نخستين کارگاه آموزشي مديريت بحران غدير در تبريز در حال اجراست، اين کارگاه آموزشي که دوره دوم را در کشور  سپري مي‌کند شامل برنامه‌هاي گسترده و فشرده‌اي است که به نوبه خود در سطح کشور و شايد در بعد جهاني نيز کم نظير باشد.

اين دوره‌هاي آموزشي همراه با بيان مسائل چالشي است که توجه به آنها مي‌تواند موجب ارتقاي وضعيت خدمات مديريتي در زمان بحران باشد.

اما با اين حال برخي اساتيد برجسته مديريت بحران کشور که در اين دوره شرکت دارند، معتقد هستند بايد نحوه مديريت مسئولان در زمان وقوع بحران‌ها تحولي اساسي را شاهد باشد.

رسانه‌ها در مديريت بحران مردم را همراهي کنند

مديرکل بحران آذربايجان‌شرقي در اين خصوص گفت: درخواست ما از رسانه‌ها اين است که اخبار مربوط به آمادگي براي بحران‌ها را در جامعه منتشر کنند.

خليلي ساعي که با فارس سخن مي‌گفت، با اشاره به ضرورت آموزش‌هاي همگاني در زمينه مديريت بحران اظهار کرد: آموزش‌هاي همگاني در جامعه موجب مي‌شود تا مديريت بحران و برخورد عمومي جامعه با اين بحران‌ها بهتر باشد و در کشور ژاپن اين آموزش‌هاي عمومي موجب شده تا جامعه در مواقع زلزله با آرامش موضوع را مديريت کند.

مديرکل بحران آذربايجان‌شرقي با بيان اينکه آمادگي شهروندان براي مقابله با بحران ضروري است، گفت: جامعه آمادگي پيدا مي‌کند تا با بحران‌ها مقابله کند و هر چه جامعه با اين مسائل آشناتر شود، آمادگي براي مقابله با بحران‌ها نيز بيشتر خواهد بود.

ساعي افزود: درخواست ما از رسانه‌ها اين است که اخبار مربوط به آمادگي براي بحران‌ها را در جامعه منتشر کنند و مردم بدانند که اين حرکت‌ها اجرا مي‌شود تا براي مقابله با حوادث احتمالي آمادگي ذهني ايجاد شود.

وي با يادآوري اين موضوع که کارگاه‌هاي برگزار شده در اين دوره مي‌تواند در تمام حوادث موثر باشد، افزود: اين کارگاه‌ها با بررسي نيازهاي موجود براي مديريت مسائل طراحي شده و متناسب با حوادث مختلف مي‌توان اقدامات لازم را اعمال کرد.

دولت در مديريت اسکان بحران پشتيبان باشد

رئيس گروه پژوهش و بازسازي پس از سانحه دانشگاه شهيد بهشتي نيز گفت: دولت بايد در زمينه اسکان موقت و اضطراري مديريت پشتيباني مسئله را بر عهده بگيرد و از دخالت مستقيم پرهيز کند.

عليرضا فلاحي از اساتيد شرکت‌کننده در کارگاه مديريت بحران شمال‌غرب در سخني با فارس در تبريز با اشاره به محورهاي کارگاه برگزار شده توسط خود در اين برنامه گفت: مديريت اسکان اضطراري و موقت در مواقع بحران يکي از موضوعات مهمي است که بايد در مورد آن با نگاه مديريتي و کارشناسي اقدام کرد.

وي يادآور شد: از نظر مسئولان امر ايجاد اردوگاه در زمان حادثه مهم و مطلوب است اما از نگاه مردم اردوگاه بدترين انتخاب بوده و آنان عقيده دارند در کنار اموال و خانه‌هاي خود اسکان يابند.

فلاحي بيان کرد: امتناع مردم در زمينه اسکان در اردوگاه مي‌تواند به يک نوع درگيري و بحران مضاعف تبديل شود و پيشنهاد ما اين است که در شهرهاي کوچک و روستاها اسکان در کنار منازل مسکوني صورت گيرد.

وي تاکيد کرد: در شهرهاي بزرگ با توجه به تراکم جمعيتي در ساختمان‌ها و آپارتمان‌ها بايد از گزينه‌هاي چندمنظوره استفاده کرد و مردم را تشويق به استفاده از پارک‌ها و محل‌هاي اسکان موقت کرد.

رئيس گروه پژوهش و بازسازي پس از سانحه دانشگاه شهيد بهشتي گفت: ايده خانه دوم براي مديريت اسکان در زمان حوادث پيشنهاد شده که براساس آن به شرط تعهد براي عدم اعطاي مکان اسکان در زمان بحران، دولت وام‌هاي کم‌بهره به مردم، براي ايجاد ويلا و خانه‌هايي در حاشيه شهرها مجوز صادر مي‌کند که مي‌تواند باري از دوش دولت در زمان بحران بردارد.

وي تاکيد کرد: دولت در زمينه اسکان موقت و اضطراري مديريت پشتيباني مسئله را بر عهده بگيرد و از دخالت مستقيم پرهيز کند، مضاف بر اينکه در ساعات و روزهاي اوليه ارتش بايد در امر نظم‌دهي مستقر شده و از هرج و مرج جلوگيري کند.

تمرکز موجب افزايش بحران مي‌شود

استاديار دانشگاه نيروي انتظامي نيز گفت: در زمينه نبايدهاي مديريت بحران بايد از تمرکززدايي پرهيز کرد چرا که تمرکز خود موجب بحران مي‌شود.

غلامرضا چالوک از اساتيد شرکت‌کننده در کارگاه مديريت بحران شمال‌غرب کشور در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبريز گفت: انتظام‌بخشي به فعاليت‌هاي مديريت بحران يکي از مهم‌ترين محورها به شمار مي‌رود.

وي با اشاره به بايدها و نبايدها در مديريت بحران اظهار کرد: احساس باور ايجاد مديريت بحران در ميان مسئولان امر و نيز ايجاد آمادگي براساس اين نياز در کنار برنامه‌ريزي و استفاده از ظرفيت‌هاي موجود مهم‌ترين بايدهاي مديريت بحران به شمار مي‌رود.

چالوک افزود: در زمينه نبايدهاي مديريت بحران بايد از تمرکززدايي پرهيز کرد چرا که تمرکز خود موجب بحران مي‌شود.

استاديار دانشگاه نيروي انتظامي در ادامه خواستار بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي بدون استفاده موجود در دستگاه‌هاي دولتي براي ارتقاي امنيت بحران شد و گفت: برخي اقدامات هستند که هزينه‌اي در بر ندارند و مي‌توان از آنها براي ارتقاي امنيت استفاده کرد.

وي با بيان اينکه اقشار محروم و فقير جامعه در زمان بحران و حوادث غيرمترقبه بيشترين آسيب‌ها را متحمل مي‌شوند، يادآور شد: بايد در جامعه احساس نياز را به صورت يکپارچه و اولويت‌دار انجام دهند و سازمان‌هاي ديگر صاحب‌نظر نيز در اين خصوص اقدام کنند.

چالوک با اشاره به شعار کارگاه با عنوان «آمادگي موثر و بلادرنگ از دولت تا جامعه» گفت: اين آمادگي موثر بايد از دولت تا جامعه به صورت نظام‌مند و همگاني ايجاد شود و در اين ميان مسئولان نقش مهم‌تري دارند.

تجربه‌هاي تلخ حوادث نيز سرمايه مديريت بحران هستند

محقق جامعه شناسي بحران گفت: تجربه‌هاي تلخ حوادث نيز سرمايه مديريت بحران هستند که مي‌توان از آنها در کنار تجربه‌هاي شيرين موفق استفاده کرد.

عسگر جمالي در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبريز با اشاره به عنصر تجربه‌اندوزي در زمينه مديريت بحران يادآور شد: در حال حاضر در برترين دوره‌هاي آموزشي بحران، کارگاه‌هايي با محوريت تجارب حوادث قبلي برگزار مي‌شود که بهترين نتايج را در پي‌دارد.

وي با اشاره به اقدامات نادرست مديريتي در زمان بحران‌هاي مختلف داخلي و خارجي گفت: زلزله‌هاي بزرگ در جهان که در دهه‌هاي گذشته منجر به کشته شدن 150 هزار نفر در يک حادثه نيز مي‌شد با بازخواني تجربه‌هاي گذشته منجر به کاهش صدرصدي تلفات مي‌شود.

محقق جامعه شناسي بحران گفت: تجربه‌هاي تلخ حوادث نيز سرمايه مديريت بحران هستند که مي‌توان از آنها در کنار تجربه‌هاي شيرين موفقيت استفاده کرد و بايد از تلخ‌ترين حادثه‌ها نيز به سمت خلق حوادث مثبت حرکت کرد.

  سخن پاياني .....

در حال حاضر مديريت بحران در سطوح مختلف از اهميت خاصي برخوردار است و بر خلاف آنچه تصور مي‌شود مديريت بحران تنها شامل مديران متولي اين امر نمي‌شود، مجموعه گسترده‌اي از عوامل در اين ميان دخيل هستند که از افراد خانواده تا رسانه‌ها و مسئولان محلي را شامل مي‌شود.

بي‌ترديد بيان مشکلات موجود و انتقادات در زمينه مديريت بحران موجب خواهد شد تا سطح خدمات مديريت بحران بالا رود و در همين زمينه بايد به حساس‌سازي عمومي جامعه اقدام کرد.

به بيان ديگر تا زماني که آحاد جامعه احتمال وقوع بحران در جامعه را باور نداشته باشند، نمي‌توان اقدامات عملي در اين زمينه انجام داد.

اما پرسش اينجاست که راهکار حساس‌سازي جامعه نسبت به آمادگي براي بحران چيست؟ آيا رسانه‌ها در اين زمينه نقش اول را دارند يا مديران بايد با اجراي برنامه‌هاي مختلف و مانورهاي بحران جامعه را همراه سازند؟

به هر روي تعامل ميان ارکان‌هاي مختلف جامعه و از جمله نظام آموزشي، رسانه‌ها و مسئولان به عنوان تشکيل سه ضلع حياتي در اين ميان لازم و ضروري است.