به گزارش احرار به نقل از ايرنا،  ؛ آنچه در پي مي‌آيد توصيه‌هاي موسسه «فرست درفت» براي پوشش خبري مسئولانه ويروس کوييد – 19است. اين توصيه‌ها از مصاحبه ما با خبرنگاران سلامت و علم، متخصصان حوزه سلامت، استادان روزنامه‌نگاري، محتواهاي آموزشي موجود و چندين دستورالعمل بسيار ارزشمند براي پوشش خبري کرونا به دست آمده است.

1- از لحن احساسي پرهيز کنيد

اصطلاحاتي احساسي مثل «عاقب نامعلوم»، «آشوب»، «قاتل» و «فاجعه» شايد کليک‌آور باشند اما همان‌قدر هم مي‌توانند باعث ايجاد حس دلهره و هراس شوند؛ حس‌هايي که مقامات حوزه سلامت، مختصصان بيماري‌هاي واگيردار و ويروس‌شناسان هشدار داده‌اند که دقيقا مغاير با آرامشي است که مورد نياز است.

کارين واهل – يورگنسن،‌ استاد دانشگاه کارديف که روي کاربرد احساسات در روزنامه‌نگاري کار کرده و پوشش ويروس نوظهور کرونا را در روزنامه‌هاي انگليسي‌زبان دنبال کرده، مي‌گويد: «روزنامه‌نگاران بايد هم ماهيت تهديد را و هم مسئوليت‌شان را در قبال مديريت احساسات مخاطبان‌ تشخيص بدهند و نبايد بيش از اندازه ترس را گسترش دهند.»

2- مراقب تصاوير باشيد

به هر عکس يا تصويري با دقت فکر کنيد و برايش سابقه و پيش‌زمينه فراهم آوريد. از تصاويري که به کليشه‌ها دامن مي‌زنند پرهيز کنيد. مثلا قبل از استفاده از عکس يک آسيايي‌تبار که ماسک به صورت زده، بپرسيد که اين تصوير چطور مي‌تواند به مطلب شما ربط پيدا کند. آيا سوژه مطلب شما آسيايي است؟ آيا مطلب‌تان درباره مفيد بودن زدن ماسک به صورت در جلوگيري از سرايت ويروس است؟

همين امر براي تصاويري صادق است که مي‌توانند باعث هراس بيش از حد شوند. آيا استفاده شما از تصويري که در آن افراد گان‌هاي مخصوص جلوگيري از سرايت ويروس پوشيده‌اند، باعث هشدار به خوانندگان مي‌شود؟ آيا داريد از عکس آمبولانسي استفاده مي‌کنيد که يک برانکارد خالي دارد و منتظر است وارد يک خانه شود؟ به تاثير عکس‌ها فکر کنيد وقتي که نگراني‌ها درباره اثرات ويروس دارد اوج مي‌گيرد.

3- از حدس و گمان درباره بدترين اتفاقات ممکن بپرهيزيد و از متخصصان هم نخواهيد چنين کنند

به همين ترتيب، ترغيب متخصصان يا منابع خبري براي اينکه براي شما گمانه‌زني کنند يا نقل‌قول‌هايي احساسي بيان کنند هميشه به خوانندگان کمک نمي‌کند. ياهل – يورگنسن مي‌گويد: «ما بايد تمرکز کنيم روي آنچه مي‌دانيم.»

4- به خوانندگان بگوييد چه کارهاي مشخصي مي‌توانند انجام دهند 

اميلي وياگا، استاد روزنامه‌نگاري دانشگاه مينه‌سوتا، تاکيد مي‌کند که بلاتکليفي ما را معذب و ناراحت مي‌کند و اين ناراحتي ما را در قبال اطلاعات غلطي که لحني مطمئن دارند آسيب‌پذيرتر مي‌سازد. او توصيه مي‌کند در جلوگيري از گسترش ويروس،‌ کارهايي برجسته شوند که مورد تاييد متخصصان است: «قدم‌هاي محکمي که به ويروس کرونا ربط پيدا مي‌کند مي‌تواند قطعا مفيد باشد چون در مردم اين احساس را ايجاد مي‌کند که دارند اوضاع را کنترل مي‌کنند.»

5- مخاطبان را به‌سمت منابع رسمي اطلاعات هدايت کنيد

منابع تخصصي مثل سازمان جهاني بهداشت بهترين اطلاعات را براي مخاطبان در اختيار دارند. اطمينان خواننده را به نهادهاي حوزه سلامت و افراد حرفه‌اي اين حوزه (بعد از اينکه قابل‌اعتماد بودن‌شان برايتان ثابت شد) تقويت کنيد. بدين ترتيب، مخاطب شما مي‌داند براي توصيه‌هاي آتي به چه کسي و چه نهادهايي مراجعه کند.

6 - با پژوهشي که براي گزارش بدان استناد مي‌کنيد با احتياط برخورد کنيد

رکسانه خمسي، روزنامه‌نگار علم، به اين نکته اشاره مي‌کند که از زمان شروع واگيري ويروس کوويد – 19تعداد نسخه‌هاي پيش از انتشار مقالات علمي درباره آن به‌شدت افزايش يافته است. نسخه پيش از انتشار يک مقاله آن نسخه‌اي است که براي يک کنفرانس علمي يا چاپ در يک ژورنال علمي فرستاده مي‌شود اما هنوز توسط همکاران و استادان آن حوزه داوري نشده است. در عين اينکه برخي از نسخه‌هاي پيش از انتشار مي‌توانند اطلاعات مفيدي درباره آخرين تحقيقات ارايه کنند، برخي نيز ادعاهاي دروغيني را مطرح مي‌کنند که نبايد بزرگ شوند.

خمسي توصيه مي‌کند اگر از اطلاعات نسخه پيش از انتشار يک مقاله در گزارشي استفاده مي‌شود، قبل از انتشار آن گزارش، از دانشمندان مستقل پرسيده شود که آن را بررسي کند. او مي‌گويد: «شما نمي‌توانيد کاري مشابه داوري يک ژورنال علمي انجام دهيد اما اينکه يک متخصص مستقل آن را بررسي کند مطمئن‌تر است.»

7-  با بيش از يک متخصص صحبت کنيد

خمسي سفارش مي‌کند که پوشش خبري خود را بر پايه بيش از چيزي که يک مقام رسمي مي‌گويد استوار کنيد: «به سابقه و پيش‌زمينه نگاه کنيد. ويروس‌شناسان مختلف قطعات مختلف پازل را در دست دارند. مواظب کسي که ادعا مي‌کند کل پازل را در اختيار دارد باشيد.»

8- وقتي تصميم مي‌گيريد به کدام شايعه بپردازيد، نکته‌هاي زير را در نظر داشته باشد

از توجه‌کردن به شايعاتي که فقط در جمع کوچکي مي‌چرخد يا افراد کمي به آن جلب مي‌شوند پرهيز کنيد. اينجا پنج سئوال هست براي اينکه مشخص کنند آيا يک شايعه به حد کفايت بزرگ شده است که ارزش توجه داشته باشد يا نه:

          - اين شايعه چقدر توجه به خود جلب کرده است و اين ميزان جلب‌توجه چقدر قابل‌مقايسه است با محتواهاي مشابه در پلتفرمي که شايعه در آن مي‌چرخد؟

         - آيا بحث بر سر اين شايعه فقط به يک جمع آنلاين محدود شده است؟

         - آيا شايعه در حال انتقال از پلتفرمي به پلتفرم ديگر است؟

         - آيا يک اينفلوئنسر يا يک حساب‌ کاربري تاييدشده آن شايعه را به اشتراک مي‌گذارد؟

         - آيا رسانه‌هاي بزرگ آن شايعه را پوشش داده‌اند؟

9- اگر تصميم گرفتيد که يک شايعه را خنثي کنيد، روي حقايق متمرکز شويد مخصوصا در تيترها و توييت‌ها

ما در محتواهاي آموزشي قبلي، به روزنامه‌نگاران توصيه مي‌کرديم که با به کار نبردن زباني که شايعات با آن منتشر شده‌اند در تيترها، بزرگنمايي‌شان را کم کنند. اما الان اين فکر را اصلاح مي‌کنيم: تحريريه‌ها بايد تيترهاي خود را سازگار با هر پلتفرمي بنويسند و تمايزي بين تيترهايي قايل شوند که مخاطبان در رسانه‌هاي اجتماعي مي‌بينند با تيترهايي که وقتي در موتورهاي جست‌وجو دنبال اطلاعاتند مي‌بينند.

براي تيترهايي که مخاطبان احتمالا به‌واسطه خوراک‌هاي خبري الگوريتمي به آن‌ها برمي‌خورند، مثل تيترهايي در توييتر يا فيس‌بوک، در نظر داشته باشيد که مخاطبان شايد تا آن موقع چيزي درباره شايعه نديده يا نشنيده باشند. هدف اين است که از بزرگ‌شدن شايعه جلوگيري شود. خبرنگاران نمي‌خواهند اگر خوانندگان اتفاقي يک تيتر را خواندند سهوا گمراه‌شان کنند بنابراين اگر در صورت لزوم يک شايعه را در اين پلتفرم‌ها تکرار نکنيد، تا وقتي که آن را اصلاح کنيد.

با وجود اين، در مورد تيترهايي که از طريق موتورهاي جست‌وجو مثلا گوگل يا بينگ يا حتي يوتيوب به دست مي‌آيند، همين که خوانندگان کلمات کليدي خاصي را جست‌وجو مي‌کنند به اين معني است که تا آن موقع چيزي درباره شايعه شنيده‌اند. نگراني بزرگ‌کردن شايعه در اينجا کمتر است. به‌علاوه، هدف اين است که ما زودتر از گمراه‌کنندگان و هراس‌افکنان به آن مخاطب دست پيدا کنيم که درباره يک شايعه مطلبي جست‌وجو مي‌کند. گنجاندن کلمات کليدي يک شايعه در تيترهايتان مي‌تواند به اين خوانندگان کمک کند که به‌سرعت محتواي شما را پيدا کنند و اين احتمال را که به دام داده‌هاي بي‌ارزش گمراه‌کننده بيفتند کمتر مي‌کند.

تيترها خيلي مهمند، حتي اگر بدنه متن شامل توضيحات دقيقي باشد درباره اينکه چرا يک شايعه درست نيست. خيلي از افراد بيشتر از يک تيتر يا توييت را نمي‌خوانند.

اگر براي مطلبي که مي‌خواهد يک شايعه را خنثي کند جا داريد، تکنيک‌هاي «ساندويچ حقيقت» جورج لکاف زبان‌شناس را به خاطر داشته باشيد: با حقيقتِ ماجرا شروع کنيد، به دروغ اشاره کنيد (بدون استفاده از زبان خاص آن دروغ) و دوباره به حرف درست بازگرديد. بريوني سواير – تامپسون و اولريک اکر از دانشکده روان‌شناسي وسترن استراليا در مقاله‌اي نوشته‌اند که بيان‌کردن يک دروغ قبل از اينکه به اشتباه بودن آن اشاره کنيم «مي‌تواند مطلوبيت آن مفهوم غلط را افزايش دهد و احتمال اين خطر را زياد کند که آن مفهوم غلط بعدا به‌اشتباه همچون حرفي که درست است به خاطر بيايد».

10- مطلب‌تان را طوري بنويسيد که پردازشش راحت باشد

بگذاريد مطلب‌تان ساده و کوتاه بماند. از طراحي‌هاي گرافيکي براي مصور کردن نکته‌هايتان استفاده کنيد و مطمئن شويد که خواندن حرف‌هاي درست راحت‌تر از شايعات شده است (مثلا با استفاده از فونت درشت‌تر يا بولد کردن آنچه درست است). از رديف‌کردن تمام داستان‌هاي ساختگي بپرهيزيد. براي مغز ما دشوار است که دريابد چه چيزي درست است و چه چيزي غلط، به‌خصوص وقتي شما داريد به‌سرعت صفحه‌نمايش را مي‌خوانيد و پايين مي‌آييد. راه‌هايي جالب و ساده براي متمرکز شدن روي واقعيت‌ها پيدا کنيد و قدم‌هايي ملموس را به مخاطب پيشنهاد دهيد که مي‌تواند بردارد.

??- از لحن مسخره‌کننده يا تحقيرآميز بپرهيزيد

ترس مردم از ويروس واقعي است،‌ حتي اگر برخي از نظريات در اين باب به انحراف رفته باشند. يک درمانه اشتباه براي اين بيماري شايد نامعقول به نظر برسد، اما «باورنکردني» يا «عجيب‌وغريب» ناميدن آن‌ها شايد خوانندگان را بگريزاند يا باعث شود آن‌ها به باورهاي خود راسخ‌تر شوند. در اوضاع بلاتکليفي، اضطراب يک واکنش خيلي طبيعي است که روزنامه‌نگاران مي‌توانند به جاي قضاوت با همدلي با آن بهتر روبه‌رو شوند.

12- فکر کنيد که خوانندگان چه سئوالاتي درباره کوويد – 19مي‌پرسند و جاهاي خالي اطلاعات را با روزنامه‌نگاري کاربردي پرکنيد

مايکل گولبيفسکي که در شرکت مايکروسافت کار مي‌کند، اصطلاح «خلاء اطلاعاتي» را ابداع کرده است براي توصيف سئوالاتي که در جاهايي جست‌وجو مي‌شوند که داده‌هاي مرتبط به آن‌ها محدود است، موجود نيست يا به‌شدت مشکل‌دار است. او و دانا بويد (يک کارمند ديگر مايکروسافت در بخش «پژوهش، اطلاعات و جامعه» اين شرکت) در مقاله‌اي نوشته‌اند هنگامي که اخبار فوري منتشر مي‌شوند، خوانندگان دچار خلأ مي‌شوند چون موجي از جست‌وجوهاي جديد که قبلا انجام نشده بوده پيش مي‌آيد و علتش هم اين است که افراد از نام‌ها و هشتگ‌ها و ديگر اقلام اطلاعاتي استفاده مي‌کنند تا جواب سئوالات خود را پيدا کنند. تحريريه رسانه‌ها بايد به سئوالات يا کلمات کليدي‌اي که خوانندگان احتمالا درباره کوييد – ?? جست‌وجو مي‌کنند فکر کنند و ببينند چه کساني مي‌توانند محتواهايي درباره اين سئوالات توليد کنند و جاهاي خالي اطلاعات را با محتواهاي باکيفيت پر کنند.

براي نمونه، وقتي خوانندگان در گوگل اين سئوال را جست‌وجو مي‌کنند: «آيا از بسته‌ها ممکن است کرونا بگيرم؟»، در نتايج جست‌وجو براي اين سئوال مطلبي از سي‌ان‌ان ظاهر مي‌شود درباره اينکه سناي آمريکا بسته اضطراري مقابله با کرونا را تصويب کرد. اين جواب احتمالا آن چيزي نبوده که خوانندگان به دنبالش بوده‌اند.

اما در فهرست نتايج همين جست‌وجو در گوگل، مطالبي از روزنامه واشنگتن پست و دانشگاه هاروارد هست که با استفاده از تکنيک‌هاي بهينه‌سازي موتورهاي جست‌وجو (سئو) و کلمات کليدي «ويروس کرونا»، «بسته‌بندي» و «چين»، به پرکردن خلئي که اين شايعه درست کرده کمک مي‌کنند. اين کلمات مستقيما در تيتر مطلب واشنگتن پست آمده‌اند. اين مثالي است از اينکه اشاره‌کردن به شايعه در تيتر مي‌تواند به مخاطبان کمک کند که محتواي باکيفيتي پيدا کنند که به سئوالات آن‌ها پاسخ مي‌دهد.

13- با دقت طراحي کنيد

تصويرسازي‌هاي شما نيز مثل تيترها و متن‌هايتان بايد صحيح باشد و ترس را به جان افراد نيندازد.

ترجمه: سعيد ارکان‌زاده يزدي