در مورد راه‌اندازي اين موزه واقعيت اين است که براساس تفاهمنامه امضا شده بين انجمن صنفي روزنامه‌‌نگاران آذربايجان‌شرقي و اداره‌کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان‌شرقي قرار بود موزه مطبوعات تبريز در سال 1391 به عنوان نخستين موزه مطبوعات کشور راه‌اندازي شود، ولي به نظر مي‌رسد در طول سه سال اخير برخي نامهرباني‌ها و بي‌توجهي‌ها باعث شده است اين موزه تاکنون راه‌اندازي نشود.

قدمت تبريز براساس کاوش‌هاي باستان‌شناسي به بيش از چهار هزار سال مي‌رسد، جالب‌تر آن‌که با توجه به قدمت اين شهر، تاريخ گواه نام درخشان آذربايجان و در راس آنها تبريز است که به عنوان مهد تاريخ و تمدن همواره مورد توجه جهانيان است و افزون بر اين آذربايجان از گذشته تاکنون در بسياري از زمينه‌ها به عنوان مهد اولين‌ها مطرح بوده، بنابراين از جمله عناويني که شايسته نام و سرزمين حماسه و غيرت تبريز است، شهر پيشگامان و به عبارتي «شهر اولين‌ها» است.

تأسيس نخستين چاپخانه، انتشار نخستين روزنامه، احداث نخستين مرکز آموزشي و ... در آذربايجان گواه اين مدعاست.

*غريبانه بخوان، حاشيه‌هاي غريبانه بر متن نحوه راه‌‌اندازي موزه مطبوعات تبريز را

در کنار موارد بيان شده بايد توجه داشته باشيم که اين خطه از گذشته به عنوان مهد نخستين مکان براي فعاليت‌هاي مطبوعاتي و رسانه‌اي در کشور و جهان مطرح بوده است، از اين رو تأسيس و راه‌اندازي اولين چاپخانه در سال 1232 هجري قمري از سوي ميرزا زين‌العابدين تبريزي ملقب به «پدر صنعت چاپ ايران» و انتشار اولين روزنامه به نام روزنامه اختر از سال 1292 هجري قمري، 1875 ميلادي به تشويق ميرزا نجفعلي خان تبريزي يکي از مأموران دولت ايران در پايتخت عثماني به مديريت محمد طاهر تبريزي و به نويسندگي ميرزا مهدي خان‌تبريزي بوده و در حال حاضر نيز فعاليت بيش از 250 رسانه در آذربايجان‌شرقي دليل پيشگامي اين سرزمين در عرصه رسانه بوده است.

همچنين در کنار موارد بيان شده، با وجود اين همه سابقه و قدمت استان آذربايجان‌شرقي در حوزه نشر و مطبوعات برخي نامهرباني‌ها و تنگ‌نظري‌ها و به ويژه نبود حمايت‌هاي لازم و هدفمند از سوي متوليان اين امر و به خصوص مديران در استان باعث شده است که تا به امروز يک روزنامه سراسري در شأن اين خطه و به خصوص انتشار مطبوعات بومي با توليد محتواي خوب و ساختار قوي در استان و در رأس آنها در شهر تبريز، شهر اولين‌ها منتشر نشود.

*راه‌‌اندازي موزه مطبوعات تبريز؛ شايد وقتي ديگر/ خانه به دوشي مطبوعات آذربايجان

نکته مهم‌تر اينکه در اين ارتباط اخيراً معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان ميراث فرهنگي با توجه به پيشينه تاريخي و فرهنگي شهر تبريز در حوزه مطبوعات و اهميت رسانه بر تسريع راه‌اندازي موزه مطبوعات در تبريز تاکيد کرده و گفته است تلاش مي‌کنيم، موزه مطبوعات در تبريز را تا سال 2018 راه‌اندازي کنيم.

بر همين اساس همچنين معاون سياسي امنيتي استاندار آذربايجان‌شرقي در اين زمينه گفته است، مسئله راه‌اندازي موزه مطبوعات تبريز را تا پايان امسال حل مي‌‌کنيم.

* داستان يک پلاک و چند پلان راه‌‌‌اندازي موزه مطبوعات تبريز/ حمايت از مطبوعات محلي از طرح تا اجرا

در هر حال در مورد راه‌اندازي موزه مطبوعات تبريز بيان چند نکته ضروري است:

1- چرا با وجود سابقه درخشان آذربايجاني‌ها در عرصه نشر و مطبوعات؛ اين سرزمين از داشتن حداقل امکانات و زيرساخت‌هاي لازم براي توسعه و رشد متوازن در عرصه رسانه محروم هستند، نمونه اين امر راه‌‌اندازي موزه مطبوعات تبريز است.

نمونه تأسف‌بار اين تلاش‌ها، اينکه چرا با گذشت بيش از چهار سال از امضاي تفاهمنامه ايجاد موزه مطبوعات تبريز بين انجمن صنفي روزنامه‌‌نگاران آذربايجان‌شرقي و اداره‌کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان‌شرقي، دستگاه‌هاي ذي‌ربط و متوليان اين عرصه هنوز در مورد تامين مکان اوليه راه‌اندازي اين موزه به توافق نهايي نرسيده‌اند.

*پرسه در کوچه باغ‌هاي تاريخ مطبوعات آذربايجان / اصحاب رسانه آذربايجان؛ دلواپس هويت گذشته خويش

2- نکته مهم‌تر اينکه مديران و دستگاه‌هاي متولي راه‌اندازي اين موزه در جريان باشند، شهر تبريز پس از تهران بيشترين تعداد نشريات و روزنامه‌ها را به خود اختصاص داده، از اين رو ضروري است با مهيا کردن حداقل امکانات و تامين زيرساخت‌هاي لازم يک گام هر چند کوچک در مسير رشد و توسعه و به ويژه بازآفريني و احياي نقش و سابقه تاريخي مطبوعات اين سرزمين برداشت، چرا که اين حق آذربايجاني‌ها و تبريزي‌ها است که به واسطه سابقه تاريخي خود در عرصه نشر و مطبوعات اين جايگاه را داشته باشند.

*به دنبال محل مناسب براي راه‌‌اندازي موزه مطبوعات تبريز

3- بر همين اساس سؤال ديگري که مطرح مي‌شود اين است که چرا با وجود فعاليت بيش از 250 رسانه در آذربايجان‌شرقي و قدمت تاريخي و پيشتازي تبريزي‌ها در عرصه مطبوعات، پس از گذشت بيش از 60 سال انتشار در شهر تبريز؛ باز هم مردمان اين خطه از داشتن يک روزنامه سراسري در شأن و جايگاه خويش محروم هستند؟

4- ناگفته نماند، تسريع در ايجاد و راه‌‌اندازي موزه مطبوعات تبريز و در اين ميان احيا و بازآفرينى نقش و جايگاه آذربايجاني‌ها و تبريزي‌ها در زمينه فعاليت‌هاي وسايل ارتباط جمعي، با توجه به مقتضيات امروزى ملت ايران در عرصه‌هاي مختلف فرهنگ و تاريخ بشري، از آرزوهاى دوستداران تاريخ و فرهنگ اين سرزمين است؛ چرا که تأسيس نخستين چاپخانه و انتشار نخستين روزنامه در آذربايجان جزء افتخارات کشور ماست و نبايد با بي‌توجهي به آن، نسل‌هاي امروز و آينده را از وجود داشتن اين همه پيشينه، پتانسيل و ظرفيت محروم کنيم.

*نامهرباني با مطبوعات آذربايجان تا کي ادامه خواهد داشت/ آذربايجاني‌ها؛ در حسرت داشتن يک روزنامه سراسري

5- نکته در خور تأمل ديگر اينکه مسئولان، دست‌اندرکاران و به ويژه دستگاه‌هاي متولي و ذي‌ربط در جريان باشند، در صورت حمايت و پشتيباني از اصحاب رسانه و نشريات استان است که مي‌توان گام‌هاي موثري براي احيا و بازآفريني نقش و جايگاه آذربايجاني‌ها و در اين ميان تبريزي‌ها در حوزه نشر و مطبوعات برداشت، حال سؤال ديگري که در اين ميان مطرح مي‌شود اين است که شهر تبريز که از آن به عنوان شهر اولين‌ها ياد مي‌شود، با وجود داشتن اين همه پيشينه مطبوعاتي و فعال رسانه‌اي سختکوش، صادق و با انگيزه چگونه مي‌خواهد خود را همچون گذشته به عنوان «شهر پيشتاز در عرصه نشر و مطبوعات» مطرح سازد؟

آيا زيرساخت‌هاي لازم براي رشد و توسعه همه‌جانبه فعاليت‌هاي نشر و مطبوعات در اين شهرستان فراهم شده است يا بايد منتظر اين زيرساخت‌ها شد،‌ که به يقين مي‌توان آن را در قاب آينده مشاهده کرد.

-------------------------------

گزارش از: موسي کاظم‌زاده