عزاداري در ماه محرم يکي از سنت‌هاي بسيار قديمي است که در هر شهر و آبادي کشورمان ايران با آداب خاصي برگزار مي‌شود و مردم ايلخچي آذربايجان شرقي نيز از همان آغازين روزهاي منعقد شدن مراسم عزاداري براي امام حسين (ع) در ايران، مراسم و آيين‌هايي براي خود داشته‌اند که برخي از اين مراسم خاص مردم ايلخچي  و به‌گونه‌اي متفاوت از ديگر مناطق کشور برگزار مي‌شود تا مردم اين شهر نيز نامشان را در ليست ارادتمندان به اهل‌بيت ثبت و ضبط کنند.

تخته زني مراسمي براي عرض ارادت مردم ايلخچي به سالار شهيدان

امام جمعه شهر  ايلخچي ضمن اشاره به ماهيت مراسم تخته زني در اين شهر اظهار داشت: تاختاچالانار مراسم عزاداري ويژه اي است که همه ساله در ايام عزاداري محرم در شهر ايلخچي برگزار مي شود و از قديم الايام مراسمي براي عرض ارادت مردم اين منطقه به ساحت مقدس سيد و سالار شهيدان بوده است.

حجت الاسلام محمد اسماعيلي در تشريح نحوه برگزاري مراسم عزاداري تخته زني در شهر ايلخچي خاطر نشان شد: در اين مراسم عزاداران شرکت کننده هر کدام دو  صفحه تخته اي در دست مي گيرند و با دسته بندي در خيابان ها، از اين تخته ها به جاي طبل و سنج استفاده مي کنند و به اين ترتيب در سوگ اباعبدالله به سوگواري مي پردازند.

شال باغلاماق؛ آيين محرمي مردم ايلخچي

در ماه محرم آيين‌هاي عزاداري و سنتي مردم ايلخچي آذربايجان شرقي که بيانگر عشق و ارادتشان به سالار شهيدان است، اوج مي‌گيرد و شال باغلاماق يکي از اين‌هاي ويژه است که هرساله هم‌زمان با آغاز ماه محرم در تمامي مساجد اين شهر برگزار مي‌شود.

شال باغلاماق  يا مراسم پخت و پخش احسان يکي از آيين‌هاي محرمي مردم شهر ايلخچي آذربايجان شرقي است که از  سال‌هاي دور تاکنون رواج داشته و هرسال باشکوه‌تر از سال قبل برپا مي‌شود و امسال نيز هم‌زمان با شب اول ماه محرم با حضور مردم  ولايت مدار و عزاداران حسيني اين شهر برگزار شد.

پخت نان به‌صورت سنتي و به‌دوراز هرگونه تشريفات  يکي از مهم‌ترين بخش‌هاي اين آئين است که هرروز بيش از هزاران نفر دريک سفره نشسته و از يک غذاي واحد استفاده مي‌کنند و همچنين کساني که دچار بيماري هستند، خادمان مساجد احسان را به در منزل آن‌ها تحويل  مي‌دهند تا مريضان نيز از اين سفره متبرک بي‌نصيب نمانده و از اين غذا تناول کنند.

مشارکت گسترده مردم، حذف فاصله طبقاتي احتمالي، اتحاد يکپارچگي از سفارش‌ها دين مبين اسلام است که در اين مراسم به شکل باشکوهي اجرا مي شود که از خوبي‌هاي اين مراسم مي‌توان به اجراي مراسم شستن دست‌ها بعداز صرف شام واحد اشاره کرد که شستن دست‌ها طبق احاديث اسلامي جزو مستحبات  است.

وقتي فريادهاي شاه حسين واي حسين در کوي و برزن طنين‌انداز مي‌شود

دسته‌هاي شاه حسين واي حسين گوي، از قديمي‌ترين مراسم عزاداري و منحصربه‌فرد آذري‌ها  محسوب مي‌شوند که از چند روز قبل از ماه محرم تا هشتم ماه محرم در ميدان امام حسين (ع) شهر ايلخچي برگزار مي‌شود و نواها و شعارهاي مذهبي چون «حيدر، حيدر سس ور»، «حيدر يا الله»، «امام، امام سس ور»، «امام يا الله»، «امام ماشاالله» در چنين مراسمي طنين‌انداز مي‌شوند.

بعد از تمام شدن مراسم شال باغلاماق در مساجد، مردم در ميدان امام حسين (ع) اين شهر جمع شده و در صف‌هاي طويل با دادن شعارهايي مذهبي  دور ميدان امام حسين مي‌چرخند و تا ساعتي از شب به عزاداري سالار شهيدان امام حسين مي‌پردازند که در اين مراسم هر عزادار چوب‌دستي بلندي همراه آورده و هر صف شعاري داده وصف‌هاي بعدي جواب اين شعار را مي‌دهند و چوب‌دستي را مثل شمشير در دست راست گرفته و دست خود را به کمر نفر سمت چپ گرفته و صف مرتبي به وجود مي‌آورند.

اين عزاداران با حرکات چرخشي در جواب اشعار و ابياتي که  مي‌خوانند همه باهم کلمه «حسين سس ور حسين يا الله حسين ماشاالله» را تکرار مي‌کنند و علاوه بر اين محرم و نذري در بخش ايلخچي باهم عجين شده‌اند و در اين روزها و شب‌ها که نذري به عشق امام حسين (ع) داده مي‌شود، مردم براي تبرک نيز سعي مي‌کنند تا قدري از نذري تناول کنند و يا براي شفاي مريض خود از آن استفاده کنند.

تاختاچالانار آئين کهن محرمي هيئت قاسميه ايلخچي

«تخته چالانار» يا همان «تخته زني» از  ديگر آيين‌هاي محرمي مردم ايلخچي است که به گفته  افراد مسن  هيئات اين شهر، تأسيس اين آيين  به قبل از سال ???? برمي‌گردد و مراسم عزاداري و تخته زني هيئت‌هايي چون قاسميه ايلخچي که مختص ايام محرم بوده، با استقبال و حضور بيشتر اهالي شهر به‌صورت مراسم هفتگي برگزار مي‌شده و از سال ???? به ساير ماه‌هاي سال تسري يافته و از اين تاريخ به بعد مراسم هفتگي و مراسم خاص اعياد و سوگواري‌هاي اهل‌بيت به‌صورت مستمر برگزار مي‌شود.

مراسم رسمي تخته زني هيئت قاسميه ايلخچي از صبح اول محرم هرسال شروع مي‌شود و تا قبل از نماز ظهر عاشورا ادامه مي‌يابد و شيوه عزاداري بدين‌صورت است که اعضاء هيئت در دو صف موازي پشت سر يکديگر ايستاده و تخته زني مي‌کنند به‌طوري‌که اول هر عزادار دوتخته مستطيلي شکل و داراي دسته را درحالي‌که به‌طرف داخل دو صف برگشته، مقابل کمر خود به هم مي‌کوبد و بعد اين عمل را براي دومين بار برگشته پشت سر نفر جلويي و مقابل کمر انجام مي‌دهد و سپس براي سومين بار چوب‌ها را بلند کرده و بالاي سرخود به هم مي‌زنند.

تخته زدن در سه جهت و با سه ريتم خاص صورت مي‌پذيرد و در ايام قديم زدن تخته با حرکات پاها همراه بود که امروزه اين روش مختص کودکان شده و مراسم با مداحي مداحان اهل‌بيت عصمت و طهارت و با ريتم سه‌ضربي در وصف مصيبت‌هاي سيدالشهدا و ساير شهداي واقعه عاشورا همراه است به‌طوري‌که در سه ضرب اول مداح نوحه مي‌خواند و در سه ضرب دوم عزاداران جواب مي‌دهند.

صبح اول محرم که آغازگر مراسم تخته زني است، تعريف خوبي براي اين نوع عزاداري در صبح‌هاي دهه اول محرم تا ظهر عاشورا است و با درآوردن صداي دوتکه چوب هم‌شکل در موقع صبح اعلان شروع عزاي حضرت امام حسين (ع) و شهداي کربلاست .

امروزه تخته زني در روز عاشورا با بستن يکدست سرها به‌وسيله پارچه مشکي و پوشاندن کودکان خردسال با پارچه سبز همراه مي‌شود و شرکت عزاداران در دو صف موازي در آن همزمان با صبح عاشورا به ترتيب از مسن‌ترين فرد تا کودکان هفت يا هشت‌ساله نمادي از عشق به سرور و سالار شهيدان امام حسين (ع) است.

هرسال روز عاشورا استقبال اهالي شهر ايلخچي از مراسم تاختاچالان بيش از سال قبل بوده به‌طوري‌که طول هيئت عزاداري باعث مسدود شدن برخي خيابان‌ها مي‌شود و با در نظر گرفتن صف‌هاي طويل جهت هماهنگي و نظم بخشيدن به مراسم تخته زني، از طبل و سنج استفاده مي شود.

تلاش مبلغان تبليغات اسلامي شهرستان اسکو براي تبيين پيام عاشورا در مناطق محروم

حجت الاسلام مظفر رجب زاده،رئيس اداره تبليغات اسلامي اسکو به اعزام مبلغ ديني براي مساجد سطح شهرستان در اين ايام اشاره و تصريح کرد: مبلغان ديني توسط اداره تبليغات اسلامي در ماه محرم به مناطق مختلف اعزام مي‌شوند که محور برنامه‌هاي تبليغي آنان مبتني بر تبيين پيام عاشورا در سخنراني‌ها و اقامه فريضه نماز ظهر عاشورا است.

منبع: مهر