علت اغلب بي‌خوابي‌ها ناشي از گرفتاري‏هاي روزانه است که شب‏ها خود را نشان مي‏دهد. البته پرخوري‌هاي شبانه نيز از شايع‌ترين علل بي‌خوابي افراد است. وقتي معده پر باشد، بدن بايد انرژي زيادي را صرف هضم و جذب غذا کند و در چنين شرايطي به خواب رفتن تقريبا محال و غيرممکن است. فرد ناخودآگاه آن‌قدر در رختخواب پهلو به پهلو ‏مي‌شود و غلت مي‌خورد تا مشکل معده برطرف شود. در نهايت به خوابي غيرطبيعي مي‏رود و صبح که برمي‌خيزد خسته و خواب‏آلود است. علاوه بر اين موارد، تنش‌هاي عصبي، عوارض جانبي برخي داروها، دردهاي جسماني، ضعف و گرسنگي زياد، بي‌نظمي‌هاي هورموني، مصرف مشروبات الکلي، اضطراب و افسردگي از جمله مهم‌ترين علل بروز کم‌خوابي يا بي‌خوابي محسوب مي‌شود.

راه‌هاي رسيدن به خواب ايده‌آل

بيشتر عواملي که سبب بي‌خوابي مي‌‏شود به غير از آنهايي که جنبه روحي و رواني دارند را مي‌توان تا حدود زيادي با اصلاح برنامه غذايي و برخي اقدامات رفع کرد. مصرف کم مواد گوشتي به‌خصوص افرادي که اوره خون‌شان بالاست، خوردن غذاهاي حاضري سالم و کم‏انرژي در وعده شام، کم‏ کردن وزن و کنترل پرفشاري خوني‏، ورزش، تفريح و حرکات جسمي، مصرف خوراکي‏ها و نوشيدني‌هايي چون دوغ، خيار، آب‏ليمو، آب‌هويج، ترب يا تربچه، شير گرم، نان و ماست، سيب درختي قرمز، عرق بهارنارنج و بيدمشک هنگام خواب و کاهو و فندق توصيه شده است.

گرم کردن و ماساژ کف پا و سعي در خروج افکار مزاحم و استحمام با آب ولرم رو به گرم پس از هضم کامل غذا و مشت و مال بدن هم مي‌تواند بسيار اثربخش باشد. همچنين به افراد بي‌خواب توصيه شده روزها نخوابند و در طي روز تا حدودي فعاليت جسمي داشته و در نيمه دوم روز يعني از ظهر به بعد چاي، قهوه يا غذاها و نوشيدني‏هايي که مواد محرک و ضدخواب دارند مصرف نکنند و از خوردن غذاهاي سنگين، چرب، يبوست‌زا و غذاهاي خشک‌کننده مراکز عصبي مانند سير، فلفل و دارچين بپرهيزند.

از داروهاي گياهي مفيد براي کم‏خوابي گشنيز است. اين گياه برخي از انواع بي‌خوابي را به‌سرعت بهبود مي‏بخشد. براي اين‌که خواب‏تان سنگين‌‏تر و عميق شود مي‌توانيد بعد از شام يک ليوان آب سيب قرمز با قدري عسل يا آب تازه مرکبات بنوشيد. براي تمدد اعصاب مي‌توانيد از يوگا، تمرينات تنفسي و نرمش‌هاي بدني استفاده کنيد. در شهرهاي غربي کشور مثل ايلام و لرستان، بي‌خوابي را با مصرف دمکرده سنبل‌الطيب‏ و جوشانده اکليل کوهي و کردها از تخم شنبليله استفاده مي‌کنند.