در سال‌هاي ابتدايي بحران خشک شدن درياچه اروميه وجود سدها يکي از مهمترين عوامل بروز اين بحران مطرح شد در اين راستا يکي از اولين اقدامات ستاد احياي درياچه اروميه، توقف سدسازي در حوضه آبريز درياچه اروميه بود، اقدامي که از ابتداي دولت يازدهم تا انتهاي دولت دوازدهم با وجود تمامي فشارها، به قوت خود باقي ماند. اما امروز با ابراز نگراني کارشناسان از بحران آب شرب اروميه در سال‌هاي آينده مجدد اتمام سدهاي نيمه تمام در اين منطقه مطرح شده است.

تداوم بحران خشکسالي درياچه اروميه، معضل مهاجرت در برخي روستاهاي منطقه حوضه آبريز درياچه اروميه به خصوص در شهرستان‌هاي جنوب آذربايجان غربي، هشدارها نسبت به کمبود و بحران آب شرب در اروميه از يک سو بيم تشديد تداوم وضعيت بحراني درياچه با از سرگيري سدسازي در اين منطقه به کلاف سردرگم اين روزها در اروميه تبديل شده است.

در سال 92 با آغاز فعاليت ستاد احياي درياچه اروميه از نخستين اقداماتي که در زمينه احياي اين درياچه انجام شد، متوقف کردن 33 سد در دست اجرا و يا مطالعه در حوضه آبريز درياچه اروميه بود که از جمله مهمترين آن‌ها مي‌توان به توقف احداث چهار سد بزرگ ملي سيمينه، ليلان، باراندوز و نازلو در کنار ساير سدهاي اين حوضه اشاره کرد کارشناسان معتقدند که سدسازي بيش از حد و غير اصولي سبب شده تا حق آبه درياچه اروميه به شدت کاهش يابد و با غلبه تبخير بالاي آب در فصل گرما، تراز درياچه سال به سال کاهش قابل توجهي داشته باشد.

اما در نکته مقابل برخي کارشناسان به خصوص کارشناسان آب منطقه‌اي استان معتقد هستند سدها کمتر از 5 الي 7 درصد در بروز بحران خشک شدن درياچه اروميه تأثيرگذار بودند و توقف سدسازي در اين مدت تأثيري بر بهبود و يا احياي درياچه اروميه نداشته در مقابل توقف سدسازي موجب بحران تأمين آب شرب و آب موردنياز بخش کشاورزي در اين منطقه به تبع آن آغاز مهاجرت برخي از روستاهاي استان شده است.

موافقت برخي نمايندگان آذربايجان غربي و انتقاد از توقف سدسازي و مشکل آب شرب و بخش کشاورزي در روزهاي اخير موجب شد موضوع سدسازي مطرح شده و در مقابل مسئولان محيط زيست با هشدار نسبت به سدسازي بر تشديد روند بحراني درياچه اروميه تاکيد دارند.

در سال 92 با آغاز فعاليت ستاد احياي درياچه اروميه از نخستين اقداماتي که در زمينه احياي اين درياچه انجام شد، متوقف کردن 33 سد در دست اجرا و يا مطالعه در حوضه آبريز درياچه اروميه بود که از جمله مهمترين آن‌ها مي‌توان به توقف احداث چهار سد بزرگ ملي سيمينه، ليلان، باراندوز و نازلو در کنار ساير سدهاي اين حوضه اشاره کرد.

هر چقدر مسعود تجريشي مدير دفتر برنامه ريزي و تلفيق ستاد احياي درياچه اروميه از سياست اتمام و سرگيري سدسازي در حوضه اين درياچه انتقاد کند اما موافقت نمايندگان مردم آذربايجان غربي و برخي مسئولان استان بر اتمام سدهاي نازلوچاي و باراندوز اروميه را به محل تنش بين مقامات تبديل کرده است.

بحران آب شرب اروميه در راه است / ضرورت اتمام احداث سد نازلوي اروميه

نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي اروميه ?? مهرماه امسال در نشست خبري خود اظهار کرد: احداث سد، 5 تا 7 درصد در خشکي درياچه اروميه تأثير دارد، سدسازي مزاياي زيادي دارد و با توجه به معضل آب، اگر سد نازلو احداث نشود طي سال‌هاي آينده مردم اروميه با مشکل آب شرب مواجه خواهد شد، ضروري است اين سد احداث شود.

حجت الاسلام سيدسلمان ذاکر با بيان اينکه طرح‌هاي ستاد احياي اروميه موفقيت آميز نبوده و موجب هدر رفت بيت المال شده است، گفت: براي احداث سد نازلوچاي اروميه بيش از 400 ميليارد تومان هزينه شده اما اين سد به دليل بحران خشک شدن درياچه اروميه متوقف شده است.

وي با بيان اينکه امروز سد شهرچايي اروميه جوابگوي نياز آب شرب شهرستان اروميه نيست و در سال‌هاي آينده با ادامه اين روند بحران جدي در زمينه تأمين آب شرب خواهيم داشت، ادامه داد: در سال‌هاي گذشته اعتبارات مورد نياز احداث سدهاي نازلوچاي و باراندوز اروميه قطع به احياي درياچه اروميه اختصاص يافت امروز نه تنها درياچه اروميه احيا نشده و بلکه با مشکل آب شرب و کشاورزي مواجه هستيم.

در سال‌هاي گذشته اعتبارات مورد نياز احداث سدهاي نازلوچاي و باراندوز اروميه قطع به احياي درياچه اروميه اختصاص يافت امروز نه تنها درياچه اروميه احيا نشده و بلکه با مشکل آب شرب و کشاورزي مواجه هستيم رئيس مجمع نمايندگان آذربايجان غربي با بيان اينکه دبي آب سد شهرچايي کاهش يافته و جوابگوي نياز آب شرب نيست، عنوان کرد: در جنوب استان نيز به دليل ارسال حق آبه اروميه به استان آذربايجان غربي و تبريز و کمبود آب مهاجرت در روستاها آغاز شده بسياري از احشام نيز به دليل نبود آب تلف مي‌شوند.

ذاکر با انتقاد از اينکه چرا حق آبه اروميه به تبريز مي‌رود، گفت: بايد حق آبه درياچه اروميه هرسال به ميزان 650 ميليارد مترمکعب از سدها و 300 ميليون مترمکعب از رودخانه ارس تأمين مي شده، متأسفانه نه تنها حق آبه درياچه اروميه را اضافه نکردند، بلکه حق آبه اوليه را به ديگر استان‌ها دادند، به همه هشدار مي‌دهم که خشک شدن درياچه اروميه يعني گرفتاري ?? ميليون نفر از مردم شمال غرب و بروز بحران بزرگ طوفان نمک، گرفتار شدن مردم به امراض تنفسي و خشک شدن اراضي و باغات را در پي دارد.

نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي خاطرنشان کرد: هم اکنون روستاهاي گل تپه، پر، تيزخراب و بسياري از روستاهاي اروميه با وجود نزديکي به سد نازلوچاي با بحران آب و نيز کيفيت نامناسب آب شرب مواجه هستند.

وي با بيان اينکه در بحث سد شهرچايي پدافند غيرعامل نداريم و در صورت بروز هر حادثه‌اي با بحران آب شرب در اروميه مواجه مي‌شويم اضافه کرد: با توجه به کثرت جمعيت و سياست افزايش جمعيت بايد براي رفع مشکل آب شرب در اروميه چاره انديشي شود.

ذاکر خاطرنشان کرد: با گزارشي که از سوي شرکت آب و فاضلاب استان به دست بنده رسيده آب سد شهرچايي جوابگوي تأمين آب شرب مردم شهر اروميه نيست و منبعي نيز براي حل اين بحران در نظر گرفته نشده است.

وي گفت: همچنين آب از سد نازلو تا پيکره درياچه اروميه 30 کيلومتر مسير را طي مي‌کند و در اين مسير موانع زيادي بر سر راه حق آبه درياچه وجود دارد، اما بعد از ساخت سد و ذخيره سازي مناسب با هدايت صحيح مي‌توان ظرف مدت زمان کوتاه آب را به پيکره اصلي درياچه اروميه رساند.

مردم مناطق انزل و نازلوي اروميه با مشکل آب شرب مواجه هستند

مديرعامل شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي در خصوص از سرگيري سدها با توجه به بحران درياچه و مشکل آب شرب در اروميه با اشاره به تأثير 7 درصدي سدهاي حوضه آبريز درياچه اروميه بر خشکي درياچه اروميه گفت: ظرفيت ? سد حوضه آبريز درياچه اروميه يک ميليارد و 455 ميليون مترمکعب است که از اين 7 سد، سدهاي مهاباد و سد بوکان با ظرفيت يک ميليارد مترمکعب از سال 50 در حال بهره برداري هستند.

تغيير رژيم بارش‌ها که باعث کاهش مدت بارش و زمان بارش‌ها شده است، تغيير کاربري زمين‌هاي ديم به آبي، تغيير الگوي کشت از محصولات کم آب بر به پر آب بر و پل ميانگذر درياچه اروميه که باعث برهم خوردن اکوسيستم و گردش آب درياچه اروميه شده است از دلايل اصلي خشکي درياچه اروميه هستند ياسر رهبر دين با بيان اينکه اگر سدها موجب خشکي درياچه اروميه بودند در دهه‌هاي ??و ?? شاهد پيشروي درياچه اروميه نبوديم، عنوان کرد: تغيير رژيم بارش‌ها که باعث کاهش مدت بارش و زمان بارش‌ها شده است، تغيير کاربري زمين‌هاي ديم به آبي، تغيير الگوي کشت از محصولات کم آب بر به پر آب بر و پل ميانگذر درياچه اروميه که باعث برهم خوردن اکوسيستم و گردش آب درياچه اروميه شده است از دلايل اصلي خشکي درياچه اروميه هستند.

وي با اشاره بر اينکه مردم منطقه انزل و نازلو با مشکل کيفيت آب شرب مواجه هستند گفت: با از سرگيري ساخت سد نازلو با توجه به تغييرات اقليمي از اين پس سال‌هاي نرمال از نظر بارش نخواهيم داشت و شرايط حدي حاکم خواهد بود يعني احتمال ترسالي يا خشکسالي در سال‌هاي آينده مشهود است.

مديرعامل شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي افزود: جهت کنترل سيلاب و همچنين تأمين آب شرب مردم اروميه و روستاهاي منطقه انزل و محال نازلو با از سرگيري احداث اين سدها ميسر خواهد شد، همچنين با ذخيره سازي مناسب آب در فصول پربارش و رهاسازي در زمستان حق آبه درياچه اروميه با بيشترين دبي و کمترين زمان ممکن به پيکره آن مي‌رسد و در نهايت علاوه بر جلوگيري از برداشت‌هاي غيرمجاز، تبخير در مسير رسيدن به درياچه اروميه نيز به حداقل مي‌رسد.

وي خاطرنشان کرد: با احداث سد نازلو علاوه بر تأمين آب شرب مردم شهرستان اروميه، مشکل حق آبه درياچه اروميه که به دليل تبخير، نفوذ آب در مسير و برداشت‌هاي غيرمجاز در فصول رهاسازي کاهش مي‌يافت مرتفع مي‌شود.

با پايان فعاليت ستاد احياي درياچه اروميه بحث آغاز سدسازي مطرح شده بايد منتظر ماند و ديد طرح اين موضوعات تا چه اندازه مي‌تواند به واقعيت تبديل شود، در صورت اجرايي شدن اين امر وضعيت درياچه اروميه که اين روزها در شرايط بسيار بحراني قرار دارد تا چه ميزان تحت تأثير قرار خواهد داد.