در حالي که ميليون ها کسب و کار اينترنتي در انتظار رفع محدوديت ها هستند، اظهارات متناقض وزير ارتباطات درباره ادامه يا رفع فيلترينگ اينستاگرام و پلتفرم ها، کاربران فضاي مجازي را سردرگم کرده است؛ آمارها دراين باره چه مي گويد؟

- «محدوديت واتس اپ و اينستاگرام هميشگي است؟» اظهارات متناقض و مبهم وزير ارتباطات درباره احتمال دايمي بودن اين محدوديت ها بر بلاتکليفي کاربران و کسب و کار ها افزوده است. اين درحالي است که وزير کشور پيشتر محدوديت ها را موقتي دانسته و رفع آن را موکول به پايان ناآرامي ها کرده بود. محدوديت‌هاي ايجاد شده براي اينترنت، کاهش سرعت آن و فيلترينگ پلتفرم هاي فضاي مجازي طي دو سه هفته گذشته وضعيت کسب و کارها را در هاله‌اي از ابهام قرار داده است. از چندسال گذشته به هر دليلي بسياري از کسب و کارها پيوند زيادي با فضاي مجازي خورده اند و فيلترينگ اينستاگرام و واتس اپ باعث شده ميليون ها کسب و کار با مشکلاتي مواجه شوند. در اين شرايط، بسياري از فعالان و کاربران فضاي مجازي منتظرند تا ببينند محدوديت اينترنت و فيلترينگ چه زماني رفع مي شود و گمانه زني هاي بسياري هم درباره ادامه يا رفع آن منتشر شده است. روز گذشته و درحالي که بسياري از رسانه ها به نقل از وزير ارتباطات، خبر از فيلترينگ دايم اينستاگرام و واتس اپ دادند، اما عيسي زارع پور در گفت و گويي اين خبر را تکذيب و اظهار کرد: برنامه اي براي فيلترينگ اين پلتفرم وجود نداشته و ندارد. وزير ارتباطات البته کمي بعد اصلاح مجددي در حرف هايش داشت و گفت: اين موضوع در اختيار نهادهاي ذي صلاح ديگري است! سخناني که بر سردرگمي و بلاتکليفي کسب و کارهاي اينترنتي افزوده است.

تجديدنظر درباره ادامه فعاليت اينستاگرام؟

طي روزهاي گذشته بسياري از کاربران فضاي مجازي با استفاده از فيلترشکن ها به سختي توانستند وارد پلتفرم هاي خارجي شوندو اين موضوع همچنان ادامه دارد. وزير ارتباطات ديروز در پاسخ به اين سوال که آقاي رئيسي در دوران رقابت هاي انتخاباتي گفته بود مسدود کردن و بستن پلتفرمي که کسب‌وکار مردم روي آن است، در دستور نخواهد بود، اظهار کرد: «در قواعد اينستاگرام، خريد و فروش سلاح ممنوع است، دعوت به آشوب ممنوع است، اگر چنين چيزي در آمريکا اتفاق بيفتد، حتما برخورد مي‌کنند. اکانت رئيس جمهور مستقر را براي امنيت ملي‌شان به صورت دايمي مسدود کردند. وقتي خطوط قرمز کشور و خودش را رعايت نمي‌کند- قواعدي که ما با فرض اين که به اين قواعد احترام مي‌گذارد اجازه فعاليت داديم، وقتي آن ها را زير پا مي‌گذارد- ممکن است [در سياست‌] فعاليت اين پلتفرم در داخل کشور تجديد نظر شود، مجوزي که به هر کسي داده مي‌شود، ابدي نيست و به رعايت قوانين و مقررات بستگي دارد، البته تصميم‌گير در اين حوزه من نيستم. مراجع ديگر هستند.» زارع‌پور در پاسخ به اين شايعه که گفته مي‌شود وزارت ارتباطات از قبل تصميم داشته در مهر ماه، اينستاگرام را مسدود و به جاي آن از روبيکا استفاده کند، گفت: «ما چنين برنامه از پيش طراحي شده‌اي نداشتيم اما در وزارت ارتباطات وظيفه‌مان اين است ظرفيت‌هايي که مي‌توانند مشکل کشور را در بخش‌هاي گوناگون حل کنند،‌ تقويت کنيم». او ادامه داد: «شما ملاحظه مي‌کنيد در زمينه خريد و فروش کسي از اي‌بي و آمازون استفاده نمي‌کند. پلتفرم‌هاي داخلي باکيفيت وجود دارد و مردم استفاده مي‌کنند. در حوزه بيمه و جابه‌جايي مسافر و... پلتفرم‌ها بومي هستند. اين حاصل مسيري چند ساله است که در کشور طي شده و در بخش‌هاي ديگر هم مي‌تواند چنين اتفاقي بيفتد که نياز کسب‌وکارها به پلتفرم‌ها در داخل کشور تامين شود. در عين حال که ما تلاش مي‌کنيم محدوديت‌هاي خارجي برطرف شود، تلاش مي‌کنيم ظرفيت‌هاي داخلي هم تقويت شود.»زارع‌پوردر عين حال در پاسخ به اين پرسش که با اين سخنان آيا مي‌توان چنين برداشت کرد که اينستاگرام ديگر در دسترس نخواهد بود، گفت: «هنوز زود است براي اين که چنين قضاوتي داشته باشيم، به رفتار خود اينستاگرام، تصميم مراجع امنيتي کشور و کميته تعيين مصاديق بستگي دارد.» اين درحالي است که وي بيشتر نيز توصيه کرده بود مردم کسب و کار خودشان را بر محيطي که پايبند به قانون جمهوري اسلامي نيست، پايه‌گذاري نکنند.توضيحاتي که البته موجب افزايش شائبه ها و گمانه هايي شد و بعضي از فعالان فضاي مجازي از احتمال خداحافظي هميشگي با اينستاگرام و واتس اپ و دايمي شدن فيلترينگ آن گفتند.

اعداد و ارقام عجيب از خسارت محدوديت هاي اينترنتي

گزارش هاي منابع مختلف از تاثير محدوديت‌ها و قطع اينترنت بر کسب‌وکارها نشان مي‌دهد طي چندروز گذشته با فيلترينگ و محدوديت در پلتفرم ها تقريبا هيچ بخشي از صنعت رايانه اي از گزند اين خسارت ها در امان نبوده است. اواخر شهريور بود که اينترنت در کشورمان دچار محدوديت شد و چندروز بعد از آن که محدوديت هاي فضاي مجازي بيشتر شد، نت بلاکس اعلام کرد که قطعي اينترنت در ايران ساعتي 1.5 ميليون دلار معادل ?? ميليارد تومان زيان اقتصادي به کشور وارد مي‌کند که اين يعني روزانه هزار ميليارد تومان به کسب و کارهاي اينترنتي و اقتصاد کشورمان خسارت وارد مي شود. بسياري از محدوديت هاي اينترنتي از آخرين روز شهريور آغاز شد و با ارقامي که نت بلاکس اعلام کرده در 17 روز گذشته 17 هزار ميليارد به اقتصاد کشورمان زيان وارد شده که عدد بسيار زيادي است. گزارش سازمان نظام صنفي رايانه‌اي تهران هم از تاثير محدوديت‌ها و قطع اينترنت بر کسب‌وکارها نشان مي‌دهد بيش از ?? درصد شرکت‌ها ?? تا ?? درصد درآمد خود را در اين مدت از دست داده‌اند و حدود ?? درصد هم بيشتر از ?? درصد کاهش فروش داشته‌اند! محدوديت هاي اينترنتي حتي بر سرويس دهي شرکت هاي داخلي هم تاثير منفي گذاشته و مديرعامل شرکت ملي پست در مصاحبه اي گفته است: درآمدهاي پستي پس از اختلال اينترنت يک سوم کاهش يافته است!

نيمي از مشاغل، روزانه 50 ميليون ضرر مي کنند!

شايد بپرسيد هر روز تداوم محدوديت‌هاي فعلي، چه ميزان خسارت به کسب‌وکارها وارد مي‌کند؟ سازمان نظام صنفي رايانه‌اي استان تهران در نظرسنجي که روز گذشته هم اطلاعاتش را منتشر کرده از شرکت‌هاي عضو اين سازمان درباره تاثير محدوديت هاي اينترنتي پرسيده است. در اين پرسش نامه ?? درصد مشاغل اعلام کردند روزانه ?? ميليون تومان ضرر خواهند کرد. ?? درصد هم ضرر ?? تا ??? ميليون توماني و حدود ?? درصد خسارت بين ??? تا ??? ميليون توماني را گزارش کرده‌اند. نزديک به ? درصد مشاغل نيز روزانه بيش از ??? ميليون تومان خسارت مي‌بينند.

نگراني ها از بيکاري ميليون ها ايراني

محدوديت هاي اينترنتي علاوه بر زيان اقتصادي مستقيم، مي‌تواند اشتغال بسياري از افراد را هم تحت تاثير قرار دهد. بر اساس برخي از گزارش‌ها يک ميليون شغل تنها در اينستاگرام ايجاد شده است. دبير اتحاديه کسب‌وکارهاي فضاي مجازي اما به تازگي آمار عجيبي را اعلام کرده و گفته است: معيشت ?? ميليون نفر اکنون وابسته به فضاي مجازي است. گزارش سازمان ملي اقتصاد ديجيتال نشان داد حجم اين اقتصاد از نظر بزرگي به بالاترين سطح خود در سال هاي اخير رسيده است. اين گزارش اما نکات ظريف بسياري داشت که يکي از آن ها وابستگي زياد اين آمار به شبکه هاي اجتماعي بود. شبکه هاي اجتماعي و در راس آن ها اينستاگرام تا ?? درصد در اين بازار نفوذ داشتند. پس از آن نيز اعلام شد 3.5 ميليون اشتغال مرتبط با اينستاگرام در فيلترينگ هاي اخير با چالش روبه رو شده است. مارکتي که بر زندگي تا 10 ميليون نفر اثرگذار بوده است.

کاش وزير ارتباطات ابهام ها را برطرف کند!

به رغم آن که اتفاقات اخير و فيلترينگ موقت پلتفرم هاي خارجي، با استقبال برخي چهره ها و رسانه ها مواجه شده است اما آمار و ارقام خسارت قطعي اينترنت و پلتفرم هاي خارجي که تبديل به محلي براي کسب درآمد مردم شده، نشان مي دهد اگر اين محدوديت ها طولاني مدت اعمال شوند و دسترسي به پهناي باند بين الملل به صورت طولاني مدت از دسترس عموم مردم خارج شود، جمع زيادي از مردم و فعالان فضاي مجازي با زيان اقتصادي مواجه مي شوند و نمي توان بدون در نظر گرفتن اين مسئله به يک باره براي اين محدوديت تصميم گيري کرد. اين درحالي است که وزير ارتباطات در مصاحبه هاي قبلي خود به مردم توصيه کرده کسب و کار خود را بر بستر پلتفرم هاي خارجي بنا نکنند اما گزارش هاي رسانه ها نشان مي دهد با اين که در سال هاي اخير حمايت بسياري از شبکه هاي اجتماعي و پيام رسان هاي داخلي شده اما اقبال چنداني از نظر فناوري، زيرساخت و توسعه به دست نياورده اند. در اين بحران اخير هم خيلي از اين پلتفرم هاي داخلي موفق به کسب مخاطب جديد نشدند و تعدادي هم مثل ايتا به دليل محدوديت شبکه، جلوي عضو گيري جديدشان را بستند اما در عين حال، تلگرام که از چندسال پيش فيلتر شده است در مدت اخير توانسته با شبکه سرورهاي مجازي حتي محدوديت هاي اينترنت ملي را دور بزند و تعداد کاربرانش بار ديگر از مرز ?? ميليون نفر هم فراتر رود! در گزارشي که به تازگي ديجياتو هم منتشر کرده، آمده است: با توجه به فيلترينگ شديد واتس اپ که حتي با فيلترشکن نيز به درستي کار نمي‌کند، پيام رسان تلگرام با فيلترشکن و پروکسي هاي خودکار نسخه هاي غيررسمي به راحتي وصل مي‌شود به همين منظور بخشي از کاربران ايراني که قبلا از تلگرام به واتس اپ کوچ کرده بودند، مجدد به تلگرام بازگشتند و... . با اين شرايط اگر چه وزير ارتباطات چند بار تاکيد کرده است که مرجع تصميم گيري درباره محدوديت اين پلتفرم ها خارج از اختيار وي است اما اظهارنظرهاي او به عنوان متولي اين فضا مبني بر انتقال کسب و کارها به فضاي داخلي نيز نمي تواند بدون در نظر گرفتن واقعيت هاي موجود بيان شود. انتقال هر گونه کسب و کاري به پلتفرم هاي داخلي نمي تواند به يک باره انجام شود چرا که در عمل اين مسئله به منزله نابودي آن کسب و کار با احتمال بالاست، اين پلتفرم ها در همه اين سال ها مجوز داشته اند و اجازه داده شده است بستر کسب و کارهاي فراواني شوند، چرا که اين بسترها عملا با توجه به تعداد کاربران معنا پيدا مي کنند و صرف مسدود کردن اين فضا به معني انتقال همه کسب و کارها و مخاطبان به پلتفرم داخلي نيست و حداقل در کوتاه مدت و به فوريت امکان پذير نيست. درباره واتس اپ نيز علاوه بر اين که اين پيام رسان نکات و ملاحظات تلگرام را ندارد، سوال اين است که ما به ازاي حذف اين پيام رسان چيست؟ چرا که تجربه قبلي نشان داده که نمي شود به مخاطبان گفت هر کدام به يک پلتفرم داخلي کوچ کنند چرا که بايد پلتفرمي وجود داشته باشد که حداقل توانايي فني ارائه سرويس به بيش از 40 ميليون کاربر را داشته باشد. اين سوالات و ابهاماتي است که به يکي از دغدغه هاي مردم تبديل شده و لازم است پاسخ شفاف و روشني به آن ها داده شود.