مطالعه تاريخ آذربايجان به روشني گوياي سابقه درخشان فرهنگي و رسانه اي اين ديار است و نشان از نقش بي بديل مردم اين خطه در توسعه فرهنگ و رسانه دارد؛ آذربايجان از ديرباز مهد بالندگي روزنامه نگاري در كشور بوده و رسانه هاي پرآوازه بسياري داشته است که در سطح کشوري و منطقه اي در حوزه هاي سياسي و اقتصادي و... تاًثير گذار بوده اند اما در دهه اخير شاهديم که ديگر از آن آوازه خبري نيست و با افول درخشش فرهنگ و به خصوص رسانه در آذربايجان شرقي مواجهيم.

در همين راستا خدمت حسن گلي، معاون فرهنگي و رسانه‌اي مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي آذربايجان‌شرقي رسيديم تا در باب شرايط فرهنگي و رسانه اي استان گفت و گو کنيم.

جايگاه آذربايجان شرقي را در حوزه فرهنگ و رسانه چگونه ارزيابي مي کنيد؟

ديرينه درخشان فرهنگ و رسانه اين استان امري بديهي است و از ديرباز تبريز در حوزه علم، فقاهت، تعليم و تربيت و فنون مرتبط از جمله صنعت چاپ روزنامه جز اولين هاست و حضور شخصيت هاي نام آشنا باعث شده سابقه فرهنگي تبريز بر سابقه هاي صنعتي، اقتصادي و ... برتري داشته باشد و به عنوان يک شهر فرهنگي شناخته شود؛ اکنون نيز در ساحت هاي مختلف فرهنگي نمره ميانگين تبريز از سطح کشوري بالاتر است اما به اين معني نيست که ما به عنوان متوليان بخشي از مباحث فرهنگي استان از اين شرايط رضايت داشته باشيم، خيلي خلأها وجود دارد که بايد براي رفعشان اقدام کنيم.

چه اقداماتي لازم است صورت گيرد تا در حوزه فرهنگ و رسانه در جايگاه واقعي خود باشيم؟

در اين حوزه بايد در جهت هم افزايي با مجموعه هاي فرهنگي مختلف براي رفع مشکلات تلاش کنيم و در رسانه بايد بر روي کيفيت توجه بيشتري داشته باشيم تا به لحاظ کيفي بتوانيم در تعاملات کشوري و تحولات و مناسبات منطقه اي تأثيرگذار باشيم.

آيا اداره کل فرهنگ و ارشاد استان در جهت ايجاد هم افزايي با سازمان ها و مجموعه هاي فرهنگي قدمي برداشته است؟

اداره کل با سازمان هاي حج و اوقاف، نهاد کتابخانه هاي عمومي و برخي مجموعه ها جلسات هم افزايي و هم انديشي تشکيل مي دهد و البته بخش هاي ديگري هم وجوددارد بايد با آنها نيز هم افزايي بيشتري صورت گيرد مثل سازمان تبليغات اسلامي، سازمان فرهنگي و اجتماعي شهرداري، حوزه هنري و ....؛ اگر بتوانيم در ارتباط با مباحث فرهنگي واقعا يک يد واحد بشويم حتما خروجي هاي موثر، بيشتر و بهتري خواهيم داشت.

افراد زيادي هستند که سنگ فرهنگ را به سينه مي‌زنند و هزينه هاي زيادي هم در اين حوزه مي کنند اما چرا نتيجه اي در برندارد؟

با اين سخن که در حوزه فرهنگ کارهايي انجام مي شود و بي نتيجه است موافق نيستم چون که در حوزه فرهنگ خروجي ها در بستر زمان خودشان را نشان مي‌دهند و هر اقدام فرهنگي حتما آورده اي باخود دارد؛ اخيرا به مناسبت هفته کتاب نکوداشت حجت الاسلام قدوسي را برگزار کرديم و رويکردمان اين بود که دستگاه هاي مختلف پاي کار بيايند، در آينده اميدواريم کارهاي اينچنيني بيشتري برگزار شود و بتوانيم با يک نگاه واحد مسائل را شناسايي و اولويت بندي کرده و منابع محدود را در اولويت هاي مهم و اصلي هزينه کنيم تا نتايج ملموسشان را شاهد باشيم.

مدت هاست که ديگر از آن آوازه رسانه هاي آذربايجان شرقي خبري نيست نظرتان در مورد افول رسانه ها در استان چيست؟

در حوزه رسانه بايد بگويم به لحاظ کمي وضعيت خيلي خوبي داريم ودر دومين جايگاه بعد تهران قرار گرفته ايم اما به لحاظ کيفي و ضريب نفوذ رسانه اي نياز است تا کار بيشتري انجام شود؛ وضعيتي که اکنون داريم مطلوب نيست.

در حوزه رسانه شاهديم که رسانه هاي مکتوب با جايگاه گذشته خود فاصله گرفته اند در اين مورد چه بايد کرد؟

به دليل گسترش فضاي مجازي و حوزه ديجيتال، نشريات از جايگاه گذشته فاصله گرفته اند اما همچنان محل توجه هستند و در تصميم سازي مجموعه هاي مختلف ايفاي نقش مي‌کنند منتهي در استان براي رسيدن به اين حد از تاثيرگذاري بايد حداقل يک رسانه مکتوب قوي داشته باشيم؛ يکي از اولويت هاي ما و آرزوي ديرينه همه اصحاب فرهنگ و رسانه نيزهمين است و تلاش مي‌کنيم تا با تحقق اين امر رسانه اي داشته باشيم که در تصميم گيري هاي مهم کشور، منطقه و بين المللي ايفاي نقش کند، البته در گذشته اقداماتي انجام يافته اما منتج به نتيجه نشده که پيگيري مي کنيم و انشاءالله محقق خواهد شد.

درخصوص کيفيت رسانه هاي برخط که تعدادشان هم کم نيست چه نظري داريد؟

 يکي از مباحث مهم در بحث پايگاه هاي خبري و سرپرستي خبرگزاري ها توجه به توليد محتواست و بايد جدي تر باشيم و دغدغه هاي ملي و مباحث استاني و منطقه اي را در حوزه هاي مختلف در سطح کشور و بين‌المللي مورد توجه قرار دهيم و تاثيرگذار بودن در اين حوزه ها بايد يکي از کارکردهاي رسانه هاي ديجيتال استان باشد.

به مبحث توليد محتوا دررسانه ها اشاره کرديد براي پيشرفت در اين بخش چه گام هايي لازم است برداشته شود؟

بحث توليد محتوا مهم و امري آموزش محور است؛ در اين حوزه به کارشناسان خبره نيازمنديم و لذا بايد از ظرفيت دانشگاه هاي استان استفاده کنيم و رشته هاي مرتبط با رسانه داير و اگر هست تقويت شود تا نيروي انساني متخصص تربيت کنند، با دوره هاي کوتاه مدت خبرنگاري نتيجه مد نظر حاصل نمي شود.

برخي رسانه هاي سراسري داشتيم که زياد موفق نبودند وبه استاني تغيير يافتند آيا حمايت صورت نگرفت يا خود رغبت نداشتند؟

بخشي از اين مسئله به مقررات در ادوار مختلف برمي‌گردد و بخشي به اقتصاد رسانه و فرهنگ که يک مسئله جدي است و اگر به اقتصاد اين قشر توجه نکنيم طبيعتا انتظار رشد و پيشرفت قابل توجهي در اين حوزه نبايد داشته باشيم، نياز است تا ما متوليان فرهنگي توجهمان به اقتصاد رسانه بيشتر شود.

اصحاب رسانه براي ايجاد رسانه قوي و با کيفيت چه اقداماتي بايد انجام دهند؟ ا

هالي رسانه دغدغه مند و علاقه مند به حوزه فرهنگ و پيشرفت استان هستند و در وُسع خود تلاششان را مي کنند اما حتي خودشان هم از لحاظ محتوايي و شرايط اقتصادي راضي نيستند اگر مديران رسانه اي به يک هم افزايي برسند و توانمندي هاي شان را کنار هم قرار دهند خيلي راحت مي توان در جهت ايجاد رسانه هاي قوي در سطح ملي قدم برداشت.

وجود رسانه هاي قوي چه نقشي مي تواند در توسعه استان داشته باشد؟

رسانه ها در حوزه هاي اقتصادي، فرهنگي و تجاري کشورها نقش دارند و ضريب نفوذ و قدرت رسانه ها ارتباط مستقيم با توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و.... دارد و براي تحقق اين امر و حرکت در جهت توسعه بايد گام هاي عملي برداشته شود.

فکر مي کنيد ديدگاه کشورهاي منطقه درمورد رسانه هاي آذربايجان شرقي چيست؟

باتوجه به سابقه آذربايجان شرقي کشورهاي منطقه به تبريز به عنوان آرمان شهر نگاه مي‌کنند و از رسانه هاي اينجا انتظارات زيادي دارند؛ تبريز ظرفيت آن را دارد که نقطه ثقل منطقه ي قفقاز و باتوجه به زبان و اشتراکاتش با کشورهاي همجوار، به عنوان قطب رسانه اي منطقه شمال‌غرب و قفقاز باشد و براي اين امر بايد اقدامات عملياتي تعريف و انجام شود.

نظرتان در مورد هجمه هاي رسانه اي در دنيا که به عنوان جنگ رسانه اي تعبير مي شود چيست؟

<در فضاي مجازي به وفور شاهديم که اخبارغيرواقعي را به گونه اي جلوه مي دهند که قسمتي از ذهن مردم را درگير مي‌کند و ما اگر نتوانيم از رسانه به عنوان ابزار قوي در مسير مهندسي افکار عمومي طبق واقعيت ها استفاده کنيم رسانه هايي هستند که آماده اند تا ذهن مردم را باتوجه به اهداف کشورهاي رقيب و متخاصم مهندسي کنند؛ اگر مي‌خواهيم جنگ رسانه اي بکنيم نياز به رسانه هاي قوي در تمام سطوح داريم و بايد به الزامات آن توجه کنيم که يکي از آن ها اقتصاد رسانه است.

گفتگو: نگار محمدي رئوف