احرار خبر: مردم استان زنجان از گذشته به دليل داشتن فرهنگي کهن در زمينه عيدي دادن در نوروز هم رسم و رسومات مختلفي داشته‌اند.
به گزارش احرار خبر، عيد باستاني نوروز که هر ساله از نخستين روز فصل اول سال يعني بهار آغاز مي‌شود، با خود زيبايي و سنت‌هاي ديرينه‌اي به همراه دارد.
سنت‌هايي همانند خانه‌تکاني آخر سال، ديد و بازديدهاي نوروزي، عيدي دادن و عيدي گرفتن، خريد و پوشيدن لباس‌هاي نو و خوراکي‌هاي مخصوص مانند آجيل و شيريني از اين قبيل سنت‌ها هستند.
ابوريحان بيروني درباره رسم هديه دادن نوروزي، به نقل از آذرباد (موبد بغداد) چنين آورده: «نيشکر در ايران، روز نوروز يافت شد، پيش از آن کسي آن را نمي‌شناخت. جمشيد روزي ني را ديد که از آن کمي به بيرون تراوش کرده، چون ديد شيرين است، امر کرد اين ني را بيرون آورند و از آن شکر ساختند. و مردم از راه تبريک به يکديگر شکر هديه کردند، و در مهرگان نيز تکرار کردند، و هديه دادن رسم شد.»
اما عيدي دادن و عيدي گرفتن از ديرباز هميشه از محبوبيت و جذابيتي خاص در بين مردم استان زنجان برخوردار بوده است که البته در بين کودکان و نوجوانان نسبت به بزرگ‌سالان محبوبيت زيادتري داشته است.
در ساليان دور در استان زنجان کوچک‌ترها براي تبريک سال نو و ديدار با بزرگ‌ترهاي فاميل به رسم ادب به ديدار آنها رفته و بزرگ‌ترها نيز براي پاسداشت و قدرداني تحفه يا يک عيدي براي بچه‌ها در نظر مي‌گرفتند.
البته در زمان‌هاي قديم نوع عيدي در بين کودکان و نوجوانان مهم نبود، بلکه دريافت يک عيدي يا تحفه از دست پدربزرگ يا مادربزرگ‌ها به منزله دريافت همه دنيا بود.
متاسفانه با گذشت زمان و از بين رفتن بعضي عقايد، امروزه شاهد آن هستيم که عيدي به صورت پول نقد و ماديات در آمده است و آن لذت و حس قديمي خود را از دست داده است.
براي کودکان و نوجوانان زنجاني در سال‌هاي اخير گرفتن عيدي يا همان دشت عيدي از دست بزرگ‌ترها بسيار اهميت داشت و شخص عيدي دهنده نيز هميشه از محبوبيت و وجاهت بالايي نزد کودکان و نوجوانان ديروز برخوردار بوده است.
عيدي دادن از سنت‌ها و رسوم و فرهنگ قديم ايرانيان و زنجاني‌ها بوده است و اين رسم تنها به فاميل و کودکان فاميل خلاصه نمي‌شود.
در ساليان گذشته عيدي دادن به افراد زحمت‌کش از جمله رفتگرها، نامه‌رسان، سرايدار و افراد کم درآمد و ضعيف جامعه هميشه در اولويت مردم فهيم استان زنجان بوده است.
در واقع فرا رسيدن عيد و نوروز بهانه‌اي براي ياري و کمک‌رساني از دست مستمندان و قشر فقير جامعه بوده است که متاسفانه امروزه کمتر به اين موضوع توجه مي‌شود.
همانگونه که دين مبين اسلام بارها سفارش کرده است، کمک به مردم و مستمندان از کارهاي نيک و مورد توجه خداوند است که عيدي دادن يکي از بهانه‌هاي زنجاني‌ها براي اين امر خير است.
در گذشته در زنجان حتي افراد ريش‌سفيد محله نيز به رسم گذشتگان خود، عيدي براي کودکان در نظر مي‌گرفتند که اين سنت نيز امروزه به دست فراموشي سپرده شده است.
شايد کمتر کسي اين موضوع را شنيده باشد که در دوراني که صفا و صميميت بين مردم استان زنجان رونق فراواني داشته و دل‌ها نيز به يکديگر نزديک بوده، آب پاشيدن روي يکديگر به عنوان يک عيدي شيرين و خوب به حساب مي‌آمد.
معني اين کار نيز به اعتقادات مردم زنجان قديم باز مي‌گردد که آب پاشيدن روي يکديگر را به عنوان روشنايي بخشي در آغاز سال جديد مي‌پنداشتند.
هديه صلح و دوستي و محبت و حفظ اين مهم از جمله اهداف مردم زنجان بوده است که روي يکديگر در بامداد روزهاي نخست سال آب ريخته و براي يکديگر طلب عافيت در سال نو مي‌کنند.
گذشت زمان و مشکلات و درگيري‌هاي روزمره در زندگي انسان و همچنين مشکلات عديده زندگي ماشيني باعث از بين رفتن بسياري از اين رسم و رسومات زيباي نوروز شده است.
در واقع امروزه سنت عيدي دادن در بين ايرانيان تنها به پول ختم شده و آن لذت و حس خوب سال‌هاي اخير خود را به يک موضوع نه چندان جذاب داده است.
عيدي دادن اما براي نوعروسان و زوج‌هايي که در آستانه ازدواج و برگزاري مراسم عروسي خود هستند، هميشه از جذابيت خاص و متنوعي برخوردار بوده است
مطابق رسم مردم استان زنجان براي دختري که به عقد درآمده است و در دوران نامزدي هستند در مناسبت مختلف همانند عيد فطر و عيد قربان و عيد نوروز به رسم ادب و احترام تحفه يا عيدي برده مي‌شود.
اما در بين اين مناسبت‌ها، عيد نوروز هميشه براي عروس و دامادها پر رنگ و لعاب‌تر از ديگر مناسبت‌ها است.
در استان زنجان لباس نو و طلا و همچنين سکه عيدي از جمله مواردي است که به نوعروس اهدا مي‌شود و لباس نو يا سکه عيدي نيز به تازه داماد خانواده از طرف بزرگ‌ترها اهدا مي‌شود.
تزيينات ميوه و شيريني و گل نوروز نيز از جايگاه ويژه خود در مراسم عيدي بردن برخوردار است و در بيت اين اقلام گل نوروز و يا يک سبزه از سوي خانواده براي عروس و داماد بسيار اهميت دارد.
يکي ديگر از شيوه‌هاي قديمي مردم استان زنجان در عيدي دادن، تعريف خاطره دريافت عيدي خود بوده است تا لذت گرفتن عيدي براي کودکان چند برابر شود.
پدربزرگ و مادربزرگ‌هاي زنجاني در قديم يک قلک بزرگ را به عنوان عيدي در نظر مي‌گرفتند تا کودکان براي مدت يک سال پول‌هايي خود را داخل آن جمع کنند.
اين کار زنجاني‌ها براي تربيت و حس قناعت و پس‌انداز در قديم مورد استفاده قرار مي‌گرفته و بسيار هم در نزد کودکان در آن زمان محبوبيت داشته است.
نکته ديگر عيدي گرفتن در استان زنجان، کمک کردن کودکان با عيدي‌هاي خود در راستاي کمک خرج خانواده بوده که حتي اين کار باعث غرور و اعتماد به نفس کودکان زنجاني بوده است.
زيرا در آن روزها هيچ کس از خرج کردن پول کم نمي‌گذاشت و ضرب‌المثل "چو فردا شود فکر فردا کنيم" در اين مواقع بسيار صدق مي‌کرد.
در بين مردم زنجان در زمان قديم بزرگ‌ترها بسيار احترام داشته‌اند و در حال حاضر نيز از احترام خاصي برخوردار هستند، اما متاسفانه پدر و مادرهايي در خانه سالمندان نه منتظر عيدي بلکه چشم به راه يک نگاه کوچک از سوي فرزندان خود هستند.
در پايان اين گزارش اميد مي‌رود که هيچ پدر و يا مادري چشم به راه فرزندان خود نباشند و عزت و احترام پدر و مادرها به روزهاي گذشته خود باز گردد.
--------------------------
گزارش از اميد مالکي