احرارنيوز:فرش تبريز همواره يکي از برندهاي معتبر توليد فرش در سطح کشور و جهان است و آوازه فرش تبريز نه تنها در کشور بلکه در کشورهاي ديگر جهان نيز طنين‌انداز است.
به گزارش احرارنيوز به نقل از فارس، قالي‌ها و قاليچه‌هاي توليدي به وسيله مردم خطه آذربايجان مالامال از نقوشي هندسي و شکسته با برخورداري از رنگ‌هاي تند و تيره، همواره از موقعيتي خاص بهرمند بوده و هست.
در جهان در تاريخ اقوام کمتر هنري استمرار يافته و برانگيخته از ذهن انسان مي‌توان يافت که همچون فرش‌بافي ضمن داشتن جنبه هنري صد درصد، صنعتي و مصرفي صرف و قوام بخش پايه‌هاي اقتصاد خانواده‌ها، ايلات و عشاير و اقوام و کشورها و نيز متاعي تجاري و سود بخش باشد، بدون آنکه بتوان بين خواص متفاوت مذکور مرز و جدايي قائل شد و مشاهده نمود يا جنبه‌اي را بر ساير جنبه‌هاي آن برتري داد.
اين ويژگي است که فرش را در ميان ديگر دستاوردهاي هنري جهانيان پرآوازه و مقبول عام ساخته است. از لحاظ هنري اين دستباف چکيده‌اي از مجموعه هنرهاي دستي انسان در طول تاريخ آشنايي او با هنر از جمله خط، نگارگري صورت‌گري و نقاشي و تذهيب و تشعير، منبت، معرق، خاتم، کاشي‌کاري، مينياتور، سياه قلم، رنگ و رنگ‌رزي و نيز مبين ذوق و سليقه، استعداد و خلاقيت و تفکر و تجسم اوست.
با وجود توسعه دامنه بهره‌گيري از اهرم و چرخ و ماشين در عصر حاضر، امور مربوط به فرش از مرحله پرورش گوسفند تا چيدن پشم و رستن و تابيدن نخ و رنگ‌رزي و طراحي و بافتن و سرانجام بريدن اين دستباف از دار بدون هرگونه وابستگي انجام نشدني است و بدين گونه صورت مي‌پذيرد و بدين لحاظ است که عصاره هنر انسان و بهترين بيان‌گر طبيعت و تمنيات اوست.
فرش کالايي مصرفي است نه تفنني، تزئيني محض است. کدام کالاي دستي را مي‌توان يافت که بدين حد در متن زندگي و خانه و کاشانه اکثريت غريب به اتفاق جامعه حاضر باشد و پيوسته راحتي و آسايش هديه کند. قوام بخش پايه‌هاي اقتصاد افراد و خانواده‌ها و اقوام و در مجموعه کشور مي‌باشد زيرا براي افراد سرمايه‌اي است مطمئن که روز به روز به ارزش آن افزوده مي‌شود و براي کشور تامين‌کننده ذخاير ارزي در سطح جهان است و تجربه نشان داده است که فرش در بين صادرات غيرنفتي مهم‌ترين پشتوانه و تامين‌کننده اعتبار است.
اين کالا سرانجام متاعي تجاري و سودبخش است بدان گونه که هزاران سرمايه‌گذار ايراني و غيرايراني را به خود مشغول داشته و جملگي از دست يافتن بدان خوشنود و راضي‌اند.
قالي‌بافان تبريزي با وجود مشکلات فراوان براي بقاء در جامعه فرش‌بافي کشور و جهان تلاش مي‌کنند.
اين هنر با وجود گذر از پيچ و خم‌هاي بسيار در طول تاريخ توانسته خود را سر پا نگهدارد و در اين ميان حمايت‌هاي مسئولان دولتي از اين صنعت با وجود توليدکنندگان زياد، چندان مورد توجه نبوده است.
از سوي ديگر جامعه فرش‌بافي در درون خود نيز با مشکلاتي دست به گريبان است که موجب کاهش کيفيت فرش توليدي تبريز شده است.
در حال حاضر قيمت تمام شده فرش با محاسبه هزينه کارگران رقم بالايي را شامل مي‌شود که اين رقم در بازار فروش چندان سودده نيست.
به فعاليت خود در حوزه فرش افتخار مي‌کنم
اسماعيل چمني رئيس اتحاديه توليدکنندگان فرش دستباف ايران معتقد است: نسل جوان تمايل چنداني به ادامه کار آباء و اجدادي خود در زمينه قالي‌بافي ندارد و اين در حالي است در شرايط کنوني اشتغال در اين حوزه آسان، ارزان و سريع است.
وي خود را فرزند بازار فرش مي‌داند و مي‌گويد: به فعاليت خود در حوزه فرش افتخار مي‌کنم و قالي‌بافان نيز از شغل خود شرمسار نباشند.
چمني، استفاده از مواد اوليه نامرغوب را موجب افت کيفيت و از دست دادن بازارهاي جهاني دانسته و اضافه مي‌کند: رنگ‌هاي ارزان‌قيمت به کارگاه‌هاي فرش ما نفوذ کرده‌اند و کيفيت فرش را پائين مي‌آورند که بايد جلوي اين حرکت گرفته شود.
رئيس اتحاديه توليدکنندگان فرش دستباف ايران بر جلب حمايت نمايندگان مجلس تاکيد کرده، خواستار تشکيل فراکسيون فرش دستباف در خانه ملت شد.
وي پيشنهاد مي‌کند که کميته فرش زيرمجموعه کميسيون صنايع و معادن مجلس تشکيل شود تا تشکيلات قديمي‌تر فرش در اين حوزه ايفاي نقش کنند.
چمني، با اشاره به رويکرد اتاق بازرگاني در حمايت از تجارت و توليد فرش، از ايجاد کميسيون فرش، صنايع‌دستي و گردشگري در اتاق بازرگاني تبريز خبر داد.
فناوري نانو در رنگ فرش آموزش داده مي‌شود
محمدرضا سياباني،مديرکل آموزش فني و حرفه‌اي آذربايجان‌شرقي به رسالت اين اداره‌کل در امر آموزش اشاره کرده، مي‌گويد: تعداد زيادي از هنرجويان در زمينه فرش در اين اداره‌کل همانند گروه‌هاي ديگر آموزش داده مي‌شوند.
وي ادامه مي‌دهد: از سال تحصيلي جديد در رشته فرش در مقطع کارشناسي دانشجو خواهيم پذيرفت که با توجه به اهميت ايمني در محيط‌زيست، بر ثابت بودن کيفيت فرش نيز تاکيد داريم.
مديرکل آموزش فني و حرفه‌اي آذربايجان‌شرقي مي‌گويد: فناوري نانو در رنگ فرش آموزش داده مي‌شود و در اين خصوص آموزش‌هاي لازم به متقاضيان و علاقمندان داده خواهد شد، از اين رو آماده همکاري با اتحاديه‌هاي فرش براي تمرکز در آموزش هستيم.
83 هزار نفر از بيمه قالي‌بافي در استان برخوردارند
رحيم اردلان، مديرکل تامين اجتماعي آذربايجان‌شرقي با اشاره به تلاش اين اداره‌کل براي هدايت بيمه قالي‌بافان به سوي گروه‌هاي هدف اظهار کرد: طرح بيمه قالي‌بافان نخستين بار توسط نمايندگان مجلس شوراي اسلامي استان آذربايجان‌شرقي مطرح شد و به تصويب رسيد.
وي مي‌گويد: در حال حاضر 83 هزار نفر در استان از بيمه قالي‌بافان برخوردار هستند که درصد بالايي از اين بيمه‌شدگان در صنعت قالي‌بافي شاغل نيستند.
مديرکل تامين اجتماعي آذربايجان‌شرقي مي‌افزايد: با توجه به پايين بودن سهم بيمه قالي‌بافي، امکان بيمه همه وجود ندارد و بايد به سمتي حرکت کنيم که بيمه‌هاي نادرست سلب شده و به سمت افراد مشمول واقعي هدايت شود.
وي، افزايش سهميه براي بيمه قالي‌بافان را از اهداف تامين اجتماعي آذربايجان‌شرقي برشمرده و اعلام کرد: تمام تلاش خود را براي افزايش اين سهميه به کار خواهم گرفت، البته بايد اذعان داشت که متوجه زحمات اين قشر پرتلاش هستيم اما محدوديت‌هاي سهميه‌اي نيز وجود دارد.
قالي‌بافان کم‌درآمد تقويت شوند
علي قره‌باغي از توليدکنندگان فرش دستباف تبريز با اشاره به سابقه 50 ساله خود در زمينه توليد فرش گفت: فرش‌هاي توليدي خود را با شناسنامه عالي و با استفاده از رنگ‌هاي طبيعي و گياهي توليد کرده‌ايم.
وي ادامه داد: حمايت از قشر پائين قالي‌بافان و تقويت آنان يک مطالبه و خواسته است که بايد صورت عملي به خود گيرد و استفاده از کارافتادگان راهنما نيز بايد در دستور کار باشد.
قره‌باغي با بيان اينکه استادکاران طراح فرش بايد تجليل شده و به کار گرفته شوند، گفت: در خصوص حمايت از آنان مي‌توان از خدمات مشاوره‌اي آنان بهره گرفت.
وي ادامه داد: قالي‌بافان در زمينه خريد مصالح اوليه نيازمند مشاوره و راهنمايي هستند تا بازار کار فرش توسعه کمي و کيفي پيدا کند.
بهره‌گيري از مشاوران با تجربه از زيان‌دهي جلوگيري مي‌کند
عباس جديري از طراحان قالي نيز معتقد است: در حال حاضر گرايش به نقشه‌هاي فرش‌هاي ماشيني در بافت فرش‌هاي دستي رو به افزايش است که اين امر قابل قبول نيست و بايد گرايش به صنعت فرادستي قالي‌بافي صورت گيرد.
وي خاطرنشان کرد: هزينه‌هايي که در زمينه توليد فرش صورت مي‌گيرد در برخي موارد با شکست در فروش مواجه مي‌شود که مشاوره گرفتن از افراد با تجربه قبل از بافت فرش ضروري است.
جمعيت توليدکنندگان فرش در حال کاهش است
اسماعيل باباپور از توليدکنندگان و بافندگان فرش تبريز با اشاره به جمعيت فعلي قالي‌بافان در تبريز و شهرهاي اطراف گفت: در حال حاضر جمعيت قالي‌باف به شدت در حال کاهش است و شيب اين کاهش به طرف فرش‌هاي بزرگ است.
وي افزود: بافت تابلوفرش در ميان هنرمندان فرش دستباف از حالت هنري به تجاري و سفارش مشتري تبديل شده و اين امر با رويکرد گذشته که بيشتر هنرمحور بود، متفاوت است.
باباپور افزود: در حال حاضر در شهر تبريز بيشتر فرش‌ها با عنوان تابلوفرش توليد شده و در روستاهاي اطراف فرش‌هاي بزرگ‌تر توليد مي‌شود که دستمزد آنان نيز اغلب پائين است.
جمعيت پراکنده قالي‌باف قدرت چانه‌زني ندارند
مصطفي باقري از تجار فرش تبريز با بيان اينکه حمايت از قالي‌بافان در زمينه‌هاي مختلف ضروري است،گفت: اعضاي خانواده قالي‌بافان از قدرت چانه‌زني برخوردار نيستند در حالي که از صنايع بزرگ حمايت مي‌شود اما از قالي‌باف که جمعيت پراکنده‌اي هستند حمايت چنداني نمي‌شود.
وي با يادآوري اين موضوع که قالي‌بافي نيازمند هم‌گرايي است، گفت: در حال حاضر قالي‌بافان جمعيت منسجمي ندارند تا در مواقع ضروري بتوانند از حمايت‌هاي لازم صنفي نيز برخوردار شوند.
امضاي تفاهم‌نامه همکاري بين مرکز ملي فرش ايران و صندوق ضمانت صادرات ايران به منظور تسهيل در صادرات فرش دستباف
حميد کارگر رئيس مرکز ملي فرش ايران با بيان اينکه به دلايل عديده صنعت فرش و توجه به آن قابل اتکاست، تصريح کرد: در شرايطي که دشمنان نظام از هر طرف قصد ضربه زدن به اين نظام را دارند، از اقتصاد مقاومتي مي‌توان به عنوان ضربه‌گير در برابر توطئه‌ها استفاده کرد و با حداقل سرمايه در جامعه شغل‌هاي زيادي ايجاد کرد.
معاون وزير صنعت، معدن و تجارت با بيان اينکه صنعت فرش توانسته در حوزه اشتغال‌زايي و کمک به معيشت خانواده گام‌هاي مثبتي را بردارد، افزود: توجه به صنعت فرش مانع مهاجرت مردم از روستاها به شهرها شد؛ از اين رو هر چه دولت و مردم به صنعت فرش توجه کنند، ثمرات خوبي را شاهد خواهيم بود.
کارگر با بيان اينکه دقت در تصميم‌گيري مي‌تواند بسياري از مشکلات فراوان فرش دستباف را از ميان بردارد، يادآور شد: اتحاديه، اصناف توليدکننده و فروشندگان فرش دستباف براي بازاريابي، تجارت و شناسايي فرش دستباف بايد از اهرم و ظرفيت مديران کشوري و استاني و شهرستاني بهره بگيرند.
وي در ادامه از امضاي تفاهم‌نامه همکاري بين مرکز ملي فرش ايران و صندوق ضمانت صادرات ايران به منظور تسهيل در صادرات فرش دستباف خبر داد و گفت: اميدواريم انعقاد اين تفاهم‌نامه نيز که تسهيل‌کننده صادرات فرش خواهد بود، به روند افزايش صادرات فرش ياري برساند.
رئيس مرکز ملي فرش ايران، به ساختار سنتي فرش دستباف اشاره و تصريح کرد: اکثر تجار ما ممکن است در خارج از کشور دفاتر فروش داشته باشند و کالاي خود را در اين دفاتر شخصي خود به فروش برسانند.
وي تاکيد کرد: اين نوع فروش تا حدي پوشش‌هاي بيمه صندوق را تحت تأثير قرار مي‌دهد اما با اين حال آمادگي آن را داريم تا براي ويژگي‌هاي سنتي هنر و صنعت فرش دستباف هم تدابيري انديشه کنيم.
کارگر، از توافق مرکز ملي فرش ايران با صندوق مهر امام رضا(ع) براي پرداخت وام و تسهيلات با نرخ چهار درصد به هر يک از پشتيبانان توليدکننده قالي دستباف خبر داد و گفت: هيچ محدوديتي در پرداخت اين تسهيلات وجود ندارد و تا سقف 10 ميليارد ريال به پشتيبانان توليدکنندگان فرش دستباف پرداخت مي‌شود.
وي تاکيد کرد: اما در برخي استان‌ها به دليل کج‌سليقگي از سوي شعب اين صندوق تسهيلات با کندي پرداخت شده است.
کارگر يادآور شد: پرداخت تسهيلات به صورت مستقيم به قالي‌بافان موجب رکود توليد فرش در کشور مي‌شود و براساس بررسي‌هاي انجام شده، تسهيلاتي براي افزايش توليد در نظر گرفته شده که به توليدکنندگان و عوامل توليد اختصاص مي‌يابد.
اين مقام وزارتي در ادامه سخنان خود اظهار کرد: هم اکنون انحرافاتي در بيمه قالي‌بافان وجود دارد که پايش آن موجب شناسايي قالي‌بافان واقعي و تقويت بازار فرش دستباف خواهد شد.
سخن پاياني ....
يکي از مسائل مهم در صنعت فرش که در ديدگاه‌هاي فعالان اين صنعت به چشم مي‌خورد، به هم خوردن جغرافياي توليد و عدم توازن در ميان توليد و فروش فرش است.
برخي توليدکنندگان فرش دستباف همچنان به استثمار جامعه قالي‌بافي روي آورده‌اند و بر همين اساس بافت فرش به عنوان شغل دوم براي اکثر آنان مبدل شده است.
عدم برخورداري از بيمه قالي‌بافي براي همه فرش‌بافان واقعي، عدم تسهيلات بانکي و عدم هم‌گرايي در ميان فرش‌بافان از مشکلاتي است که مانعي براي ارتقاي صنعت فرش دستباف است.
به عبارت ديگر عدم توازن ميان توليد و تقاضا براي فرش و به صرفه نبودن توليد فرش موجب شده تا در بعد کلان، صنعت فرش جاي خود را به صنايع درآمدزاي ديگر بدهد.