چه کسي تصور مي کرد در نخستين ماه هاي سال 2020 ميلادي ذره اي کوچک و حيرت انگيز در مدت زمان کوتاهي، مرزهاي جهاني را در نوردد و زندگي انسان مدرن را اينگونه تحت الشعاع قرار دهد؟.

کرونا،  اين ذره ناشناخته که تا کنون نيز آثار مخرب اقتصادي و اجتماعي زيادي در جهان و همچنين کشور ما بر جا گذاشته است؛ ديريا زود بساط خود را از دنيا برخواهد چيد، اما آنچه دراين ميان حائز اهميت است؛ پيش بيني  براي کاهش آثار مخرب ناشي آن  در دوران پسا کرونايي به خصوص در زمينه اقتصادي است، چرا که مسائل اقتصادي تا حدود زيادي بر مسائل اجتماعي نيز تاثيرگذار است.

اينکه ويروس کرونا به کدام بخش اقتصاد،  اعم از صنعت ؛ خدمات و کشاورزي يا گردشگري بيشترين آسيب را وارد خواهد کرد و راه برون رفت از پيامدهاي احتمالي آن چه خواهد بود؛  نيازمند بررسي دقيق و کارشناسي است که البته  بررسي اين مساله به ظرفيت هاي اقتصادي هر منطقه نيز بستگي دارد.

به طور عام، در شرايط فعلي بنگاه هاي اقتصادي کوچک و مشاغل خرد بيشتر در معرض آسيب هاي کرونا قرار دارند و علت اين است که ويروس کرونا بيشتر از کارخانجات صنعتي بزرگ موجب تعطيلي و بيکاري تعداد زيادي از مردم شاغل دربنگاه هاي اقتصادي کوچکتر شده است و عدم ثبات اقتصادي در زمينه مشاغل خرد -علي رغم حمايت گسترده دولت از تقويت اشتغال در اين بخش -   آسيب هاي وارده به آن ها را  شدت خواهد بخشيد.

بنابراين مهمترين دغدغه دوران پسا کرونا، با توجه به تعطيل و نيمه تعطيل شدن  برخي از واحد هاي توليدي و خدماتي،  افزايش نرخ بيکاري است که معيشت اقشار کم درآمد و وابسته به مشاغل خرد را در معرض تهديد جدي قرار خواهد داد ، در اين راستا حمايت دولت از بنگاه هاي اقتصادي کوچک و رفع موانع توليد ضروري به نظر مي رسد.

سياست هاي اقتصاد بعد دوران کرونايي نيازمند تغيير است چرا که به قول مقامات کشورها دنياي بعد از کرونا با دنياي قبل از کرونا متفاوت خواهد بود و دراين ميان مي توان از تجارب دوران کرونايي و عزم همگاني اجتماعي که در اين دوران به زيبايي نمود پيدا کرد بهره برد.

 تجربه تجارت الکترونيک و فعاليت هاي الکترونيکي در دوران شيوع ويروس کرونا و قرنطينه خانگي مردم ،که  افزايش چشم گير خريد هاي اينترنتي  را در اين مدت  سبب شد  و همچنين با توجه با اينکه اين حوزه به ياري سيستم آموزشي آمد و طيف گسترده اي از دانش آموزان و دانشجويان توانستند با کمک اين ابزار از مزاياي آموزش از راه دور بهره مند گردند و  علاوه بر آن ميزان گرايش مردم به استفاده از نرم افزارهاي الکترونيکي مي تواند رونق توليد در اين زمينه را افزايش دهد و سبب تشويق سرمايه گذاران به اين سمت و سو باشد  و آنها را به سمت جهش توليد سوق دهد .

همچنين فضاي کسب و کارها  نيز بايستي  تا حد امکان از حالت سنتي فاصله گرفته و  بيشتر  از گذشته به سمت الکترونيکي شدن برود  پر واضح است کسب کارهاي امروزي اگر همچنان بر روش هاي سنتي خود اصرار ورزند از اقتصاد روز دنيا عقب تر خواهند ماند .

موضوع ديگر بهره گيري از توان توليدي شرکت هاي دانش بنيان در دوران پس از کرونا است ؛ چرا که حمايت از شرکت هاي دانش بنيان  يکي ديگر از زمينه هاي  تحقق جهش توليد در ايام پسا کرونا خواهد بود.؛  توليداني که شرکتهاي دانش بنيان استان آذربايجان شرقي در ايام کرونا داشتند، ظرفيت هاي استان  را براي حضور موثر در اين زمينه بخوبي اثبات کرد  لذا  بايستي با هماهنگي دستگاه ها،  زمينه براي فعاليت اقتصادي  آنها را فراهم و همچنين امکان صدور مجوز براي آنها را تسهيل نمود

اهميت کاهش بروکراسي اداري در ايام پسا کرونا از جمله موردي است که بايد بيشتر ازگذشته مد نظر قرار گيرد، چنانچه شاهد بوديم افزايش يکباره تقاضا براي استفاده از اقلام بهداشتي درايام شيوع ويروس کرونا سبب شد تا برخي از کارخانجات، خطوط توليد خود را  براي تامين ماسک و مواد ضدعفوني به سرعت تغيير دهند و حتي در شهر تبريز در اين ايام خط توليد ماسک در  شهرک صنعتي غرب  اين شهر راه اندازي شد؛  چنين آموزه اي از دوران کرونايي نشان مي‌دهد؛ درصورت کاهش بروکراسي اداري  ، چرخ  توليد به  سرعت به حرکت در خواهد آمد و شعارسال «جهش توليد» بصورت عملي و به معناي حقيقي کلمه تحقق خواهديافت.

و مورد آخر در خصوص نقش بازار بورس ايران در اين دوران است که بر خلاف بسياري از بورس هاي جهان  اين روزها از رونق  بالايي برخوردار است، اگر روند  تقويت بازار بورس با سياست هاي درست در دوران پس از کرونا  پيگيري شود، توليد نيز رونق پيدا خواهد کرد البته ؛ بايد شفاف سازي مناسب در اين زمينه صورت گيرد و همچنين امنيت سرمايه گذاري مردم  در اين بازار،  با آگاه ساختن،  بيان قوانين  و مقررات و  همچين رويه هاي قانوني،  تامين گردد.

 نگارنده:  سهيلا عباسپور شاهمرسي