دکتر بهروز صراف گفت: طوفان‌هاي تبريز متاثر از طوفان‌هاي غبار کشورهايي مانند عربستان و عراق و طوفان‌هاي غباري نمکي درياچه اروميه است که مشکل زيستي اين شهر را دو چندان مي‌کند.

وي در خصوص دلايل طوفان‌هاي گرد و خاکي اخير تبريز اظهار کرد: هر عملي، عکس العملي دارد، اکوسيستم، قانون دارد و در طبيعت نيز نظم و انضباط وجود دارد اما مردم و حاکميت در مجموع فکر مي‌کنند که محيط زيست شبيه يک سطل آشغال و منبعي لايزال و نامحدود است و تا مي‌خواهند از منابع استفاده مي‌کنند، در حاليکه همه‌ي رفتارهاي انساني، بر محيط زندگي انسان و نسل‌هاي آينده تاثيرگذار هستند.

 وي با بيان اينکه يکي از دلايل اصلي اين طوفان‌ها، پروژه‌هاي عمراني است، ادامه داد: مسئولان تمامي اقدامات نادرست خود را با يک بهانه‌ ظاهراً موجه انجام مي‌دهند و با اين بهانه، مداخلات انساني به طور گسترده‌اي افزايش يافته است.

وي افزود: مداخله و عملکرد غير زيست محيطي نيز توسط دولت و توسط توده مردم انجام شده و هر دو، دست به دست هم مي‌دهند تا کشور را نابود کنند چراکه اين پروژه‌هاي عمراني غير زيست محيطي، هزاران بار تاثير منفي‌تري نسبت به عملکرد خود طبيعت داشته و اکنون نيز به يمن عملکرد توأمان مردم و مسئولين به پرتگاه زيستي محيطي رسيده‌ايم. 

صراف يادآور شد: درياچه اروميه در حال حاضر حدود سه ميليارد متر مکعب آب دارد که نسبت به حالت پرآبي که ?? ميليارد مترمکعب بود، ?? درصد حجم و وسعت آن خشک شده و از بين رفته است و اين حجم از خشکي و اين وسعت از بي‌آبي تقويت کننده‌ي اثرات طوفان غبارهاي نمکي بر محيط اطراف درياچه و تا شهر تبريز است.

وي اظهار کرد: با وزش طوفان‌ها که منشأ آنها عربستان و عراق است، طوفان‌هاي گرد و غبار از روي درياچه عبور و تقويت مي‌شوند که سبب مي‌شود طوفان‌هاي غباري به طوفان‌هاي غباري نمکي تبديل شده و به تبريز رسيده و ابتدا حيات زيست گياهي و سپس اشکال حياتي ديگر را نابود کند.

وي خاطرنشان کرد: طوفان‌هاي غباري نمکي نسبت به منشأ و شدت مي‌توانند از ?? تا ??? کيلومتر در امتداد خطي پيشروي کنند و نسبت به استقرار کانون‌هاي فشار هرچه اختلاف بين مرکز کانون فشار کم و يا زياد باشد، شدت آن بيشتر شده و اين طوفان‌هاي غبار نمکي نسبت به جهت وزش باد، مشکلات ملي يا منطقه‌اي (بين المللي) خلق مي‌کنند.

اين استاد دانشگاه تبريز گفت: اگر راهکارهاي استفاده از محيط‌زيست را تبيين و فرهنگ سازي نکرده و بي‌وقفه از منابع انرژي استفاده کنيم، با مشکلاتي چون گرمايش جهاني و سرانجام انهدام تمدن روبرو خواهيم شد؛ با ذکر «اميد بر خدا و توکل به خدا» و همزمان با ارائه‌ي طرح‌ها و برنامه‌هاي غير علمي و غير منطقي و اشتباه، آدرس غلط به مردم ندهيم.

وي يادآور شد: اين طوفان‌ها که حاوي غباري نمکي و احيانا سمي هستند، تاثيرات اقتصادي، اجتماعي، بهداشتي و سياسي دارند و زماني که بر روي خاک مزارع فرو مي‌نشينند و رسوب مي‌کنند و در طي زمان نيز ضخامت آنها بيشتر مي‌شود، با آبياري ميزان غبارهاي نمکي به ريشه‌ي گياه رسيده و اقتصاد کشاورزي منطقه را نابود مي‌کند.

 رئيس دانشکده برنامه ريزي و علوم محيطي دانشگاه تبريز اضافه کرد: طوفان‌هاي نمکي فعاليت اقتصادي و اجتماعي را محدود مي‌کند؛ مردم و بيشتر مسئولين و مديران به جاي ارائه‌ي راهکارهاي عملي، منتظر وزش باد و ريزش باران هستند و تدبير و مديريت از آنها گرفته شده است؛ حقيقت آنکه مسئولين بيشتر از مردم زبان به گله و شکايت مي‌گشايند در حالي که خود با ارائه‌ي راهکارهاي نامناسب، مسئوليت بيشتر و سنگين‌تري دارند.

 وي متذکر شد: محدوديت‌هاي تردد، وقوع تصادفات و مشکلات ترافيکي و ايجاد مشکل در حمل‌ونقل جاده‌اي و هوايي، شيوع بيماري چشمي و ريوي از يکطرف و از طرف ديگر مشکلات سياسي و بين‌المللي براي انتقال نمک به محيط زيست کشورهاي همسايه از تأثيرات اين طوفان‌ها هستند.

وي تاکيد کرد: مسئولان ما محيط زيست را شبيه قرارگاه نظامي مي‌دانند که با دستور دادن به منابع آب، رودخانه‌ها و آبخوان‌هاي زير زميني جوشان و خروشان شوند اما قانون انرژي و ماده را نمي‌توان با دستور از بالا متاثر کرد چراکه طبيعت خود قانون‌بندي دارد و خوشبختانه يا متاسفانه به قانون‌بندي مسئولان توجهي نمي‌کند. 

صراف گفت: اين وضعيت و بدتر از آن پيش روي ما است، چراکه طوفان‌هاي غبار نمکي با استقرار چند روزه سبب خشکي بيشتر اقليمي شده و انبوه آيروسل و توده‌هاي جامد نظير ذرات نمک توده‌هاي نمک، اقليم را خشک‌تر مي‌کند همچنين مداخلاتي بي‌رويه انساني نيز دست به دست هم داده و باعث مي‌شود تا اکوسيستم مسير بهبود را طي نکند.

 وي خاطرنشان کرد: اکوسيستم در يک حالت کنش و واکنش عمل مي‌کند، اگر بهره‌وري بي‌رويه و مداخلات را کم کنيم، اصلاح خواهد شد اما اگر تمامي عقده‌هاي عقب ماندگي خود را روي آن پياده کنيم، طبيعت نيز عمل ما را با حاکميت اکوسيستم نامناسب جواب مي‌دهد.

وي افزود: تا زماني که در عملکرد و برنامه‌ريزي خود تغييري ايجاد نکنيم، نبايد انتظار بهبود داشته باشيم که در نهايت به فاجعه‌ي تمدني مي‌انجامد و وضعيت شبيه اتيوپي و سومالي در انتظار ما خواهد بود.

طوفان‌هاي غباري نمکي و فاجعه‌اي که آذربايجان شرقي را تهديد مي‌کند

اين استاد دانشگاه ادامه داد: تصوير بالا نقشه‌ي هواشناسي است که مرکز طوفان‌هاي گرد و غبار کشور ما را نشان مي‌دهد؛ عربستان و عراق يکي از کانون‌هاي اصلي اين طوفان‌ها هستند اما کانون مستقل ديگري نيز در درياچه اروميه وجود دارد که با حالت تيره رنگ نشان داده شده و تبريز را تحت تاثير قرار مي‌دهد.

وي در پايان با اشاره به اين بيت از شعر مولانا که «اين جهان کوه است و فعل ما ندا، سوي ما آيد نداها را صدا»، بيان کرد: مداخلات ما برهم زننده محيط‌زيست بوده که در نهايت زندگي ما را نابود مي‌کند؛ اين تفکر که انسان «اشرف مخلوقات» است و اين امتياز ويژه‌اي باعث مي‌شود تا هرکاري که دوست دارد، انجام دهد و اميدي هم به اصلاح طبيعت نيست چراکه اصلاح آن نيز به بهبود عملکرد ما وابسته است.

انتهاي پيام

ايسنا