به مهم‌ترين ابزارهاي امروزي دانايي، رسانه‌ها هستند و به گفته نوري‌قزلجه نماينده مجلس «مردم عطش دريافت خبر و اطلاعات دارند و در عصر ارتباطات شرايط به نحوي است که نمي‌شود مسير کسب خبر را بست».
بنابراين تسهيل در اطلاع‌رساني و کمک به روند جريان آزاد اطلاعات مي‌تواند کمک شاياني در جلب اعتماد عمومي و پاسخ به عطش کسب خبر در افکار عمومي باشد.‌
در جهان امروز وسايل ارتباط‌جمعي، روزنامه، راديو، تلويزيون و سينما با انتقال اطلاعات و معلومات جديد و مبادله افکار و عقايد عمومي، در راه پيشرفت فرهنگ و تمدن بشري نقش بزرگي را بر عهده دارند، به طوري که بسياري از دانشمندان، عصر کنوني را «عصر ارتباطات» ناميده‌اند.
زندگي در دنياي امروز بدون رسانه قابل تصور نيست. لذا نمي‌توان نقش رسانه‌هاي جمعي و خصوصا راديو، تلويزيون و روزنامه‌ها و اينترنت را در زندگي امروزي ناديده گرفت، بلکه بايد به دنبال فرهنگ‌سازي بود و بستر اطلاع‌رساني دقيق را فراهم کرد زيرا به اعتقاد نوري‌قزلجه «در غياب خبرنگار و رسانه‌هاي داخلي است که شايعات توسعه مي‌يابند».‌غلامرضا نوري‌قزلجه، نماينده بستان‌آباد در مجلس يازدهم و معاون اجرائي رئيس پيشين مجلس (علي لاريجاني) که سابقه نمايندگي مجلس نهم را نيز در پرونده خود دارد، در گفت‌وگو با «شرق» به آسيب‌شناسي کاهش استقلال رسانه‌ها و متعاقب آن کاهش اعتماد عمومي به رسانه‌هاي داخلي پرداخت.

‌‌همان‌طور که مي‌دانيد مطبوعات رکن چهارم دموکراسي است اما گاهي ديده مي‌شود که استقلال رسانه ناديده گرفته مي‌شود. به نظر شما در اين شرايط جايگاه رسانه آزاد در کشور کجاست؟
رسانه و خبرنگار نبايد به‌هيچ‌عنوان براي تهيه و انتشار و انعکاس خبر و گزارش با محدوديت و فشار مواجه شوند. بدون حضور رسانه و روزنامه‌نگار نمي‌توانيم مدعي شويم که گردش آزاد اطلاعات داريم.
اگر اين مسائل و محدوديت‌ها وجود داشته باشند، شرايط سخت مي‌شود. اگر ما از خبر و موضوعي خوشمان نمي‌آيد، بايد از وقوع آن اتفاق و خبر و حادثه جلوگيري کنيم و اين مشکل را ريشه‌يابي کنيم نه اينکه معترض شويم که چرا اين ايراد را نشان داده‌ايد.
ما نبايد آينه را بشکنيم که ايرادات و نواقص را منعکس مي‌کند بلکه بايد ريشه‌هاي بروز اين ايراد و نواقص را رفع کنيم.
وجود اين ايراد به خود ما برمي‌گردد و ما بايد آن ايراد را رفع کنيم و اين وسط قصور و تقصيري به گردن خبرنگار نيست. رسالت خبرنگاران و رسانه انعکاس واقعيت‌هاست. واقعيت اتفاق مي‌افتد و خبرنگار نه قاضي است و نه مي‌تواند خوب و بد را ارزش‌گذاري کند؛ بلکه فقط واقعيتي که اتفاق افتاده را با صداقت و امانتداري منعکس و اطلاع‌رساني مي‌کند. توقع و انتظاري هم که از خبرنگاران وجود دارد اين است که خبر و واقعه را درست و دقيق و بدون جانبداري منعکس کنند.
حالا اين رخداد مي‌تواند يک رخداد تلخ و غم‌انگيز باشد يا رخدادي خوب. خوب و بد آن خبر به خبرنگار و گزارشگر و روزنامه‌نگار بر‌نمي‌گردد و ريشه آن جاي ديگري است و به حوزه‌هاي مسئوليتي ديگر برمي‌گردد. خبرنگار مسئول پاسخ‌گويي به آن ماجرا نيست.
رسالت خبرنگار اين است که خبر را درست و دقيق و امانتدارانه منعکس کند و تأکيد مي‌کنم اين مسير براي خبرنگاران به هيچ عنوان نبايد بسته شود. حتي معتقدم در شرايط بحراني که حساسيت‌ها بيشتر است، اتفاقا به حضور خبرنگاران بيشتر نيازمنديم؛ چرا‌که خبرنگاران به شفافيت بيشتر ماجرا کمک مي‌کنند.
هرچقدر در‌ آن زمان شفاف‌تر عمل کنيم، به همان اندازه مي‌توانيم بحران را بهتر پشت سر بگذاريم. اگر آن وقايع در سکوت خبري طي شوند و تدابير ديگري به کار گرفته شوند، اين کار بي‌اعتمادي و ظن و گمان‌ها و شايعات را گسترش مي‌دهد.

‌اگر قرار باشد صرف ملاحظات، رسانه‌هاي داخلي و روزنامه‌نگاران در انتشار برخي اخبار و گزارش‌ها محدود شوند، قطعا مردم را براي کسب خبر به سمت رسانه‌هاي بيگانه سوق مي‌دهيم و در اين صورت مشخص است که آنها چه مطالبي را به خورد مخاطب مي‌دهند. آيا اين محدود‌کردن رسانه‌‌هاي داخلي به صلاح کشور است؟
دقيقا همين‌طور است. در غياب خبرنگار و رسانه‌هاي داخلي است که شايعات توسعه مي‌يابند. در غياب رسانه و خبرنگار است که رسانه‌هاي معاند مي‌توانند افکار خودشان را به خورد جامعه بدهند و از اين فضاي ايجادشده، بهره‌برداري کرده و به خواسته‌هايشان برسند.
در غياب رسانه‌هاي مستقل و خبرنگاران آزاد داخلي و فعال است که رسانه‌هاي خارجي از فضاي ايجادشده نهايت سوءاستفاده را مي‌برند. هرچقدر ما از فعاليت رسانه‌هاي داخلي بکاهيم، به همان اندازه به رسانه‌هايي که به ضرر منافع کشور کار مي‌کنند، ميدان داده‌ايم تا اطلاعات و اخبار سوگيرانه را به خورد جامعه ايراني بدهند.
‌بسياري معتقدند هرچقدر هم جلوي انتشار آزاد اطلاعات و اخبار از طريق خبرنگاران و رسانه‌هاي داخلي گرفته شود، بازهم مردم مسير دريافت خبر را پيدا مي‌کنند، چراکه کسب خبر نياز جامعه در عصر ارتباطات است؛ نظر شما در اين رابطه چيست؟!
بله همين‌طور است. مردم عطش دريافت خبر و اطلاعات دارند و در عصر ارتباطات شرايط به نحوي است که نمي‌شود مسير کسب خبر را بست.
مردم بالاخره مسيري را باز مي‌‌کنند و از آن کانال و مسير خبر را کسب مي‌کنند. پس چه بهتر اين خبر را از طريق يک رسانه يا خبرنگار داخلي مستقل که عرق وطن دارد و مردم خود را دوست دارد و در ارائه آن خبر سوگيري خلاف منافع ملي ندارد و اخبار دقيق و درست را ارائه مي‌دهد، دريافت کنند، تا خبرنگاري که در داخل کشور حضور ندارد و بر پايه‌هاي اطلاعاتي غلط و نامطمئن و حتي داده‌هاي ساختگي اطلاعات را به جامعه مخابره مي‌کند. اين کار خيلي خطرناک است.
بنابراين تأکيد دارم هميشه خصوصا در شرايط بحراني بايد خبرنگاران ما بيشتر فعال شوند و واقعيت‌ها را باامنيت خاطر مخابره کنند تا مردم و مسئولان بتوانند به‌درستي به اطلاعات دسترسي پيدا کنند. يقينا در اين صورت همه در جهت منافع ملي آن موضوع را جمع‌بندي مي‌کنند و هرآنچه به نفع کشور و ملت است را در پيش مي‌گيرند.
‌همان‌طورکه مطلعيد آزادي بيان يکي از اصول قانون اساسي است؛ اما اگر قرار باشد اين اصل قانوني ناديده گرفته شود و رسانه‌اي که رسالت حرفه‌اي خود را انجام مي‌دهد، برايش محدوديت ايجاد کنند، قطعا با فضاي بسته‌اي مواجه خواهيم شد که نگران‌کننده است.
بله. ايجاد محدوديت براي اطلاع‌رساني خبرنگار به دموکراتيک‌بودن جامعه آسيب مي‌زند و دموکراسي در اين صورت يک پايه خودش را از دست مي‌دهد؛ چرا‌که رسانه و مطبوعات يک رکن دموکراسي است.

‌پيشنهادتان براي جلوگيري از بسته‌شدن فضاي خبري چيست؟
همان‌طور‌که ابتداي صحبتم گفتم، بايد شرايطي را فراهم کنيم که خبرنگاران بتوانند به‌راحتي و آزادانه اخبار و گزارش‌هاي خود را انعکاس دهند. اگر از انعکاس اخبار بد نگران هستيم، بهتر است از بروز وقايع بد جلوگيري کنيم، نه اينکه با منعکس‌کننده اين اخبار برخورد کنيم؛ چراکه اين رفتار مشکلي را حل نمي‌کند.

معصومه معظمي خبرنگار گروه سياسي روزنامه شرق
انتهاي پيام/