بر اساس ماده 20 قانون ثبت احوال و تبصره‌هاي آن انتخاب برخي نام‌ها ممنوع و دارندگان آنها مي‌توانند با رعايت مقررات مربوطه نسبت به تغيير آن اقدام نمايند.

بر اساس همين ماده انتخاب نامهائي که موجب هتک حيثيت مقدسات اسلامي مي‌شود همانند عبدالات، عبدالعزي (لات و عزي نام دو بت در مکه معظمه دوران قبل از اسلام) ممنوع است. همچنين انتخاب اسامي مرکبي که عرفا" يک نام محسوب نمي‌شوند (اسامي مرکب ناموزون) همانند سعيد بهزاد ، شهره فاطمه ، حسين معروف به کامبيز و .... ممنو ع است.

انتخاب عناوين - اعم از عناوين لشکري و يا کشوري و يا ترکيبي از اسم و عنوان همانند سروان، سرتيپ، دکتر، شهردار و يا سروان محمد و و شهردار علي و انتخاب القاب اعم از ساده و مرکب همانند ملک الدوله، خان، يا شوکت الملک، حاجيه سلطان و سلطانعلي ممنوع است.

انتخاب اسامي زننده و مستهجن (زننده و مستهجن آن دسته از نامهائي است که بر حسب زمان، مکان يا مورد به دلايل و جهاتي براي دارنده آن زننده و مستهجن باشد و اين موارد به تأييد شورايعالي برسد). اين اسامي همانند نام هايي است که معرف صفات مذموم و مغاير با ارزش‌هاي والاي انساني مانند گرگ ، قوچي و.. است.

نامهائي‌ که با عرف و فرهنگ غالب و مقدسات مذهبي مردم مغاير باشد همانند لات و خونريز و... و نامهائي که موجب تحقير اشخاص بوده و يا معناي لغوي آن در جامعه قابل پذيرش نباشد همانند صد توماني، کنيز و... که همگي جزو اسامي زننده و مستهجن هستند. همچنين انتخاب اسامي نامتناسب با جنس همانند ماشاءاله براي اناث و يا انتخاب نام اشرف و يا اکرم براي افراد ذکور.

حذف کلمات زائد و غير ضروري در نام اشخاص همانند قلي، غلام ، گرگ ، ذولف و قوچ از موارد نام هاي قابل تغيير در ثبت احوال کشور است. تصحيح اشتباهات املائي در نام اشخاص که بدليل عدم آشنائي مامور با لهجه ها و الفاظ و معاني محلي و يا ناشي از تلفظ اظهار کننده پيش آمده همانند زهراب به سهراب و يا منيجه به منيژه و يا ...نيز قابل تغيير است.

هم نام بودن فرزند با پدر و يا مادر در يک خانواده، هم نام بودن برادران و يا خواهران در يک خانواده، تغيير نام کساني که با تأييد مراجع ذيصلاح به دين مبين اسلام مشرف مي شوند، تغيير نام کسانيکه نام آنها اسامي ايام هفته باشد و تغيير نامها از صورت عربي به شکل فارسي از قبيل رحمن به رحمان، اسمعيل به اسماعيل، اسحق به اسحاق و ...در ثبت احوال کشور امکان پذير است.

تغيير نام افرادي که تغيير جنسيت داده و دادگاه صالحه حکم به تغيير نوع جنس در اسناد سجلي و شناسنامه آنان صادر کرده است همچنين پيشوند " عبد " خاص اسامي و صفات ذات پروردگار است و در ساير موارد، متقاضي مي‌تواند تقاضاي حذف آنرا داشته باشد.

با توجه به مواردي که براي تغيير نام‌ها وجود دارد افراد ?? سال به بالا، کمتر از ?? سال که داراي حکم رشد هستند، پدر يا جد پدري با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ?? سال و سرپرست قانوني ( قيم ، امين ، وصي ) براي افراد صغير و محجور با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد مي‌توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به درخواست تغيير نام اقدام کنند.

تغيير چه نام‌هايي از طريق ثبت احوال امکان پذير نيست؟

تغيير نام و اسامي و صفات باريتعالي و نام هاي ديني، مذهبي و معصومين ممنوع است.