صنعت خودورسازي به جهت اشتغالزايي بالا و دستاوردهاي فناورانه و اجتماعي که دارد به يکي از صنعت‌هاي استراتژيک و مهم در دنيا تبديل شده است. در ايران نيز سال‌هاست شهرهاي مختلفي بر سر تبديل شدنشان به قطب خودروسازي کشور رقابت نفس‌گيري با هم دارند، که در اين ميان شهر تبريز به‌ واسطه فعاليت چند صد واحد قطعه‌سازي و پيشينه قوي در امر صنعت يکي از اصلي‌ترين گزينه‌هايي است که نامش به عنوان قطب خودروسازي بر سر زبان‌هاست.

براي تحقق اين امر در يک دهه اخير مسؤولان دولتي و نمايندگان مجلس تلاش‌هاي زيادي انجام دادند که حاصل آن احداث شرکت‌هاي ايران خودرو تبريز، ايران خودرو آذربايجان و سايپا  آذربايجان در همجواري شهر تبريز بود. در اين ميان ايران خودرو آذربايجان که به افتتاح استاندار وقت آذربايجان‌شرقي نيز رسيد سرانجام خوشي نداشت و بدون اينکه آغاز به کار کند تعطيل شد!

سايپا آذربايجان نيز با ظرفيت محدود در حال گذران امور است و آنطور که بايد در شان نام خود حرکت کند نيست، اما قصه ايران خودور تبريز متفاوت‌تر از بقيه بود. اين شرکت در سال 87 با خط مونتاژ پيکان وانت راه‌اندازي شد تا در سال‌هاي آينده تبديل به يک واحد خودورسازي کامل شود. روندي که با وجود علاقه مدير عامل ايران خودور و استقبال مسؤولان استاني هنوز محقق نشده و به قول معروف چرخ ايران خودرو در تبريز لنگ مي‌زند.

رضا رحماني نماينده مردم تبريز، اسکو و آذرشهر در دوره‌هاي هفتم،هشتم و نهم مجلس شوراي اسلامي در خصوص ضرورت راه‌اندازي يک واحد خودروسازي در تبريز گفت: تبريز از قديم‌الايام مرکز قطعه‌سازي در کشور بوده و حرف زيادي در اين صنعت براي گفتن دارد. زماني که خودروسازان در تهران متمرکز بودند (که اکنون هم به اين شکل هست) تبريز مهد قطعه‌سازي بود، انواع قطعات در تبريز ساخته مي‌شد و از اين شهر به خودروسازان در تهران فروخته مي‌شد.

رئيس سابق کميسيون صنايع و معادن مجلس ادامه داد: بر اساس مطالعاتي که 20 سال پيش در اين زمينه انجام شده بود، 87 درصد از قطعات خودرو در تبريز و آذربايجان شرقي توليد مي‌شد و اين يعني يک ظرفيت مهم براي خودروسازان.

قائم مقام وزير صنعت در مورد اينکه چرا از آخرين مرحله يعني مونتاژ، کار خودروسازي در استان آغاز شده است، گفت: چند مرحله کار توليد خودرو را آغاز کرده بوديم ولي به جايي نرسيده بود در نهايت به اين نتيجه رسيديم که خط مونتاژ را بياوريم بقيه زنجيره‌ها هم به مرور زمان مي‌آيد. به قولي "چون 100 آيد 90 هم پيش ماست".

در حالي که در آخرين روزهاي سال 93 توليد وانت‌پيکان متوقف و توليد وانت باري آريسان آغاز شد اميدواري‌ها براي تحقق زنجيره کامل خودروسازي در تبريز بيشتر از هميشه بود. چرا که هاشم يکه زارع مديرعامل ايران خودور در مراسم رونمايي از وانت آريسان از ايجاد زنجيره کامل خط توليد خودرو در ايران خودروي تبريز تا پايان سال 94 خبر داد و گفت: در ارديبهشت‌ماه سال 94 پروژه انتقال خط رنگ اين محصول در تبريز کليد خواهد خورد و اواخر همان سال خط توليد بدنه نيز به سايت تبريز منتقل و يکي ديگر از محصولات ايران خودرو نيز به توليدات اين سايت افزوده مي‌شود.

راه‌اندازي خط رنگ و توليد بدنه در ايران خودرو تبريز در حد آروز

اسماعيل جبارزاده استاندار آذربايجان‌شرقي هم در اين مراسم بر ايجاد زنجيره کامل خودروسازي در اين واحد صنعتي تاکيد کرد و گفت: همان‌گونه که لشگر 31 عاشورا در زمان جنگ به عنوان يگاني خط‌شکن در جبهه‌هاي سخت و دشوار حضور داشتند، فعالان و تلاشگران توليد و صنعت تبريز نيز آماده خلق و تکرار همين خط‌شکني‌ها را در اين عرصه دارند.

در حالي که به گفته کارشناسان راه‌اندازي خط رنگ و توليد بدنه در ايران خودرو تبريز براي حدود 2 هزار نفر اشتغالزايي مستقيم خواهد داشت اما به‌دليل تغييرات مديريتي در راس شرکت ايران خودرو تبريز از نيمه سال گذشته، اين وعده‌ها نه تنها تحقق نيافت بلکه در دوران مديريت جديد موج اخراج نيروي انساني باعث بيکاري تعدادي کارگر ايران خودرو تبريز شده است.

ايران خودرو تبريز تنها صرف مونتاژ کار است

عباس کمالي عضو هيأت مديره انجمن قطعه‌سازان آذربايجان‌شرقي با انتقاد از وضعيت فعلي خودروسازان در استان گفت: مايه تاسف است که در استان تنها سمند و پرايد مونتاژ مي‌شود. خودروهايي که الان نه توليدشان به صرفه است و نه از نظر مصرف سوخت و کيفيت و ايمني براي جامعه مفيد است.

کمالي گفت: مديران ايران خودرو تبريز بايد به دنبال انتقال خطوط توليد يکي از سه مدل جديد پژو که قرار است از اواخر سال‌جاري توليد شود،به تبريز باشند نه اينکه به مونتاژ خودرو سمند که ديگر از رده خارج شده است دل خوش باشند چرا که با انتقال اين مدل‌هاي جديد خيالمان راحت خواهد شد که حداقل 5 سال توليد آن محصول ادامه خواهد داشت.

عضو سابق هيأت مديره خانه صنعت و معدن تبريز گفت: براي تکميل شدن چرخه خودروسازي و تبديل استان به قطب خودروسازي در کشور نياز به اراده ملي و پيگيري از سوي مسؤولان ارشد استان است.

کمالي مدير عامل شرکت قطعه‌سازي امير با اشاره به توان قطعه‌سازان استان گفت: اکنون در حال نهايي کردن مذاکرات براي تامين قطعات مدل‌هاي جديد پژو با ايران خودرو هستيم.

ايران خودرو تبريز تنها يک واحد مونتاژ صرف است که قطعات اصلي آن از تهران به اين شرکت انتقال داده مي‌شود

وي ادامه داد: در حالي که در استان بيش از 400 واحد قطعه‌سازي فعال هستند اما نگاه درستي در استفاده از اين ظرفيت در استان نيست.

کمالي گفت: اگر نقدينگي لازم به قطعه‌سازان تزريق شود و در کنار آن قطعه‌سازان ماشين‌آلات خود را بتوانند به‌روزرساني کنند توان رقابت با کشورهاي دنيا را دارند.

وي افزود: متأسفانه در حال حاضر شرکت ايران خودرو تبريز تنها يک واحد مونتاژ صرف است که قطعات اصلي آن از تهران به اين شرکت انتقال داده مي‌شود و تنها زحمت مونتاژ آن بر عهده ايران خودرو تبريز است که صد البته انتقال اين قطعات سنگين در جاده‌ها خطرات و صدمات جبران‌ناپذيري را با خود به همراه دارد.