احرارنيوز: آخرين هفته هاي مطالعه براي کنکور در حالي سپري مي شود که خيل عظيم دانش آموزان اردبيلي مشتاق رشته پزشکي، اينبار مربيان و مديران آموزش و پرورش استان را نگران کرده است.
گرايش قابل توجه به رشته پزشکي در سال هاي اخير گرهي بر تعادل رشته هاي تحصيلي دانش آموزان انداخته که حتي با دهان باز نمي شود.
دانش آموزان در فرصت انتخاب رشته تحصيلي اغلب به سمت تجربي رفته و رشته هاي انساني، هنر و هنرستان را در اولويت هاي آخر قرار مي دهند. سهم رشته رياضي نيز چندان قابل توجه نيست.
هر چند مديران آموزش و پرورش استان دليل بروز اين اتفاق را به خانواده ها و فرهنگ هاي اشتباه از جمله چشم و هم چشمي نسبت مي دهند اما نمي توان از ناتواني مدارس در هدايت درست دانش آموز چشم پوشي کرد.
در واقع خيل عظيم داوطلبان رشته هاي تجربي با آرزوي پزشک و دندان پزشک شدن تمامي پازل هاي آموزشي براي تعادل بخشي به رشته ها را بر هم زده و مدرسه و دانشگاه را تواما دچار مشکل ساخته اند.
اجبار والدين در انتخاب رشته تحصيلي
مديران آموزشي مي گويند دليل اصلي به والدين باز مي گردد که دانش آموز را مجبور به انتخاب رشته خاصي مي کنند.
در واقع اينکه دکتر شدن آينده تو را تامين مي کند اعتقاد بسياري از پدران و مادران شده و دانش آموز بدون علاقه وارد رشته خاصي مي شود.
گفتگو با چند تن از دانش آموزاني که رشته تجربي انتخاب کرده اند نيز نشان مي دهد دخالت ها وجود دارد و هر چند پدران و مادران امروز تحصيل کرده تر، آگاه تر و مطلع تر از پدران و مادران نسل هاي قبلي هستند اما دخالت در انتخاب رشته همچنان به قوت خود باقي است.
سارا سلطان پور مي گويد مادرم به دليل اينکه همه پسر عمه ها و دختر عموهايم دکتر هستند مجبورم کرد پزشکي بخوانم.
پدر و مادر اين دانش آموز هر دو مهندس هستند اما اصرار دارند سارا از ساير بچه هاي فاميل کم نياورد.
سارا علاقه اي به رشته تجربي ندارد و از درس زيست شناسي نيز چندان خوشش نمي آيد. خودش فکر مي کند اگر رياضي مي خواند موفق تر بود و پدرش در کار هم مي توانست حمايتش کند.
طناز محمدي نيز مجبور شده تجربي بخواند چرا که به عقيده پدرش پزشکي رشته پول سازي است و پزشکان همه پولدارند.
اين در حالي است که طناز آرزو داشته هنر بخواند و از کودکي همه اطرافيان بارها به وي گفته اند در رشته هاي هنري استعداد بي نظيري دارد.
ضد فرهنگ هايي برآمده از نامعلوم
روي ديگر قضيه اجبار در تحصيل، دلايل والدين است که به نظر مي رسد منطق درستي پشت آن حاکم نيست و يا حداقل دلايل آن به درستي مطالعه و تحليل نشده است.
اغلب والدين تجربي را صرفا براي رشته هاي پزشکي، دندان پزشکي و داروسازي مي خواهند و به همان اندازه که اين رشته ها بالا ديده مي شود رشته هاي پيراپزشکي در سطح پايين از نظر پرستيژ اجتماعي تصور مي شود.
معصومه دوستخواه دليل اصرار خود براي رشته تجربي را تضمين آينده فرزندش مي داند و مي گويد در اين رشته ها هم مي تواند در جامعه سربلند باشد و هم آينده شغلي خوبي خواهد داشت.
علي محمدي نيز تاکيد دارد که الان قضاوت مردم به ظواهر است و آينده دخترم حتي در ازدواج با انتخاب رشته مناسب تامين مي شود.
با اين وجود بررسي کلي نگاه جامعه به رشته هاي تحصيلي مختلف نشان مي دهد هيچ منطق و قطعيتي پشت انتخاب ها وجود ندارد.
چرا که در همين رشته پزشکي تا قبل از اجراي طرح تحول نظام سلامت دختران پزشک فارغ التحصيل حاضر به خدمت شغلي در مناطق محروم نمي شدند و تعداد قابل توجهي از فارع التحصيلان به گفته رئيس دانشگاه علوم پزشکي استان خانه نشين مي شدند اما به مناطق محروم و روستاها نمي رفتند.
علاوه بر اين مدير کل آموزش و پرورش استان اردبيل تاکيد دارد که اين تابو که دانش آموز تنبل به هنرستان پا مي گذارد بايد شکسته شود.
صابر سپهري شمار موفقيت هاي شغلي رشته هاي هنرستاني را حتي بيشتر از تجربي و رياضي مي داند و نگران نوع نگاه خانواده ها است.
هفت هزار نفر پشت کنکور تجربي در اردبيل
اوج نگراني را بايد در آمارها مشاهده کرد. به گفته سپهري هفت هزار نفر دانش آموز پشت کنکور تجربي داريم که طي کنکور سال گذشته يا سال هاي قبل از رشته پزشکي قبول نشده اند و دوباره کنکور مي دهند.
مدير کل آموزش و پرورش استان تصريح کرد: اين رقابت در حالي است که کل ظرفيت کشور براي پذيرش در رشته پزشکي تنها چهار هزار نفر است.
سرخوردگي، نا اميدي، عدم موفقيت در تحصيلات و اتلاف وقت و حتي در برخي مواقع ترک تحصيل از ثمرات الزام هاي بي اساس براي تحصيل در رشته خاص است.
تا جايي که يکي از دانش آموزان در گفتگو با خبرنگار مهر دليل دو سال پشت کنکور ماندن خود را ناتواني در قبولي از رشته پزشکي عنوان کرد و گفت: از فاميل خجالت کشيدم و به همين خاطر درس را بي خيال شدم.
هدايت مدرسه کافي نيست
هر چند طي سال هاي اخير اين گرايش ها زير پوستي در مدارس ريشه دوانده اما به نظر مي رسد اوليا غافل بوده اند که امروز تابوي پزشکي ذهن دانش آموز را تحت فشار قرار داده است.
مشاوران هدايت تحصيلي نه تنها نتوانسته اند تاثير گذار باشند بلکه مدارس نيز موفقيت خود را با قبولي تعداد دانش آموز در رشته هاي پزشکي در بنرها نوشته و به در و ديوار شهر نصب کرده اند و خود اين فرهنگ را تشويق و ترغيب کرده اند.
هيچ مدرسه اي بابت تلاش براي کشف علايق دانش آموز مورد توجه نبوده و هيچ مدير مدرسه اي علاقه مندي دانش آموز را اصلي ترين رکن انتخاب رشته مدرسه خود قرار نداده است.
امروز تمامي اين ضعف ها بر سر برنامه هاي تحصيلي آوار شده و مدير کل آموزش و پرورش استان از توسعه نامتعادل رشته هاي تحصيلي ابراز نگراني مي کند.
در عين حال تلاش براي تشويق دانش آموزان در رشته هاي فني و حرفه اي نيز تنها به پشت تريبون ها محدود مانده و عملا خروجي نداشته است.
?? درصد رشته هاي نظري و ?? درصد رشته هاي هنرستان آخرين آماري است که از تراکم دانش آموزان اردبيلي ارائه شده است. و جالب تر آنکه بيش از نيمي از دانش آموزان در رشته هاي نطري سال گذشته کنکور تجربي داده اند.
ناهماهنگي بين اوليا و مربيان
نکته کليدي در انتخاب رشته ها ناهماهنگي بين اوليا و مربيان است که مشاوران تحصيلي نيز در رفع اين خلا عملا اقدامي نداشته اند.
تا جايي که بخش عمده سردرگمي دانش آموز به همين ناهماهنگي ها باز مي گردد و دانش آموز با لذت و علاقه مندي تحصيلات خود را ادامه نمي دهد.
مدير کل آموزش و پرورش استان تاکيد دارد که يکي از دلايل ريزش قبولي در دانشگاه ها همين بي علاقه گي است.
در اين ميان موسسات کمک آموزشي نيز نقشي فرماليته و تجاري بر دوش گرفته اند و پشتيبانان تحصيلي و مشاوران خود را وارد دعواي خانوادگي و دردسرهاي تشويق دانش آموز به علاقه مندي خود نمي کنند.
در واقع در اجراي مسئوليت اصلي خود به عنوان کمک تحصيل بودن ناتوان بوده و دست به دست مدارس فضايي را فراهم آورده اند که به يک پازل حل نشدني تبديل شده است.
ظرفيت دانشگاه ها مازاد بر نياز
سرپرست دانشگاه محقق اردبيلي در يکي از جلسات اعلام کرد ظرفيت صندلي دانشگاه ها مازاد بر تعداد تقاضا است و به زودي تعدادي از صندلي ها خالي خواهد ماند.
گودرز صادقي معتقد است رقابت براي جذب دانشجو بي فايده است و در حال حاضر دانشگاه ها بايد بر اساس توسعه رشته هاي تحصيلات تکميلي و فن آوري رقابت کنند.
در واقع تغيير تعداد و گرايش دانش آموزان برنامه هاي جديدي به دانشگاه ها تحميل کرده و به حدي رشته هاي دانشگاهي به اشباع رسيده که دانشگاه ها بر سر جذب دانش آموز به کشمکش دچار شده اند.
اظهارات اين مسئول نشان مي دهد راه انتخاب براي دانش آموز باز است و مي تواند رشته هاي مورد علاقه خود را با فراغ بال انتخاب کند.
تنها در اين ميان سوال بي پاسخ بازار کار رشته هاي دانشگاهي است که متاسفانه برنامه ريزي ها براي اصلاح چهره بازار در کوتاه مدت پاسخ مطلوب نخواهد داشت.
بازار کار نيازمند تخصص است
تا جايي که برخي مسئولان با انتقاد از فعال شدن برخي رشته هاي دانشگاهي مانند شيمي در تمامي دانشگاه ها معتقدند اين روند بايد تغيير يابد و دانش آموزان به سمت رشته هاي مهارتي بروند.
موضوعي که اغلب از ذهن والدين به دور مي ماند ضرورت به همراه داشتن تخصص در بازار کار است. حتي يک پزشک فاقد کارايي و يا يک مهندس کم سواد نيز در جستجوي کار دچار مشکل خواهد شد.
در واقع علاقه مندي در رشته خاص موتور محرکي براي طي کردن مراحل دست يابي به تخصص بوده و مي تواند خود در تامين آينده شغلي نقش ايفا کند.
البته نبايد از ضرورت بازنگري در سياست گذاري هاي غلطي که حتي دانش آموز را براي ادامه تحصيل دلسرد مي کند غفلت کرد.
بررسي ها نشان مي دهد خود سياست گذاري ها در شکل گيري نظرات والدين و دانش آموزان دخيل بوده و اگر امروز کسي به جغرافيا، مهندسي برق، صنايع دستي و تربيت بدني علاقه نشان نمي دهد دلايل قابل توجهي پشت سر خود دارد.
دانش آموزان کنکوري اردبيل اينبار رقابت سخت تري به نسبت سال قبل خواهند داشت و مشخص نيست اين رقابت فرسايشي به دليل برنامه ريزي و سياست گذاري هاي نادرست آيا در سال هاي بعد نيز تکرار خواهد شد.
گزارش: ونوس بهنود