احرار: در زمان بحران ما به کارشناسان روي مي‌آوريم اما درگاه‌هاي خبري و رسانه‌هاي اجتماعي بايد مراقب اطلاعاتي که به اشتراک مي‌گذارند باشند، مخصوصا اطلاعاتي که به‌طور غيررسمي به اشتراک مي‌گذارند.
به گزارش احرار به نقل از ايرنا، يک روز سه بار يک هشدار يکسان را از گروه‌هاي مختلف دوستانم از چندين کانال دريافت کردم. اين هشدار با ايميل و فيس‌بوک و واتس‌اپ به دستم رسيد و ديدم به‌شکل گسترده‌اي در توييتر هم دست‌به‌دست مي‌شود. من در جواب از آن‌ها تشکر مي‌کردم و مي‌گفتم که مي‌دانم مي‌خواهند به من کمک کنند (همه ما اين را مي‌خواهيم) اما مي‌گفتم که، حقيقتش را بخواهيد، آن هشدار درست نيست و حتي مي‌تواند خطرناک باشد. حسي از دل‌شکستن به من دست مي‌داد وقتي به آن‌ها تذکر مي‌دادم که حبس‌کردن نفس در سينه آزمايشي نيست براي اينکه دريابيم به کوويد-19مبتلا شده‌ايم. و اينکه آب خوردن زياد هم به دورشدن ويروس کرونا کمک نخواهد کرد.
اين هشدارها که در شبکه‌هاي اجتماعي وايرال مي‌شوند هميشه به‌شيوه مشابهي شروع مي‌شوند. يک پزشک، پرستار، متخصص سلامت يا کارمند دولت هشدارها يا توصيه‌هايي را از اين دست با کسي – گويا اغلب يک دوست يا قوم‌وخويش – در ميان مي‌گذارد. اين هشدارها معمولا معتبر به نظر مي‌آيند و گاهي شايد حتي کمي از حقيقت را در هم در خود داشته باشند. اما تقريبا هميشه واکنش‌هايي احساسي را در خواننده به وجود مي‌آورند. ترس و خشم مسري‌ترين اين واکنش‌ها هستند.
ما درون يک همه‌گيري اطلاعات (info-demic) – يا همه‌گيري اطلاعات گمراه‌کننده (disinfo-demic) – به سر مي‌بريم و همه‌مان نسبت به يکديگر مسئوليت داريم، چه پزشک باشيم چه نباشيم
تمايل شديد به محفاظت از کساني که دوست‌شان داريم معني‌اش اين مي‌شود که برايمان خيلي سخت خواهد بود چنين پيام‌هايي را با آن‌ها به اشتراک نگذاريم – مي‌خواهيم دلسوز باشيم – اما بسيار ضروري است که دست نگه داريم و قبل از چنين کاري فکر کنيم. مثل خود ويروس کرونا، بايد رد تماس‌هايمان را دنبال کنيم: چه کسي آن پيام را فرستاده، منبع اصلي پيام کيست و من چطور فهميده‌ام که آن حرف درست است؟
من قبلا خبرنگار بي‌بي‌سي بودم و بعد از 15سال کار در اتاق خبر، در سال 2008مشاور و مربي رسانه‌هاي اجتماعي شدم. از آن زمان که اتاق خبر بي‌بي‌سي را با توييتر آشنا کردم تاکنون، به بيش از 6 هزار نفر آموزش داده‌ام که چطور به‌نحوي کارآمد و با اطمينان از رسانه‌هاي اجتماعي استفاده کنند. ازجمله اين افراد هزاران روزنامه‌نگار و مقام دولتي و پزشک عمومي و ورزشکار و سازمان غيردولتي و تاجر در سراسر جهان بوده‌اند. من هميشه روي اين تاکيد مي‌کنم که اگر مي‌خواهيم بر گسترش اطلاعات گمراه‌کننده چيره بشويم، خيلي مهم است که روان‌شناسي رسانه‌هاي اجتماعي را درک کنيم؛ به‌خصوص در بحران‌هايي مثل بحران حاضر.
افسانه‌ها و شايعات
اين مسئله که يک پزشک يا متخصص بهداشت، که مسئوليتي هم در جايي دارد، توصيه‌اي را توييت کند در هفته‌هاي گذشته دوباره زير ذره‌بين رفته است؛ يعني وقتي که وزير بهداشت فرانسه، اوليويه وران، درباره ايبوپروفن توييت کرد و گفت که در صورت داشتن تب اين دارو را مصرف کنيد. مطالب و شايعاتي درباره اين قضيه وايرال شد و ببيشترين جست‌وجوها در موتورهاي جست‌وجو درباره اين موضوع شد و در رسانه‌هاي اجتماعي بيشتر از هر موضوعي به اشتراک گذاشته شد چون قابل‌درک بود که مردم نگران شده بودند. گروه «سنجش واقعيت بي‌بي‌سي» اين اشتباه را توضيح داد و درباره بقيه مطالب نادرستي که دست‌به‌دست مي‌چرخند نيز هشدار داد.
همه ما دنبال پاسخ‌هايي هستيم که الان آن‌ها را نداريم اما خيلي ضروري است که روشن شود ما چه چيزي را مي‌دانيم و چه چيزي را نمي‌دانيم. ما درون يک همه‌گيري اطلاعات (info-demic) – يا همه‌گيري اطلاعات گمراه‌کننده (disinfo-demic) – به سر مي‌بريم و همه‌مان نسبت به يکديگر مسئوليت داريم، چه پزشک باشيم چه نباشيم.
بهترين راه براي مبارزه با اطلاعات گمراه‌کننده اين است که زمينه موضوع را با اطلاعات صحيحي پر کنيم که به‌راحتي هضم مي‌شوند، جذابند و به‌آساني در ابزارهاي ارتباطي همراه به اشتراک گذاشته مي‌شوند
مهم است که به خاطر داشته باشيم که رسانه‌ها و همچنين مردم دائما در سراسر کانال‌هاي رسانه‌هاي اجتماعي به‌دنبال زواياي جديد هستند و در پي متخصصاني که ديدگاه‌ها و عقايدشان را با آن‌ها در ميان بگذارند. رسانه‌ها و مردم نمي‌دانند که آيا کسي پا را از حوزه تخصصي خود فراتر گذاشته يا اينکه آيا بخشي از يک تحقيق علمي توسط صاحبنظران آن حوزه ارزيابي شده است يا نه. آن‌ها شايد ندانند که محققان و پزشکان هميشه با هم موافق نيستند. آن‌ها نمي‌دانند به نظرات چه کسي اطمينان کنند. اما در دوران بحران، اگر مي‌خواهيد توصيه‌هاي بهداشتي را براي کسي بفرستيد، اطمينان مهم‌ترين چيزي است که بايد در نظر داشته باشيد.
کلر واردل، متخصص پيشرو در گسترش اطلاعات گمراه‌کننده و بنيان‌گذار پروژه «فرست درفت نيوز»، مي‌گويد: «بهترين راه براي مبارزه با اطلاعات گمراه‌کننده اين است که زمينه موضوع را با اطلاعات صحيحي پر کنيم که به‌راحتي هضم مي‌شوند، جذابند و به‌آساني در ابزارهاي ارتباطي همراه به اشتراک گذاشته مي‌شوند. اين اطلاعات همچنين بايد پاسخگوي سئوالات مردم و نهايتا ترس آن‌ها باشند. خلأهايي هست که فضايي ايجاد مي‌کنند براي گسترش مهارنشدني شايعات.»
ما بايد اين خلأها را با بزرگ‌کردن منابع رسمي و قابل‌اعتماد پر کنيم. ما بايد پيام‌هايي روشن را تکرار کنيم که عاري از اصطلاحات نامفهوم و به‌شکلي کاربردي باشند؛ پيام‌هايي که به مردم گام‌هايي ملموس را توصيه مي‌کنند که آن‌ها از عهده برداشتن‌شان برمي‌آيند، مثلا شستن دست‌ها و کمک‌کردن به آن‌ها تا بيشتر احساس کنند کنترل اوضاع در دست‌شان است.
رشته‌توييت هيدي توورک، استاديار دانشگاه بريتيش کلمبيا در کانادا، خاطرنشان مي‌سازد که «ارتباطات در يک بحران بهداشتي عمومي به‌اندازه دخالت‌هاي پزشکي حياتي است ... در واقع، سياست‌هاي ارتباطي يک دخالت پزشکي است». او در ادامه، فهرست مفيدي از گام‌هايي عملي را ارايه مي‌کند که همه ما بايد برداريم. اين گام‌ها عبارتند از:
* اطلاعات اضافه به مردم ندهيد؛ نکته‌هاي فهرست‌وار کوتاه با قابليت اشتراک‌گذاري خيلي موثرترند.
* ضميمه‌کردن تصاوير به متن، مثلا استفاده از عکس يا ويديوهايي که صدا و زيرنويس داشته باشند در کنار متن، در يادآوري مسايل به ما کمک مي‌کند.
* گرافيک‌هايي را که اطلاع‌رسان هستند، ازجمله فلوچارت و تايم‌لاين و نمودار ون، در مطالب خود بگنجانيد و در نظر داشته باشيد که همه اين‌ها بايد در ابزارهاي ارتباطي همراه هم کار کنند.
* از ويديوهاي مضحک استفاده کنيد – از کودکان‌تان بخواهيد که رقص‌هاي شستن دست را در اپليکيشن اشتراک‌گذاري ويديوي «تيک‌تاک» به شما نشان بدهند. اين‌ها شيوه‌هايي عالي است براي دسترسي به مخاطبان جوان‌تر و براي نسل‌هايي با سن بالاتر هم خوب است: کليپ «من زنده خواهم ماند» گلوريا گينور خواننده که در آن دارد دست‌هايش را مي‌شويد دقيقا آن نوع اطلاعات وايرال‌شده‌اي است که ما نياز داريم پخش شود.
منبع: مجله پزشکي بريتانيا
سو لوالين / ترجمه: سعيد ارکان‌زاده يزدي.