منيرسادات ميرنصيري در سلسله نشست‌هاي موسسه عالي پژوهش تامين اجتماعي پيرامون سياست‌هاي کلي تامين اجتماعي که يازدهمين نشست آن با موضوع «بررسي اثرات تغييرات سن بازنشستگي بر اشتغال و بيکاري جوانان» برگزار شد گفت: وقتي دستگاهي نيرويي را بازنشسته مي‌کند، بايد يک نيرو جايگزين کند، اما در گذشته به ازاي هر سه نيروي بازنشسته يک نيرو استخدام مي‌شد.

وي افزود: بازنشستگي پيش از موعد، در عمل صندوق‌هاي بيمه‌اي را دچار غافلگيري مي‌کند. بسياري همکاران ما که زودتر از موعد بازنشسته شدند با دستگاه‌هاي دولتي قرارداد بسته و به عنوان مشاور ادامه خدمت دادند که در عمل منجر به ورود نيروي کار جوان نشد.

با قانون بازنشستگي پيش از موعد، با پديده افزايش بيمه‌پردازي و اشتغال نيروي جوان مواجه نشديم

رئيس گروه مطالعات و رويه‌هاي اداره کل امور مستمري‌هاي تامين اجتماعي فرد بازنشسته را نيروي ارزانتري نسبت به نيروي جوان دانست و گفت: وقتي فرد بازنشسته، حق بيمه نمي‌پردازد، نيروي کار ارزانتري هم محسوب مي‌شود. در واقع با قانون بازنشستگي پيش از موعد، عملا با پديده افزايش بيمه‌پردازي و اشتغال نيروي جوان مواجه نشديم.

ميرنصيري افزود: در زمينه قانون بازنشستگي‌هاي پيش از موع،د ضمانت اجرايي براي جلوگيري از اشتغال مجدد وجود ندارد و يک چالش به شمار مي‌رود. اگر قانوني با نيت اشتغال جوانان تصويب مي‌شود، بايد ضمانت اجرايي براي آن گذاشته شود.

بازنشستگي پيش از موعد امکان پذير نيست مگر با سابقه ?? سال به بالا و جايگزيني نيروي جوان

وي با اشاره به ماده10  قانون نوسازي صنايع در راستاي نوسازي صنايع در سال 85  گفت: مضمون اين قانون اين است که کارفرمايان واحدهاي صنعتي مجازند تا پايان برنامه چهارم توسعه به ازاي هر نفر اشتغال جديد، يک نفر از کارکنان باسابقه پرداخت حق بيمه بيش از 25 سال را با پرداخت 50 درصد مابه‌التفاوت کسورات باقي مانده، بازنشسته کند و 50 درصد ديگر در بودجه ساليانه دولت پيش‌بيني شود.

رئيس گروه مطالعات و رويه‌هاي اداره کل امور مستمري‌هاي تامين اجتماعي ادامه داد: اين ماده  تبلور يک ضمانت اجراست يعني بازنشستگي پيش از موعد امکان پذير نيست مگر سابقه 25  سال به بالا بوده و حتما نيروي جوان جايگزين شود.

اشتغال پنهان بازنشستگان و دلايل آن

ميرنصيري به آمارهاي استخراج شده از سالنامه‌هاي آماري سازمان تامين اجتماعي اشاره و اظهار کرد: گرفتار اشتغال پنهان هستيم. بازنشستگاني از ذيل سازمان خارج مي‌شوند و چو نيروي کار ارزاني محسوب مي‌شوند و بيمه‌پردازي ندارند، وارد شغل ديگري مي‌شوند. از آنجا که اگر سازمان متوجه اشتغال مجدد شود، مستمري‌شان را قطع و آنها را زمره بيمه‌شدگان قرار مي‌دهد تازماني که دوباره درخواست بازنشستگي دهند؛ مستمري‌بگيران براي عدم قطع مستمري، اشتغال پنهان را ادامه مي‌دهند و مانع اشتغال يک نيروي جوان مي‌شوند.

وي علت روي آوردن بازنشستگان به کار در دوره بازنشستگي را پايين بودن سن بازنشستگي دانست و گفت: اگر سن بازنشستگي در ايران 60 تا 65 سال و همانند کشورهاي ديگر دنيا بود، ديگر فرد در سن بازنشستگي به اشتغال مجدد نمي‌پرداخت.

رئيس گروه مطالعات و رويه‌هاي اداره کل امور مستمري‌هاي تامين اجتماعي افزود: از آن سو در حوزه مشاغل سخت و زيان‌آور چون سقف سني وجود ندارد، افرادي را داريم که با 38  سال سن بازنشسته مي‌شوند. سخت و زيان آوري، جزو بازنشستگي‌هاي پيش از موعد است.

ميرنصيري با بيان اينکه با پديده بازنشستگي با سنين پايين در مشاغل سخت و زيان‌آوري مواجهيم اظهار کرد: 38 سالگي، عنفوان جواني است. چنين فردي 30 سال مستمري با 20 سال خدمت مي‌گيرد و واضح است که دوباره به چرخه اشغال برمي‌گردد. تا جايي که مطالعه کرده‌ام در هيچ کشوري به اندازه ايران به بازنشستگي پيش از موعد پرداخته نشده مگر در موارد خاص.

قانون بازنشستگي زنان، معضل تامين اجتماعي 

وي اضافه کرد: براي زنان هم در قانون کار بازنشستگي با 20 سال سابقه و 42 سال سن را داريم که از معضلات صندوق تامين اجتماعي است. زنان زود بازنشسته مي شوند و اينها هم دوباره به چرخه اشتغال برمي‌گردند چون 40 سال، سن بازنشستگي نيست.

رئيس گروه مطالعات و رويه‌هاي اداره کل امور مستمري‌هاي تامين اجتماعي با اشاره به اينکه در سال 54 قانون تامين اجتماعي به تصويب رسيد و سن بازنشستگي به ترتيب براي مردان و زنان، 60 و55  سال پيش‌بيني شد گفت: در آن زمان نرخ اميد به زندگي مردان 57 سال و شش ماه و براي زنان 57 سال و چهار ماه بود. به مرور زمان و با رشد تکنولوژي و ارتقاي بهداشت و درمان، نرخ اميد به زندگي افزايش يافت و اکنون براي زنان به 75 سال و براي مردان به 73 سال رسيده است. 

ميرنصيري افزود: اين درحالي است که سن بازنشستگي در قانون تغييري نکرده است و ما حداقل 10 سال زودتر افراد را از چرخه اشتغال خارج مي‌کنيم و تا يک فرد به بلوغ کاري مي‌رسد بايد بازنشسته شود.

مستمري بازماندگان دارد به "نوه" و "نتيجه" هم سرايت مي‌کند

وي با بيان اينکه قاعدتا خروج از صندوق، منجر به پرداخت مستمري مي‌شود و پس از آن مستمري بازماندگان را داريم که به نوه و نتيجه هم دارد سرايت مي‌کند اظهار کرد: تامين اجتماعي صرفا ارائه‌کننده خدمات شده و دريافت حق بيمه و ورودي و خروجي تناسب ندارند؛ ان هم در شرايطي که نرخ پشتيباني امسال منفي شده است.

رئيس گروه مطالعات و رويه‌هاي اداره کل امور مستمري‌هاي تامين اجتماعي تاکيد کرد که ايجاد اشتغال براي جوانان و رابطه آن با بازنشستگي پيش از موعد جزو مواردي نيست که در عمل به صندو ق‌هاي بيمه‌اي کمک کرده باشد. افزايش تدريجي سن بازنشستگي در ديگر کشورها اتفاق افتاده است؛ برخي کشورها به صورت تدريجي طبقه بندي کرده و سن را افزايش دادند و يکسري کشورها به يک‌باره اقدام کردند. در کشورهايي که با سالخوردگي جمعيت مواجه‌اند، صندوق ها تلاش مي‌کنند دچار ورشکستگي زودهنگام نشوند.

ميرنصيري اضافه کرد: پديده بازنشستگي زودهنگام پديده منسوخي در جهان است و با وضعيت فعلي تامين اجتماعي يک آسيب و خطر جدي محسوب مي‌شود.