احرارنيوز:پرکردن اوقات فراغت فرزندان، دغدغه‌اي است که با تمام شدن امتحانات دانش‌آموزان به دغدغه پيشين خانواده‌ها که يافتن يک مدرسه با کيفيت براي نام‌نويسي بود، افزوده شده است.
ا رسيدن ايام تابستان و به ويژه با تعطيلي مدارس و دانشگاه‌ها، پرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزان و دانشجويان به نوعي مهم‌ترين دغدغه خانواده‌ها و مسئولان مي‌شود.
با اين وجود، حتي بعضي وقت‌ها مي‌شود که والدين و برخي از مسئولان اين مسئله را چيز زيادي براي کودکان، نوجوانان و جوانان در فصل تابستان بيان مي‌کنند و لحظه شماري مي‌کنند که اين ايام به زودي به پايان برسد.
به هر حال آنچه در اين خصوص مهم به نظر مي‌رسد، سبک زندگي درست، هدفمند و آگاهانه و به خصوص سرمايه عمر براي انسان‌هاست که مسئولان و دست‌اندرکان اين عرصه و به ويژه والدين بايد براي ثانيه‌هاي عمر اين نوجوانان و جوانان که سرمايه‌هاي آينده کشور هستند، برنامه داشته و حساس باشند و آن را به راحتي، مفت و رايگان از دست ندهند.
در روزگارما، جواني کردن پرهزينه شده است
حال آنچه در اين زمينه اهميت دارد اين است که در دهههاي اخير و به ويژه در سال‌هاي بعد از انقلاب اسلامي با توسعه وسايل ارتباط جمعي همچنين فناوري‌هاي اطلاعات و ارتباطات، نهاد خانواده متحول شده و در اين ارتباط نيز الگوهاي فراغتي نوجوانان و جوانان گسترش يافته، به طوريکه اين روزها اين موضوع به خاطر شرايط تاريخي، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي همچنين تنوع فرهنگي، اقليمي و قومي کشورمان به عنوان يکي از مهم‌ترين دغدغه‌‌ها و نگراني‌‌هاي مسئولان و مديران دستگاه‌هاي فرهنگي و اجتماعي به خصوص والدين و معلمان تبديل شده است.
در هر حال، در اين زمينه به سراغ نوجوانان و جوانان آذربايجان‌شرقي رفتيم که در اين خصوص، ديدگاه‌ها و نظرات مختلفي داشتند که جاي بسي تامل، کنکاش و بررسي دارد.
عيسي اکبري، دانش‌آموز دبيرستاني يکي از محلات کوي منجم تبريز در اين ارتباط مي‌گويد: دوست دارم هر سال در ايام تابستان با برنامه‌ريزي يک کار هدفداري که در آينده به درد خود و خانواده بخورد آغاز کنم که متاسفانه تا به امروز موفق نشده‌ام.
وي در ادامه متذکر مي‌شود: در اين خصوص هم کسي را پيدا نمي‌کنم که با راهنمايي درست فکري کمکم کند تا اينکه از اين لحظات به بهترين شکل استفاده شود.
بار غربت و دلتنگي بر دوش جوانان
جواد قادري يکي ديگر از جوانان ساکن در خيابان قدس تبريز هم با تاکيد بر اينکه شهر تبريز نوجوانان و جوانان باغيرت و پرتلاشي دارد که در ساير شهرهاي ديگر کمتر مي‌توان آنها را يافت، مي‌گويد: بايد از اين ظرفيت‌ها به نحوه شايسته‌اي براي شکوفايي همه جانبه شهرمان، منطقه و کشورمان استفاده شود که بعضي وقت‌ها به عينه مشاهده مي‌شود به دليل عدم داشتن برنامه از سوي مسئولان و والدين براي اين قشر فعال جامعه، اين نوجوانان و جوانان به نوعي چالش براي خانواده‌ها و مسئولان تبديل مي‌شوند.
نسرين احمدي از جوانان کوي راسته کوچه بازار تبريز هم در اين خصوص مي‌گويد: بيشتر اوقات فراغت و بيکاري خود را در منزل سپري مي‌کنم و با برنامه‌هاي تلويزيون سرگرم مي‌شوم که چندان هم مثمرثمر نيست.
وي در ادامه اضافه مي‌کند: به نظر مي‌آيد سازمان و يا نهاد خاصي متولي غني‌سازي اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در کشور نيست و به نوعي اکثر اين نوجوانان و جوانان در کوچه پس‌کوچه‌هاي شهرهاي خويش سرگردانند و بيشتر اوقات وقت خود را بيهوده هدر مي‌دهند.
بخت اين نوجوانان و جوانان هميشه با مسئولان گره خورده است
جليل قديمي، نوجوان ديگر و شهروندان شهر تبريز نيز با تاکيد بر اينکه در ايام فصل تابستان و تعطيلي مدارس برخي دستگاه و سازمان‌ها از طريق رسانه‌ها برنامه خويش را براي پرکردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان اعلام مي‌کنند که در عمل اينگونه نيست، گفت: تقاضاي کوچکي که من به عنوان عضو و نماينده کوچک از جامعه بزرگ نسل نوجوان از مسئولان و دستگاه‌هاي اجرايي ذي‌ربط در اين ارتباط دارم، اين است که يک فکر اساسي به حال و روز نوجوانان و جوانان در اين ايام تابستان و به ويژه غني‌سازي اوقات فراغت اين قشر داشته باشند که خداي ناکرده در آينده دچار مشکلات و آسيب‌هاي اجتماعي نشوند.
الناز محمدي‌پور ديزجي، جوان ساکن شهر جديد سهند هم مي‌گويد: نحوه گذراندن اوقات فراغت اين روزها براي خانواده‌ها و به خصوص براي خانواده وي به يک چالش و دغدغه تبديل شده است چرا که در حال حاضر فضاي جامعه طوري شده که خانواده‌ها کمتر به فرزندان خويش براي گذراندن اوقات فراغت در بيرون از خانه اعتماد دارند.
وي در ادامه عنوان کرد: اين بي‌اعتمادي در خصوص چگونگي نحوه گذراندن اوقات فراغت و نوع فعاليت‌ها همچنين کم و کيف پرداختن به هر کدام از فعاليت‌هاي مربوط به فراغت در بين خانواده‌ها در سايه کم‌توجهي مسئولان به وجود آمده که در عمل کاري خاصي انجام نمي‌دهند.
جوانان در حسرت توزيع عادلانه امکانات عمومي
اغلب مصاحبه‌شوندگان نوجوان و جوان استان آذربايجان‌شرقي و به ويژه شهر «اولين‌ها» بر اين باورند که اکثر ايام تعطيلات تابستاني و به خصوص اوقات فراغت آنها تلف مي‌شود و در اين ارتباط نوجوانان و جوانان از کم‌توجهي متوليان اين امر براي نحوه غني‌سازي و ساماندهي هدفمند اوقات فراغت خويش گلايه‌مند هستند.
به هر حال آنچه در اين خصوص مهم است، اينکه مشکل اوقات فراغت جوانان و نوجوانان خاص استان آذربايجان‌شرقي نبوده و اين مشکل به نوعي دامنگير کل جامعه ايران است. به طوريکه مطالعات اخير سازمان ملي جوانان در اين خصوص مويد همين موضوع است.
بر اساس اين تحقيقات، بيش از 70 درصد جوانان معتقدند که اوقات فراغت آنها به بطالت مي‌گذرد همچنين 80 درصد آنها برنامه‌هاي دولت در امر اوقات فراغت جوانان را مطلوب نمي‌دانند و 89 درصد از بي‌عدالتي در توزيع عادلانه امکانات عمومي براي گذراندن اوقات فراغت شکوه مي‌کنند.
با اين وجود، مسئولان و متوليان فرهنگي و اجتماعي شهر تبريز هم از اعلام آمادگي دستگاه‌هاي ذي‌ربط براي غني‌سازي اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در ايام تابستان در اين استان خبر مي‌دهند.
اوقات فراغت هدفمند؛ ضيافتي به افتخار جوانان
علي‌اکبر صفي‌پور، مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي آذربايجان‌شرقي اخيراً در نشست با اهالي فرهنگ و هنر شهرستان اسکو با تاکيد بر اينکه اوقات فراغت هدفمند از جمله اولويت‌هاي فرهنگ و ارشاد اسلامي است، گفت: ساماندهي اوقات فراغت جوانان و نوجوانان از جمله ضرورت‌هاي جامعه امروز است که با برنامه‌ريزي مدون و هدف‌دار مي‌توان به اين اهداف رسيد.
معاون فرهنگي اجتماعي شهرداري تبريز نيز از برنامه‌ريزي شهرداري براي اوقات فراغت شهروندان در قالب جشنواره تابستاني و با نام جشنواره فيروزه خبر داد و يادآور شده بود: جشنواره تابستاني يکي از مهم‌ترين برنامه‌هاي فرهنگي شهرداري تبريز است که توانسته در بين شهروندان جايگاه خود را پيدا کند و همين موضوع رسالت ما را در برنامه‌ريزي‌هاي دقيق، مفيد و موثر سنگين‌تر مي‌کند.
حجت‌الاسلام احمد حميدي، برنامه‌ريزي براي اوقات فراغت شهروندان با محوريت محلات در جشنواره تابستاني امسال را مهم‌ترين ويژگي اين جشنواره بيان کرد و يادآور شد: برگزاري جشنواره با محوريت محلات است،به اين ترتيب که براي تحقق برنامه‌هاي مورد نظر از ظرفيت‌هاي موجود در محلات از قبيل اماکن ورزشي، فرهنگي و عمومي موجود در محله‌هاي سطح شهر استفاده خواهد شد.
وي اعتقاد دارد: جنبه مثبت ديگري که در محوريت محله‌ها مطرح مي‌شود، استفاده از ظرفيت‌هاي انساني و استعدادهاي شهروندان ساکن در اين مناطق است و اين عامل مي‌تواند به عنوان يک ويژگي به پربارتر بودن و غني بودن اين برنامه‌ها کمک کند.
فرصت براي گذراندن اوقات فراغت به وقت اضافه رسيد
با اين وجود گرچه در سال‌هاي اخير گام‌هاي مؤثر و مفيدي در زمينه ساماندهي و هدفمندي اوقات فراغت در ايام تابستان از سوي متوليان امر براي جوانان و نوجوانان در کشور و به ويژه در اين استان برداشته شده است ولي به نظر مي‌آيد با اين تعداد جمعيت فعال نمي‌توان به اينگونه اقدامات اميدوار شد.
از سوي ديگر، حال اين پرسش مطرح مي‌شود که با وجود اين همه مشکلات در خصوص نحوه گذران اوقات فراغت، مسئولان و متوليان اين حوزه چه راهکارهاي را براي شناخت مسائل جديد و ابعاد مديريت حوزه اوقات فراغت جوانان در گستره استاني و ملي انديشيده‌اند همچنين در اين زمينه حد اختيار تا کجاست؟ آيا ظرفيت‌سازي در حوزه سياستگذاري، برنامه‌ريزي و اجرا در ساماندهي اوقات فراغت جوانان فراهم شده و يا بايد همچنان منتظر اين سياستگذاري‌ها و زيرساخت‌ها شد؟
رشد در قنديل بي تدبيري
از اين حيث در يک جمع‌بندي کلي مي‌توان اينگونه بيان کرد که کشورمان ايران عزيز به دليل برخورداري از جمعيتي جوان و جامعهاي در حال تغيير،نيازمند شناخت روزافزون مسائل در حال تغيير نسل جوان ايراني- اسلامي است.
از اين رو به عقيده کارشناسان،يکي از مهم‌ترين مسائل در اين زمينه، موضوع سبک زندگي و اوقات فراغت جوانان است.
اوقات فراغت به سبب در برداشتن الزامات کمتر و آزادي عمل بيشتر مي‌تواند در بازنمايي ارزش‌ها، نگرش‌ها و ذائقه‌هاي فرهنگي جوانان نقش کليدي ايفا کند.
از سوي ديگر، به اعتقاد کارشناسان مسائل اجتماعي،اوقات فراغت جوانان و سبکهاي گذران آن در عين حال که در هر جامعهاي مي‌تواند معرف تحولات اجتماعي و فرهنگي به سامان بوده و دريچه‌اي براي ورود نوآوري‌هاي فرهنگي تلقي شود، در موارد زيادي نيز مي‌تواند به عنوان منبع تهديد و نابساماني همچنين موضوع شکاف بين نسلي واقع شود.
از اين جهت رابطه اين فعاليت‌ها و سبکهاي فراغتي با فرهنگ مسلط در جامعه از اهميت خاص سياسي، اجتماعي و فرهنگي برخوردار است.
کنکاش سبک‌ها و نحوه گذران اوقات فراغت جوانان و به خصوص بررسي اثرات و پيامدهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي سبک‌ها و فعاليت‌هاي فراغتي نوجوانان و جوانان در شرايط کنوني کشور و فضاي حاکم بر جامعه ما امري ضروري است که نبايد اين موضوع به راحتي از سوي متوليان و دستگاه‌هاي ذي‌ربط به فراموشي سپرده شود.
گزارش از: موسي کاظم زاده