کودکان خياباني يکي از معضلاتي است که در گوشه و کنار برخي از خيابان‎هاي شهر همواره ديده مي‎شود، کودکاني که به دلايل مختلف به کار مشغول بوده و يا از مردم گدايي مي‎کنند، کودکان خياباني اگر چه معضلي مشهود در زنجان نيست اما همين ميزان نيز در شهري همچون زنجان که به عنوان پايتخت شور و شعور حسيني معروف است، زيبنده نيست.

وجود کودکان خياباني به دليل بروز آسيب‎هاي اجتماعي از جمله اعتياد، طلاق، بي‎سرپرستي و بدسرپرستي رخ مي‎دهد و کودکان در چنين شرايطي که از حامي خوبي برخوردار نيستند، دچار مشکلاتي در جامعه مي‎شوند و در کارهاي از جمله دست‎فروشي، واکس زني، گل فروشي، آدامس فروشي، روزنامه فروشي و غيره مشغول مي‎شوند اگر چه برخي معضلات اجتماعي نيز اين کودکان را تهديد مي‏‎کند.

*کسب در آمد کودکان خياباني براي افراد سودجو

دلايل مختلفي براي حضور کودکان خياباني در جامعه وجود دارد که برخي از اين دلايل غير قابل پيش‎بيني بوده و برخي نيز توسط اشخاص ديگري صورت مي‎گيرد، يکي از اين دلايل به کار گيري کودکان از سوي افراد سود جو براي کسب در آمد است.

در واقع کودکان خياباني قربانيان شوم شرايط اجتماعي هستند که گاهي به آنها تحميل مي‎شود و مجبورند براي گذران زندگي خود به چنين زندگي روي آورند، برخي از اين کودکان نيز تک سرپرست بوده و مادر يا پدر خانواده به تنهايي قادر به تامين زندگي خود نيست.

البته برخي از کودکان خياباني نيز با ارتباط‌گيري با هم‌سن و سالان خود گروه‎هايي تشکيل مي‎دهند يا افرادي که اين کودکان را در اختيار دارند به صورت گروهي از اين کودکان استفاده مي‎کنند.

در ايران نيز سازمان بهزيستي در زمينه کودکان خياباني فعاليت‎هايي را انجام مي‎دهد که شناسايي و ساماندهي اين کودکان از جمله برنامه‎هاي اين سازمان است.

مدير بهزيستي شهرستان زنجان معتقد است، شهر زنجان از نظر آسيب‎هاي اجتماعي منطقه‎اي پاک است و به دليل برخورداري از سابقه غني فرهنگي و مذهبي وجود کودکان خياباني در شان اين شهر نيست.
سيد رزاق منافي با اشاره به جمع‎‏آوري و ساماندهي چهار کودک خياباني در سال جاري گفت: بيشترين معضل کودکان خياباني زنجان وضعيت بد معيشتي و اقتصادي خانواده است.
اين مسئول با بيان اينکه سازمان بهزيستي اقدام به جمع‎آوري کودکان خياباني مي‎کند، تصريح کرد: ارائه مشاوره‎هاي لازم و تحويل اين کودکان به خانواده‎ها از جمله فعاليت‎هاي اين سازمان است.
مدير بهزيستي شهرستان زنجان افزود: سازمان بهزيستي براي جلوگيري از ورود مجدد اين کودکان به خيابان‎ها از خانواده‏‎هاي آنان حمايت مي‎کند.
منافي گفت: ضروري است شهروندان از پرداخت پول به اين کودکان خودداري کنند.

*وضعيت کودکان کار در زنجان قابل قبول است

مدير کل بهزيستي استان زنجان نيز در گفت‎و‎گو با خبرنگار فارس وجود کودکان کار را يکي از معضلات هر جامعه‎اي عنوان کرد و افزود: وضعيت کودکان کار در زنجان نسبت به بسياري از استان‎ها قابل قبول است.

مرتضي مکاريان با اشاره به اينکه زنجان در مقايسه با ساير استان‌ها از کودکان کار کمتري برخوردار است، افزود: کودکان کار به دلايل مشکلات واقعي و يا سوء استفاده خانواده‌ها مجبور به اشتغال در سطح شهر مي‌شوند.

وي از جمع‌آوري کودکان کار در زنجان خبر داد و گفت: اکثر اين کودکان بومي بوده‌اند.

اين مسئول گفت: وضعيت کودکان کار پس از جمع‎آوري بررسي شده و در صورت رفع مشکلات خانوادگي به آن خانواده تحويل داده مي‎شود.

مديرکل بهزيستي استان زنجان با بيان اينکه زنجان کودک خياباني ندارد بلکه بيشتر اين افراد، کودکان کار محسوب مي‎شوند، افزود: بيشتر اين کودکان را مي‎توان کودکان محروم گفت.

گفتني است، بسياري از کودکان کار زنجان در سر مزارها ديده مي‎شود، کودکاني که بطري‎هاي آب به دست دنبال مشتري هستند تا آبي که در بطري دارند به فروش برسانند، بيشتر اين افراد نوجواناني هستند که بعد از ظهرهاي خود را براي گذران زندگي و بهبود وضعيت اقتصادي خود به فروش آب و گل روي مي‎آورند.

برخي از اين نوجوانان نيز که قرآن خواندن را ياد گرفته‏‎اند بر سر قبور قرآن مي‎خوانند تا درآمدي از اين طريق داشته باشند،نوجواناني که از استعداد خود براي درآوردن خرجي خانواده تلاش مي‎کنند، در واقع بيشتر کودکان کار زنجان را مي‎توان در چنين فضاهايي جستجو کرد که براي کمک به اقتصاد خانواده به چنين کارهايي روي مي‎آورند.

نوجوانان زنجاني بيشتر کودکان کار هستند تا کودکان خياباني که در برخي مکان‎هاي زنجان با آنها مواجه مي‏شويم برخي از اين نوجوانان نيز براي کسب درآمد و کمک به معيشت خانواده در اين مکان‎ها حضور دارند.