احمد طالبي: نام خواجه نصيرالدين طوسي به خاطر ساخت رصدخانه در مراغه با اين شهر عجين شده و هرجا نامي از خواجه هست، تاريخ و تمدن گذشته مراغه نيز در کنار آن است.

هشت صد سال پيش، خواجه نصيرالدين طوسي با گردآوري دانشمندان عصر خود در مراغه بزرگترين مرکز علمي عصر ايلخانان مغول را در اين شهر بنا کرد.

رصدخانه‌اي که سال‌ها مرکز تحقيق و پژوهش‌هاي علمي بود و زيج ايلخاني و صدها کتاب با موضوع، نجوم، رياضي و فلسفه در مراغه گردآوري و نوشته شده است، بنا بر اعلام تاريخ‌نگاران وجود بيش از ??? هزار جلد کتاب در کتابخانه اين مرکز علمي نشان از ارزش و اهميت تاريخي رصدخانه مراغه است.

با توجه به ارزش و اهميت رصدخانه تاريخي مراغه، اوايل دهه هشتاد تنها مرکز تحقيقاتي نجوم و اختر فيزيک کشور با هدف اعتلاي اين اثر تاريخي و نام خواجه نصيرالدين طوسي در اين شهر تاسيس شد. که از همان ابتدا محققان ايراني و خارجي به واسطه وجود اين مرکز کارهاي تحقيقاتي در زمينه نجوم، اختر فيزيک، تاريخ علم نجوم و کيهان‌شناسي را آغاز کردند.

همه ساله در اين مرکز چندين کارگاه آموزشي، سمينار و کنفرانس تخصصي با حضور علاقه‌مندان نجوم، اساتيد دانشگاه‌هاي ايران و ميهمانان خارجي برگزار مي‌شد و در مناسبت‌هاي نجومي، مرکز تحقيقات نجوم و اختر فيزيک مراغه فعال و مسووليت برگزاري برنامه‌هاي آموزشي و علمي را برعهده داشت.

سال‌هاي پيش چند روز مانده به سالروز بزرگداشت خواجه نصيرالدين طوسي، زمينه براي برگزاري آيين بزرگداشت خواجه توسط مرکز تحقيقات نجوم آماده مي‌شد. از زماني که فعاليت‌هاي اين مرکز روبه افول گذاشته، اين مرکز تنها به آموزش دانشجويان کارشناسي ارشد و دکتراي متمرکز شده است.

ديگر از آن روزهاي طلايي حضور دانشمندان، اساتيد دانشگاه و بزرگان علم نجوم به بهانه روز بزرگداشت خواجه نصير در مراغه خبري نيست و در شهري که نام آن با نجوم، اختر فيزيک، رصد و ستاره شناسي عجين گشته چراغ خواجه نصيرالدين طوسي براي هميشه خاموش است.

رئيس اداره ميراث صنايع‌دستي و گردشگري مراغه اظهار داشت: خواجه نصيرالدين طوسي به عنوان وزير هلاکوخان با ساخت رصدخانه مراغه بزرگترين مرکز علمي زمان خود را در اين شهر تاسيس کرد.

يعقوب طالبي افزود: وي براي ساخت اين رصدخانه دانشمندان و علماي معرف عصر خود از جمله علامه حلي، قطب‌الدين شيرازي، بن يحياي مغربي و دانشمنداني را از مشرق زمين در مراغه گرد هم آورد.

وي اضافه کرد: بهسازي محيط اين اثر تاريخي در قالب تفاهم‌نامه‌اي با همکاري و مشارکت شهرداري آغاز شده و تا عيد نوروز براي گردشگران اجرا مي‌شود.

اصغري، عضو شوراي شهر مراغه نيز بيان داشت: مراغه پايتخت نجوم ايران است و با هدف احياي رصدخانه مراغه طرح محوطه‌سازي اين اثر توسط مديريت شهري آغاز شده است.

وي يادآور شد: رصدخانه مراغه، نوروز و تابستان امسال با فضاسازي جديد در معرض ديد گردشگران و علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد.

عضو هيات علمي دانشگاه مراغه نيز گفت: زيج ايلخاني مهم‌ترين دستاورد خواجه نصيرالدين طوسي و منجمان رصدخانه مراغه است.

دکتر رحيمي افزود: تمام رصدها و مطالعات نجومي رصدخانه مراغه در اين کتاب گردآوري شده است.

محمد مشتري، به‌عنوان محقق و پژوهشگر متذکر شد: خواجه نصيرالدين طوسي رصدخانه مراغه در مدت 15  و با استفاده از محل درآمد موقوفات ساخته است.

وي افزود: اين دانشمند ايراني خوي ويرانگر مغول را مهار و آن را در تمدن‌سازي و ارتقاي علم به‌کار برده است.

شاه محمدي، به عنوان نويسنده و پژوهشگر ادامه داد: خواجه نصيرالدين طوسي عمر 74ساله خود 150جلد کتاب تاليف کرده که اخلاق ناصري از مشهورترين آثار اين دانشمند ايراني است.

وي افزود: اين کتاب در سه فصل با موضوع اخلاق، ادب، اخلاق در خانواده، حکمت و عرفان است.

فارس