهند و حتي شهر تبريز را تا حدودي تحت تأثير قرار دهد.

 

دانشيار تکتونيک دانشگاه همچنين با اشاره به گسل نهند- ورکش، گسل ديگر موجود در منطقه با طول بيش از 40 کيلومتر و روند شمال­غرب- جنوب­شرق، بيان کرد: اين گسل، مرز سازندهاي جوان در غرب با سازندهاي مزوزوئيک در شرق را تشکيل داده و مي­تواند زلزله­هاي در حد 5/5 ريشتر را در بخش ­هاي غربي استان به ­وجود آورد.

 

وي اظهار کرد: از ديگر گسل­ هاي فعال، گسل شبستر در جنوب کوه­هاي ميشو است که در بخش غرب به سمت گسل تسوج ادامه پيدا مي­ کند.

 

وي ادامه داد: گسل­هاي شمال و جنوب ميشو، گسل­ هايي جوان و فعال هستند، به­طوري که گسل تسوج در سال­هاي گذشته چند زلزله با بزرگي در حد پنج تا 5/5 و حتي زلزله­ هاي تاريخي بزرگ­تر نيز داشته است.

 

زماني همچنين تأکيد کرد: راندگي ­­هاي شمال­شرق ­شهر قره ­آغاج در مجاورت روستاي ساري­قميش، راندگي ­هاي جواني هستند که با توجه به طول حدود 40 کيلومتري که دارند، حرکاتشان مي ­تواند در اين محدوده مخاطراتي را در پي داشته باشد.

 

وي با بيان اينکه در بخش شمال فلات آذربايجان­ شرقي در مجاورت شهر کليبر، در بخش ­هاي جنوبي و شمالي آن، گسل­ها و راندگي­ هاي متعددي وجود دارند، خاطرنشان کرد: اين گسل­ها با توجه به طول، مکانيسم و سازوکارشان، در زمره گسل­ هايي قرار دارند که خطرپذيري آن­ها بايد به ­طور دقيق مطالعه و شناسايي شود؛ در اين خصوص از راندگي خاروانا مي­ توان نام برد که سازندهاي جوان را بر روي چين ­هاي مزوزوئيک رو رانده است.

 

وي همچنين به ديگر گسل­ هاي شمال کليبر مانند گسل منجاو و گسل هوراند اشاره کرد و گفت: گسل منجاو با طول بيش از 20 کيلومتر و گسل هوراند نيز با طول بيش از 30 کيلومتر از گسل ­هاي راندگي در بخش شمالي فلات آذربايجان ­شرقي به ­شمار مي ­رود.

 

زماني اضافه کرد: گسل مجيدآباد با طول بيش از 35 کيلومتر و با روند شمال­شرق- جنوب­غرب از ديگر گسل­هاي جوان و فعال منطقه است که حرکات آن در اين ناحيه مي ­تواند باعث ايجاد مخاطراتي شود.

 

 وي همچنين با اشاره به گسل­ هاي فعال ديگر در اين منطقه يعني گسل محمدآباد با بيش از 20 کيلومتر طول و گسل قلعه­ملک- مختکان با بيش از 45 کيلومتر طول، ادامه داد: اين گسل­ها به دليل جوان بودنشان در صورت حرکت مي­توانند زمين ­لرزه ­هاي بيش از پنج ريشتر را به ­وجود آورند؛ گسلي به موازات آن­ها نيز از روستاي جوان­شيخ تا شهر کليبر به طول 30 کيلومتر، ديگر گسل جواني است که در اين منطقه مي­ تواند مخاطره ايجاد کند.

 

وي اظهار کرد: در بخش­ هاي شمالي ­تر در کوه­هاي ارسباران، گسل­ هاي مختلفي در سيستم رانده-چين­ خورده اين رشته کوه­ها وجود دارند که به طور متوسط طول ­هاي بيش از 40 تا 50 کيلومتر را دارا هستند.

 

وي با تأکيد بر اينکه تعدادي از اين گسل­ ها نام­گذاري نشده­ اند، ادامه داد: در اين ميان مي ­توان به گسل محمدان چارقشلاق که در بخش مياني اين رشته کوه در شمال تاقديس تک­داغ قرار گرفته است و همچنين گسل شمال ناوديس شاعرلو، گسل شمال خروس­لو­داغ و گسل شمال تاقديس ديگ­داش اشاره کرد.

 

 دانشيار تکتونيک دانشگاه تبريز، تأکيد کرد: اين گسل ­ها از طول ­هاي بزرگي برخوردار هستند و مي­توانند توان لرزه زايي پنج تا شش ريشتري را داشته باشند؛ بنابراين مطالعات بيشتري را از نظر توان لرز­ه­خيزي مي­طلبند.

 

وي همچنين اظهار کرد: در بخش جنوبي شهر سيه ­رود، گسل­ هاي مهم سيه ­رود- پهناور به طول 20 کيلومتر، گسل دوزال­جنگللو با طول تقريبي 25 کيلومتر، گسل راندگي ليلاب-علي­يار با طول 12 کيلومتر، گسل کمار-ايري­چاي با طول 20 کيلومتر و گسل راندگي استرخان-کمار با 25 کيلومتر طول وجود دارند.

 

وي افزود: در شمال شهر اسکو، گسل مهمي که اين منطقه را تحت تأثير قرار مي­ دهد، گسلي است که از محدوده­ ي روستاي اربط آغاز شده و از جنوب روستاي ارشدچمن تا شمال کوه سهند و درويش ­داغي امتداد داشته و طولي بالغ بر 35 کيلومتر دارد.

 

زماني يادآور شد: يکي از مهم­ترين گسل ­هايي که در تاريخچه رويداد زلزله ­هاي آذربايجان ­شرقي گزارش شده، زلزله گس ل­هاي شهر دهخارقان يا آذرشهر بوده است؛ اين شهر چند بار در اثر زمين­لرزه ويران شده­، هر چند که تاکنون زمين ­لرزه دستگاهي مهمي در مجاورت اين شهر ثبت نشده است.

 

وي با اشاره به يکي از گسل ­هاي مهم از نوع راندگي در اين محدوده و در جنوب شهر آذرشهر يعني گسل بوکت داش­کسن گفت: اين گسل طولي بيش از 25 کيلومتر دارد اما اگر قطعات ديگري را هم به آن اضافه کنيم طول آن بيشتر هم خواهد شد؛ زلزله ­هاي تاريخي اين محدوده نيز مربوط به اين گسل عمده و گسل­ هاي پنهان در زير رسوبات جوان شهر آذرشهر و به موازات گسل بوکت-داش­کسن هستند.

 

وي همچنين تأکيد کرد: در بسياري از بخش ­هاي فلات آذربايجان­ شرقي، گسل‌­هاي راندگي پنهان و جوان " Blind Fault " در زير رسوبات آبرفتي گسترده شده­اند که برونزد نداشته و قابل شناسايي نيستند.

 

 وي در ادامه يادآور شد: گاهي فعاليت اين گسل­ها باعث ايجاد زلزله­هاي بزرگ و حتي گاهي فاجعه­بار مي­شوند که در اين خصوص مي ­توان از زلزله اهر- ورزقان ياد کرد که در امتداد يک گسل ناشناس و پنهان صورت گرفته بود.

 

وي با اشاره به مطالعاتي که در زمينه فلات آذربايجان ­شرقي انجام داده است، گفت:­­ نتايج اين مطالعات را در قالب مقاله­اي در سال 2014 ميلادي با همکاري پروفسور " Masson Fredric " به چاپ رسانده ­ايم که بر اساس آن، فلات آذربايجان ­شرقي متشکل از مجموعه ­اي از چند رشته کوه بوده که شامل رشته ­کوه ­هاي رانده و چين­ خورده ­ي بزقوش، قره ­داغ و ارسباران است.

 

وي خاطرنشان کرد: در درون اين رشته کوه ­ها، راندگي­ هاي متعدد به صورت پنهان نهفته است که مطالعه مخاطرات آن­ها نياز به بررسي ­هاي زيرزميني، ژئوفيزيکي و مطالعات ريزلرزه­ ها دارد.