شانزده سال انتظار براي راه اندازي و اوج فعاليت کارخانه کاغذ سازي مراغه نتوانسته چرخ‌هاي يکي از مطرح‌ترين و اشتغالزاترين واحدهاي توليدي استان را به گردش درآورد. کارخانه‌اي که مي‌توانست نماد تجلي فرهنگ و امر کتابت و چاپ و نشر در آذربايجان و اتفاق و وابستگي «صنعت و فرهنگ» باشد.

کارخانه کاغذسازي مراغه متعلق به شرکت سرمايه‌گذاري تامين اجتماعي (شستا) بود که با ظرفيت اسمي 60 هزارتن توليد کاغذ چاپ و تحرير با هدف تبديل مراغه به قطب کاغذسازي و رونق صنعت چاپ و تجارت کاغذ سال‌ها پيش به اجرا درآمد.

کلنگ عمليات اجرايي احداث کارخانه کاغذسازي مراغه در سال 1374 با حضور هاشمي رفسنجاني، رئيس جمهوري وقت به زمين زده شد.

بر اساس برنامه زمان‌بندي شده قرار بود در سال 1382 وارد مدار توليد شود اما تکميل و راه‌اندازي اوليه آن تا سال 1387 به طول انجاميد.

با اين حال و با توجه به تاخير و تعلل صورت گرفته در امر راه‌اندازي اين واحد، عدم کيفيت کاغذهاي توليدي که شامل عدم درخشندگي و شفافيت مناسب، وجود پرز در سطح کاغذ، عدم پراکندگي مناسب الياف در سطوح کاغذ عملاً باعث شد تا توليد واقعي شرکت و اهداف تعريف شده آن محقق نشود. از طرفي تاسيسات آن مربوط به سال 1954 ميلادي بود که فرسودگي تاسيسات و نداشتن مواد اوليه خام در منطقه از مهم‌ترين دلايل تعطيلي اين کارخانه به شمار مي‌آمد.

توليد کاغذ در اين کارخانه با استفاده از چوب درختان صنوبر صورت مي‌گرفت و با توجه به خصوصيات درختان صنوبر خمير کاغذ آن و در نتيجه کاغذ حاصله يکي از بهترين کاغذهاي توليدي بود. ضمن آنکه با توجه به تقاضاي بازار توليدات خود را بر روي کاغذ 70-80 و 90 گرمي به بالا متمرکز کرد. کاغذي که از آن بيشتر با عنوان کاغذ گلاسه ياد مي شود. به عبارت ديگر تنها کارخانه داخلي که اقدام به توليد کاغذ گلاسه در ايران مي کرد همين کارخانه بود.

در سال‌هاي نخستين و بنا به ادعاي مدير عامل کوه‌زادي مدير عامل کارخانه، استقبال بازار از محصولات اين کارخانه خيلي خوب بود و مشتريان زيادي جهت تهيه کاغذ به اين کارخانه مراجعه مي‌کردند اما در ادامه و با بروز مشکلات مديريتي، رکود بازار و مسائل مالي، به بن‌بست رسيد و قفل تعطيلي بر درهاي آن زده شد. ضمن آنکه عدم تامين درخت صنوبر براي توليد کاغذ نيز از جمله مشکلاتي بود که توسط مدير عامل اين کارخانه به عنوان چالش عمده فعاليت اين کارخانه در آن سال‌ها مطرح شد. کار بدانجا کشد که به دليل بدهي‌هاي کلان اين واحد به بانک‌هاي عامل، چاره‌اي جز تعطيلي آن نماند.

تعطيلي اين واحد، بسياري از کارگران اين کارخانه را خانه نشين کرد و بر مشکلات کارگري و اشتغال و بيکاري دامن زد. تا آنجا که نماينده مراغه در مجلس شوراي اسلامي سال گذشته فاش کرد که اين کارخانه 780 ميليارد ريال به بانک صادرات و صندوق بازنشستگي کشور بدهي دارد! مهدي دواتگري حتي از غيرکارشناسي بودن احداث اين کارخانه سخن گفته و خواستار تغيير کاربري آن مي‌شود.

با اين حال نماينده مردم مراغه و عجبشير در مجلس شوراي اسلامي در شهريورماه سال گذشته از تغيير کاربري و واگذاري اين کارخانه به بخش خصوصي خبر داد.

اکنون اما بار ديگر پرونده اين واحد توليدي بر روي ميز کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي قرار گرفت. اخيرا اعضاي کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي از کارخانه کاغذسازي مراغه بازديد کردند تا با همفکري و تدبيري شايسته بار ديگر اين واحد توليدي را راه‌اندازي کنند. شايد که چرخ‌هاي توليدي يکي ديگر از واحدهاي صنعتي استان از تکاپو نيفتد.

تا 6 ماه آينده بار ديگر فعاليت خود را آغاز مي‌کند

رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي در همين برنامه بازديد  وعده داده: کارخانه کاغذسازي مراغه تا 6 ماه آينده با توليد 80 هزار تن کاغذ گلاسه بار ديگر فعاليت خود را آغاز کند.

احمد سالک ابراز اميدواري کرده سرمايه‌گذار بخش خصوصي اين کارخانه را دوباره راه‌اندازي کند.

سالک با بيان اينکه مشکلات همه کارخانه‌هاي کاغذسازي در کشور مالي و کمبود سرمايه در گردش است در مراغه اعلام کرد که به زودي با حضور وزيران مربوطه در تهران اين مشکلات بررسي و نسبت به حل آنها برنامه‌ريزي مي‌شود.

تعطيلي 7 ساله تنها کارخانه توليد کاغذ گلاسه در کشور

مديرکل چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در اين بازديد گفت: کارخانه کاغذسازي مراغه تنها کارخانه توليد کاغذ گلاسه در کشور بود که هفت سال تعطيل بوده است.

محمود رضابرازش، افزود: هم اکنون تمام 200 هزار تن کاغذ گلاسه مورد نياز کشور از خارج وارد مي‌شود که با راه‌اندازي دوباره کارخانه کاغذسازي کشور بخش از نياز کشور از طريق اين کارخانه تامين مي‌شود.

ايجاد اشتغال براي 500 نفر

نماينده مردم مراغه و عجبشير در مجلس شوراي اسلامي هم اعلام کرده: با راه‌اندازي مجدد اين کارخانه توسط بخش خصوصي براي 500 نفر ايجاد اشتغال مي‌شود و به زودي کارگران بيکار شده اين کارخانه ساماندهي و مشکلات آنها رفع مي‌شود.

مهدي دواتگري با اشاره به اينکه ظرفيت اسمي توليد کارخانه صنايع کاغذ مراغه 60 هزار تن در سال و قابل افزايش تا 80 هزار تن است، افزود: اين کارخانه در پنج سال گذشته کاملا تعطيل بوده و هيج گونه توليدي نداشته است.

آذربايجان‌شرقي از مهم‌ترين استان‌هاي کشور در مصرف کاغذ است

به گفته علي‌اکبر صفي‌پور، مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي آذربايجان‌شرقي 220 موسسه انتشاراتي در استان آذربايجان‌شزقي فعاليت مي‌کنند. آمارها حکايت از آن دارد که در سال گذشته يک هزار و 300 عنوان کتاب در آذربايجان‌شرقي مجوز چاپ گرفته است ضمن آنکه  اين استان با انتشار 10 روزنامه در کشور، رتبه سوم را به خود اختصاص داده بنابراين آذربايجان‌شرقي از مهم‌ترين استان‌هاي کشور در مصرف کاغذ محسوب مي‌شود و احياي کارخانه صنايع کاغذ مراغه و ايجاد کارگاه هاي توليدي کوچک در اين زمينه گامي مهم در راستاي تامين نيازهاي کشور است.

پيش از اين اما طرح تغيير کاربري اين کارخانه به کارگاه توليد شيشه مطرح بود. کاغذسازي يا شيشه‌سازي فرقي نمي‌کند. مهم اين است که نبايد شيشه عمر واحدهاي صنعتي استان به اين زودي شکسته شده و خط سياه تعطيلي بر لوح سفيد عمرشان کشيده شود.

گزارش از: محمدامين خوش‌نيت