معاون توسعه و امور زيربنايي سازمان امور عشاير با تأکيد بر اهميت نقش جامعه عشايري در اقتصاد و هويت ملي، خواستار برنامه‌ريزي دقيق براي بهره‌برداري از ظرفيت‌هاي اين جامعه شد.
به گزارش روابط‌عمومي اداره کل امور عشاير مهدي ميزبان در کارگروه برگزاري اولين نمايشگاه ملي تخصصي گردشگري عشاير با بيان اينکه جامعه عشايري ايران با پيشينه تاريخي و فرهنگي بي‌نظير خود، نه‌تنها ستون توليد ملي بلکه يکي از ارکان حفظ هويت ملي هستند. گفت: جامعه عشاير با جمعيت يک ميليون و 150 هزار خود با توليد 25 درصد گوشت قرمز، 35درصد صنايع‌دستي سهم نقش مهمي در اقتصاد کشور ايفا مي‌کنند»
وي به اهميت گردشگري عشايري اشاره کرد و گفت: «امروزه گردشگري يکي از بخش‌هاي مهم اقتصادي در جهان است. در برخي کشورهاي اروپايي مانند اسپانيا، سوئيس و ايتاليا، گردشگري عشايري به صنعت پايداري تبديل شده است.»
معاون توسعه و امور زيربنايي سازمان امور عشاير افزود: «در اسپانيا، سه ميليون گردشگر سالانه براي تجربه زندگي عشايري به اين کشور مي‌آيند. اين رويداد به حدي اهميت دارد که حتي براي کوچ عشاير، اتوبان‌ها به مدت سه روز تعطيل مي‌شوند. اين نمونه نشان مي‌دهد که چگونه گردشگري مي‌تواند به اقتصاد کمک کند.»
مهدي ميزبان تأکيد کرد: «ايران نيز با تنوع اقليمي و فرهنگي بي‌نظير خود، مي‌تواند به قطب گردشگري عشايري منطقه تبديل شود. عشاير ايران، از ايل‌ها و طايفه‌هاي مختلف، نماد تنوع و همبستگي ملي هستند و ظرفيت بالايي در معرفي به جهان به‌عنوان ميراث‌فرهنگي دارند.»
وي با اشاره به تأثيرات مثبت گردشگري عشايري گفت: «رونق گردشگري در مناطق عشايري نه‌تنها باعث توسعه اقتصادي مي‌شود، همچنين فشار بر دامداري سنتي و مراتع را کاهش داده و به حفظ محيط‌زيست کمک مي‌کند. زيرا وقتي عشاير مي‌بيند که حفظ مراتع بر رونق گردشگري آن منطقه تأثير دارد دام را رها مي‌کند و به حفظ مرتع مي‌پردازد.»
معاون توسعه و امور زيربنايي سازمان امور عشاير با بيان ظرفيت‌هاي مناطق عشايري در حوزه گياهان دارويي گفت: «در برخي مناطق عشايري، بيش از 40 گونه گياه دارويي شناسايي شده است. بااين‌حال، تنها تعداد محدودي از اين‌گونه‌ها به‌درستي معرفي شده‌اند. اين موضوع مي‌تواند يکي از جاذبه‌هاي گردشگري تخصصي در اين مناطق تبديل شود.»
مهدي ميزبان تصريح کرد: «گردشگري، به‌ويژه در مناطق عشايري، مي‌تواند به‌عنوان يک ابزار صلح و همبستگي عمل کند. زيرا گردشگراني که به ايران سفر مي‌کنند، معمولاً نگراني‌هايي درباره امنيت دارند. اما پس از سفر، ?? درصد آن‌ها از مهمان‌نوازي و امنيت کشور رضايت کامل دارندکه اين آمار نشان مي‌دهد توسعه گردشگري عشايري مي‌تواند تصوير مثبتي از کشور ارائه دهد. همچنين، اين کار معيشت عشاير را بهبود مي‌بخشد و به توسعه پايدار کمک مي‌کند.»
وي افزود: «اگر تورهاي گردشگري محلي، گردشگران را به بلد منطقه گردشگري متصل کنند، امنيت گردشگران خودبه‌خودتامين مي‌شود.
معاون توسعه و امور زيربنايي سازمان امور عشاير خاطرنشان کرد: «هيچ کشوري مانند ايران داراي ايل‌ها و طايفه‌هاي متنوع نيست و عشاير به‌عنوان رنگ‌واره‌هاي هم‌رنگ ايران‌زمين شناخته مي‌شوند در اين راستا در بين اقوام و عشاير نيز، هيچ قومي به‌اندازه عشاير آذربايجان به ايران و تشيع خدمت نکرده است.
وي با اشاره به تجربه کشور مغولستان در اين زمينه، گفت: «60 درصد توليد ناخالص ملي مغولستان گردشگري تأمين مي‌شود که اين موضوع نشان‌دهنده اهميت اين صنعت در اقتصاد کشور است».
زندگي عشايري، فرصتي بي‌بديل براي توسعه گردشگري
مديرکل امور عشاير استان آذربايجان شرقي با اشاره به با ظرفيت‌هاي بي‌نظير استان آذربايجان شرقيدر حوزه گردشگري عشاير، اظهار کرد: «آذربايجان شرقي با 8040 قشلاق و 14212 ييلاق در دو ايل قره‌داغ و شاهسون، يکي از استان‌هاي مهم عشايرنشين کشور است.»
علي سبزيچي افزود: «اين استان با داشتن 9 طايفه مستقل و ميزباني 23 هزار نفر مهمان عشاير، نقشي کليدي در شکل‌گيري فرهنگ و اقتصاد کشور دارد. همچنين، 3 درصد عشاير کشور در فصل قشلاق و ? درصد در فصل ييلاق در اين استان حضور دارند.»
وي با اشاره به هماهنگي‌هاي انجام شده براي توسعه صنعت گردشگري عشايري گفت: «براي ايجاد فضاي پايدار در مناطق عشايري، جلسات متعدد با سازمان‌هاي عشاير،محيط زيست ، منابع طبيعي ،سازمان جهاد کشاورزي و ساير نهادهاي مرتبط برگزار شده است همچنين علاوه بر اين جلسات، دو جلسه با فعالان حوزه گردشگري نيز براي برنامه ريزي و ترويج اين صنعت برگزار شده است.
مدير کل امور عشاير استان به طرح‌هاي مطالعاتي براي توسعه گردشگري عشايري اشاره کرد و گفت: «يکي از مهم‌ترين اقدامات، شناسايي مکان‌هاي مستعد گردشگري در ييلاقات شمال تبريز و ورزقان استکه در اين راستا مناطقي مانند ييلاق شاهبلاغي، سبز علي‌وردي، اسرافيل و اديش قره به‌عنوان اولويت‌هاي جذب گردشگر شناسايي شده و به‌زودي براي توسعه صنعت گردشگري بهره‌برداري خواهد شد.»
علي سبزيچي همچنين از برنامه‌هاي اوليه براي برگزاري نمايشگاه گردشگري عشايري خبر داد و گفت: « در گام نخست، هدف از برگزاري اين نمايشگاه، فروش تورها و ايجاد درآمدزايي براي عشاير است که در اين راستا، نيازمند هماهنگي با ادارات مختلف و از طريق طوفان فکري و هم افزايي ميان ارگان‌ها، به دنبال دستيابي به نتايج عملي هستيم.»
اقامت در چادرها؛ تجربه‌اي گران‌بها براي گردشگران
مديرکل امور روستايي و شوراهاي استانداري آذربايجان شرقي، با تأکيد بر اهميت استفاده از ظرفيت‌هاي عشايري در توسعه گردشگري گفت: «ظرفيت‌هاي عشايري غيرقابل کتمان است، اما تاکنون نتوانسته‌ايم به‌درستي از اين ظرفيت‌ها بهره‌برداري کنيم و معمولاً به جشنواره‌هاي اجراشده نگاه مقطعي داشته‌ايم.»
رسول خدابخش افزود: «حرکت‌هايي بر مبناي گردشگري عشاير آغاز کرده‌ايم، اما همواره اين دغدغه وجود داشته که جشنواره‌ها مقطعي برگزار شده‌اند و خروجي مناسبي نداشته‌اند. اما ما موضوع نمايشگاه تخصصي گردشگري عشاير را دريچه‌اي براي توسعه گردشگري، به‌ويژه در حوزه عشاير مي‌دانيم،البته بايد برنامه‌ريزي کنيم که منافع آن به خود عشاير بازگردد.»
وي با اشاره به پتانسيل فراوان مناطق عشايري ادامه داد: «با هماهنگي منابع طبيعي مي‌توان تورهايي را برنامه‌ريزي کرد که علاوه بر استفاده از اين ظرفيت‌ها، منافع آن مستقيماً به عشاير برگردد.»
مديرکل امور روستايي و شوراهاي استانداري با يادآوري تجربه سال 1397 گفت: «در آن سال با هماهنگي منابع طبيعي، برخي مناطق عشايري در ييلاقات به سرمايه‌گذاران به‌صورت کنترل‌شده واگذار شد که با استقبال زيادي همراه بود، اما اين پروژه ناتمام ماند.»
رسول خدابخش تأکيد کرد: «براي موفقيت در سرمايه‌گذاري و بسترسازي در زمينه گردشگري، بايد به يک فهم مشترک برسيم. اگر قرار باشد اين موضوع صرفاً به‌صورت رفع تکليف دنبال شود، بهتر است وارد آن نشويم. اما اگر هدف، ايجاد درآمد پايدار و تقويت سالانه اين طرح‌ها باشد، بايد تغيير رويکرد اساسي داشته باشيم.»
وي افزود: «گردشگران امروزي به اهميت زيست‌بوم آگاه هستند و مي‌دانند چه گونه‌هاي گياهي و جانوري در مناطق عشايري وجود دارد. اين آگاهي باعث شده که ملزم به مراقبت و احترام به اين محيط باشند.»
مديرکل امور روستايي و شوراهاي استانداري همچنين با اشاره به جذابيت‌هاي منحصر‌به‌فرد زندگي عشايري تصريح کرد: «زيرساخت‌هاي عشايري به‌قدري غني و متفاوت هستند که مي‌توانند گردشگران داخلي و خارجي را به تجربه‌اي خاص و ماندگار دعوت کنند. اقامت در چادرها، مشارکت در فعاليت‌هاي روزمره عشاير، و آشنايي با فرهنگ و آداب‌و‌رسوم اصيل اين جامعه، از جمله ظرفيت‌هايي است که امکان تبديل شدن به يکي از پرطرفدارترين جاذبه‌هاي گردشگري کشور را دارا است.»
رسول خدابخش در پايان خاطرنشان کرد: «اين ظرفيت‌ها به حدي مورد استقبال قرار گرفته‌اند که گردشگران، در بسياري موارد، آمادگي دارند چندين برابر هزينه اقامت در هتل را براي تجربه زندگي عشايري بپردازند. هدف اصلي از اين اقدام، توسعه زيرساخت‌ها و ايجاد شرايطي است که گردشگران به‌جاي اقامت در هتل، امکان تجربه مستقيم زندگي عشايري و بهره‌مندي از جاذبه‌هاي طبيعي و فرهنگي اين مناطق را داشته باشند.»