، به گزارش احرارنيوز به نقل از فارس، امسال نيز همانند سال‌هاي گذشته مقام معظم رهبري شعاري را به عنوان نقشه راه و استراتژي سال جديد کشور اعلام فرمودند. همان طوريکه مي‌دانيم سال 1394 از سوي ايشان، سال «دولت و ملت، همدلي و هم ‌زباني» اعلام شد. از منظر رهبر معظم انقلاب اعتماد مردم به نظام زمينه‌ پشتيباني آنها از حکومت را فراهم آورده و دستيابي به اهداف اسلامي را تضمين مي‌کند. ايشان در بيانات خود در ديدار با اعضاي مجلس خبرگان رهبري چنين فرمودند[1]:
« در حقيقت اعتماد مردم است که پشتيباني آنها را به وجود مي‌آورد؛ و پشتيباني و اتصال مردم به دست‌اندرکاران نظام است که توفيق اين حرکت اسلامي را با اهداف اسلامي تضمين مي‌کند... مردم هستند که پشتيبان واقعي نظام‌مند؛ اين پشتيباني، متوقف به اعتماد است و اين اعتماد هم بايد باقي بماند.»

اما شعار سال جديد رويکرد متفاوتي با شعار ساليان قبلي داشته و همگرايي دولت و ملت را هدف گرفته است. چرا دولت و ملت به همدلي و هم‌زباني فرا خوانده شده‌اند؟ به نظر مي‌آيد دغدغه مقام معظم رهبري در نامگذاري سال جديد برطرف کردن فاصله‌اي است که بين دولت و ملت ايجاد شده است.

البته اين مقاله درصدد تحليل عملکرد دولت‌هاي گذشته نبوده و اين مقوله مي‌تواند توسط کارشناسان به نوبه خود مورد ارزيابي قرار گيرد. اين مقاله به دنبال تبيين نقش مهم و تعيين کننده واحدهاي روابط عمومي در تحقق شعار سال جديد است. زيرا معتقدم ضعف عملکرد روابط عمومي‌ها در انجام رسالت و وظايف ذاتي‌اش ما را به اينجا رسانده است.

همان طوريکه مي‌دانيم روابط عمومي به زبان ساده وظيفه دارد ارتباط بين سازمان و مردم را مديريت کند. به عبارت ديگر روابط عمومي پل ارتباطي بين مردم و سازمان بوده و تلاش مي‌کند تا ضمن حفظ منافع سازمان، رضايت مردم را بدست آورد. در تعريف ساده ديگر، روابط عمومي به عنوان صداي مردم مطرح شده است.

با تغييراتي که در جوامع صورت گرفته و روابط اجتماعي شکل جديدي يافته است شنيدن صداي مردم نيز دچار تحول گشته است. صداي مردم که زماني به راحتي و بدون واسطه به گوش مي‌رسيد اکنون ديگر اينگونه نيست. امروزه روابط عمومي‌ها، تقويت‌کننده و رساننده صداي مردم به دستگاه‌هاي اجرايي و متقابلا انتقالگر پاسخ و خواسته‌هاي ادارات و سازمان‌ها به جامعه و مردم هستند[2].

روابط عمومي به عنوان يک رشته دانشگاهي در مقطع کارشناسي از دهه 1370 در دانشگاه‌هاي علامه طباطبايي و آزاد تهران و سپس در دانشگاه‌هاي علمي کاربردي تاسيس شده و بدين ترتيب سالانه صدها نفر براي اشتغال در روابط عمومي‌ها تربيت مي‌شوند.

واقعيت اين است که با گذشت سال‌ها تغييري در وضعيت ساختاري روابط عمومي‌ها به‌وجود نيامده و همچنان ضعف بيشتر روابط عمومي‌ها نگرش و تفکر مديران آن سازمان است. در تحقيقي که اينجانب به سال 1382 با همکاري دانشجويان روابط عمومي درباره مشکلات روابط عمومي‌هاي تبريز انجام داديم اولين و مهم‌ترين معضل روابط عمومي‌ها، طرز فکر مديران سازمان عنوان شده است. عملکرد مديران و مسئولان موجب شده در حال حاضر نيز روابط عمومي‌ها در اکثر سازمان‌ها فاقد متولي، چارت سازماني، نيروي انساني متخصص، تجهيزات و امکانات مناسب و بر خلاف فلسفه اوليه روابط عمومي، حضور مديران و روساي تعريف و تمجيدگوي مسئولان رده بالاي سازمان باشند، افرادي که ناهمدل و ناهم‌زبان با مردم و فقط در فکر منافع خويش و مديران بالا دستي شان هستند.

با اين وصف معتقدم کليد اجرايي شعار سال جديد در دستان روابط عمومي‌ها است اما نه روابط عمومي‌هايي با ساختار فعلي.

به نظر مي‌آيد اقدامات صورت گرفته براي روابط عمومي در سطح علمي و آکادميک، توليد کتاب و مجله، برگزاري جشنواره و همايش، برپايي کارگاه‌هاي آموزشي و اقدامات مشابه توانسته عطش علاقمندان به اين رشته را پاسخگو باشد. اما سئوال اساسي اين است که ما تا چه حدي از اين داشته‌هايمان استفاده و بهره برده‌ايم.

مسئله‌ اتکا به قدرت دروني به عنوان «کليد حل مشکلات کشور» به يکي از مهم‌ترين مطالبات رهبر انقلاب تبديل ‌شده است و ايشان در بيانات خود فرموده اند[3]:«در داخل کشور خيلي امکانات وجود دارد که اگر چنانچه نگاه ما - چه در زمينه‌هاي اقتصادي، چه در زمينه‌هاي فرهنگي، چه در زمينه‌هاي گوناگون ديگر - به آنها باشد و اگر بتوانيم از اين نيروهاي داخلي استفاده کنيم، کليد حل مشکلات اينجا است؛ يعني در درون کشور و امکانات داخلي کشور است که از اينها مي‌شود خردمندانه بهره‌برداري کرد. اينها بايد شناسايي بشوند.»

بنابراين اجرايي کردن شعار سال جديد و همگرايي دولت و ملت بهانه‌اي براي تجديد ساختار و احياي روابط عمومي‌ها و انجام وظايف ذاتي اين واحدها است.

به نظر مي‌آيد با سپري شدن بيش از سه دهه از انقلاب اسلامي وقت آن رسيده که روابط عمومي‌ها براي بازنگري در عملکرد و انجام ماموريت‌هاي محوله از لاک خود خارج شده و به وظايف ذاتي خويش رجوع کنند.

شعار سال جديد فرصتي براي مديران و مسئولان اجرايي است که روابط عمومي‌ها را در مسير واقعي و مناسبش قرار داده و از منافع آن بهره‌مند شوند حتي اگر به ضررشان باشد.

مديران سازمان‌ها بايد اجازه دهند تا روابط عمومي‌ها از سطح تعريف و تمجيدگوي مسئولان به گروه منتقدان سازمان و انعکاس دهنده واقعيات سازماني مبدل شوند. به عبارت ديگر روابط عمومي‌ها از حالت سنتي خارج شده و متناسب با تحولات جامعه مدرن و بروز شوند.

تحقق شعار سال جديد و همگرايي دولت و ملت فرصتي تاريخي براي روابط عمومي‌ها شمرده مي‌شود. فرصتي که مي‌توان از آن براي تجديد ساختار روابط عمومي‌ها استفاده برد.

در اين زمينه پيشنهاد مي‌شود بطور همزمان از دو راه اين موضوع را آغاز کرد. در قدم اول وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان متولي روابط عمومي‌ها بايد به مسئوليت خويش گردن نهاده و اقداماتي نظير تجديد ساختار روابط عمومي‌ها در راستاي انجام وظايف جديد و تثبيت چارت سازماني روابط عمومي‌هاي وزارتخانه‌ها و سازمان‌هاي دولتي را به عهده گيرد. قدم بعدي نيز بايد از سوي مديران و مسئولان سازمان‌ها و ادارات برداشته شود بدين ترتيب که قبول کرده و اجازه دهند افرادي با تخصص و تجربه مرتبط در واحد روابط عمومي مستقر شوند. همچنين نيروي انساني، تجهيزات، امکانات و بودجه لازم را در اختيار روابط عمومي قرار دهند.

اگر به طور کلي روابط عمومي را به عنوان نهادي ارتباطي تعريف کنيم که وظيفه‌اش تسهيل ارتباطات و مراودات بين اقشار مختلف مردم و سازمان‌ها است، انتظاري که از روابط عمومي داريم اين است که بتواند ارتباط دو سويه بين مردم به عنوان مخاطبان اصلي و سازمان را برقرار کرده و اين ارتباط دو سويه را به سطح مطلوبي که رضايت مخاطبان را حاصل کند ارتقا بخشد.

در اين رابطه روابط عمومي‌ها بايد به صورتي هنرمندانه، خلاقانه، بروز و حرفه‌اي، با بهره‌گيري از فناوري‌هاي روز ارتباطي و اطلاع رساني مناسب زمينه تحقق شعار سال جديد يعني همدلي و همزباني ميان دولت و ملت را فراهم آورده و باعث تحول در عرصه‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي شوند و بر اعتمادسازي و تعامل سازنده ميان دولت و ملت بيافزايند.

_{[1] ديدار با اعضاي مجلس خبرگان رهبري در 12 اسفند 1370.}

_{[2] سايت کاوشگران روابط عمومي، مقاله «روابط عمومي نهاد موثر در حذف فاصله ميان دولت و ملت» (28/8/1388).}

_{[3] بيانات در ديدار رئيس‌ جمهور و اعضاي هيأت دولت (1392/6/6)}

_{^{*************************
کمال‌الدين نيک‌رفتار خياباني}}