احرار: روز به روز کودکان در فضاي بي در و پيکر فضاي مجازي و گيم‌هاي خيالي غرق مي‌شوند، اين سبک زندگي غير از آسيب زدن به جسم و روح کودکان،هيچ منفعتي براي آينده‌سازان کشور نخواهد داشت.
؛ فضاي مجازي کارکردهاي مثبت و منفي فراواني دارد. در واقع مثل چاقوي دو لبهعمل مي‌کند. هم فرصت است هم تهديد. استفاده درست و هدفمند و نيز بهره برداري از ظرفيت‌هاي مجازي، مي‌تواند فرصت‌هاي بي شماري پيش روي ما بگذارد. بر عکس استفاده بي حد و اندازه از اين فضا رهاوردش اعتياد و آسيب‌هاي جسمي و روحي به فرد خواهد بود.
ما و فرزندانمان اکنون دنياي متفاوتي را با فضاي مجازي و در رأس آن شبکه‌هاي اجتماعي تجربه مي‌کنيم. محيطي جذاب و تعاملي و در عين حال خطرناک براي کاربرانش. کاربراني که نقش پويا و فعالي در اين فضا ايفا مي‌کنند.
پرسه کودکان در فضاي مجازي
بدترين کار ممکن براي والدين اين است که کودکشان را با موبايل، تبلت يا کامپيوتر در خانه تنها بگذارند تا او وارد دنياي بي در و پيکر فضاي مجازي شود، يا اينکه ساعت‌ها خود را سرگرم بازي‌هاي موبايلي کند. چه بسا برخي از پدران و مادران در برابر خواسته‌هاي ممتد فرزندشان در داشتن تبلت يا موبايل مقاومت نمي‌کنند و تسليم او مي‌شوند. همين عامل مقدمه‌اي مي‌شود تا کودک با فضاي مجازي آشنا شود و با خود گرفتاري‌هاي متعدد به همراه آورد.
کودکان امروزي در عين حال که باهوش هستند، تنوع طلب هم هستند. آنها سوالات بسياري دارند که والدينشان حال و حوصله پاسخ دادن به آن‌را ندارند، لذا منتظر نمي‌مانند و به فضاي مجازي روي مي‌آورند. چند ساعتي در اين فضا پرسه مي‌زنند، سرگرم مي‌شوند و بازي‌هايي را انجام مي‌دهند که داراي محتواي خشن و بدآموز هستند.
واقعيت اين است که کودکان در استفاده از فضاي مجازي به مراقبت و کنترل نياز دارند. در غير اين صورت آسيب‌هاي جسمي و روحي متوجه او خواهد شد. بلوغ زودرس، گوشه‌گيري، دوري از جامعه، فردگرايي، افسردگي و اختلالات هويتي از جمله عوارض استفاده مکرر و بدون ضابطه کودکان از فضاي مجازي است. گسترش حضور خانواده‌ها در فضاي مجازي و عضويت آنان در شبکه‌هاي اجتماعي خواه ناخواه کودک را نيز به اين فضاي جذاب و فريبنده کشانده است به طوري که آنها نيز به همراه والدين خود عکس و فيلم مي‌بينند و به ديگران مي‌فرستند، يا اينکه بازي دانلود مي‌کنند.
والدين بايد بدانند که اگر کودک خود را به ابزاري براي نمايش در فضاي مجازي درآورند در حقيقت او را قرباني فضاي مجازي کرده‌اند. غافل از اينکه نبايد از معصوميت و زيبايي کودک سوءاستفاده کرد و او را مثل يک کالا در فضاي مجازي نمايش داد. خودنمايي و کسب پرستيژ به‌خاطر چند صد لايک و کامنت وفالوور، موجب به خطر افتادن آبرو و حيثيت خانواده مي‌شود و امنيت رواني فرد مختل مي‌گردد.
راهکار، ارتقاي سواد رسانه‌اي والدين
والدين چاره‌اي ندارند جز اينکه سواد رسانه‌اي داشته باشند، آن‌را ياد بگيرند و ارتقا بدهند تا بتوانند هدايت‌گر حضور فرزندان خود در فضاي مجازي باشند. بايدها و نبايدها را براي کودک بگويند تا او بداند چه چيزي در اين فضا خوب است و چه چيزي بد.
سواد رسانه‌اي سبب مي‌شود والدين آگاهانه، برنامه‌ها و مطالب مفيد و مخرب را از هم تميز داده و مفيدها را در اختيار کودکان قرار بدهند و يا اجازه بدهند خودشان از اين برنامه‌هاي مفيد و کاربردي بهره‌مند شوند.
کارکرد بازي‌هاي سنتي کجا، بازي‌هاي موبايلي کجا
وقتي از بزرگترها در مورد بازي‌هاي سنتي مي‌پرسي، آنها بي اختيار خود را به روزهاي کودکي شأن گره مي‌زنند، روزهايي پر جنب و جوش با بازي‌هاي شادمانه. افسوس که از بازي‌هاي گروهي خبري نيست و در قاب خاطره‌ها جا خوش کرده‌اند. کودکان نسل امروزي با اين بازي‌ها بيگانه است. نسل امروزي گرفتار در زندگي ماشيني و آپارتمان نشيني به فضاي مجازي و بازي‌هاي موبايلي اعتياد پيدا کرده است. بازي‌هايي که حاصلش دوري از جامعه و گوشه گيري براي کودکان بوده است. کودکان ديروز در فضاي واقعي بازي مي‌کردند و کودکان امروز در فضاي مجازي.
بازي‌هاي سنتي سمبل کار جمعي و مشارکتي است اما بازي‌هاي موبايلي فردي است و کودک تنها در چارديواري خانه مي‌ماند. بازي‌هاي سنتي با فرهنگ بومي و محلي ما همخواني دارد اما بازي‌هاي موبايلي که اغلب محصول غرب هستند به جاي سازندگي تخريب را مي‌آموزند. بازي‌هاي سنتي در برگيرنده تفکر و انديشه است اما بازي‌هاي موبايلي آموزنده نيستند بلکه محرک بوده و روحيه خشونت طلبي را تقويت مي‌کنند.
بازي‌هاي سنتي تحرک و فعاليت بدني دارند اما در بازي‌هاي موبايلي خبري از تحرک نيست زيرا مقدمه بسياري از بيماري‌ها است و عوارضي مثل تنبلي، سستي و چاقي به همراه دارد.
تخليه هيجان کودکي در فضاي مجازي
روان شناسان بر اين باورند که کودکان امروزي براي تخليه هيجان خود همچون گذشته به کوچه و خيابان نمي‌روند و فعاليت فيزيکي انجام نمي‌دهند، بلکه در خانه با بازي‌هاي نصب شده روي گوشي والدين و يا تبلت خود تخليه مي‌شوند.
راهکار مؤثر اين است که والدين براي کودک خود قانون وضع کنند و مقتدرانه هم روي آن بايستند. به عبارت بهتر والدين مي‌توانند با تعيين مقررات و نيز مشخص کردن زمان محدود، استفاده از بازي‌هاي موبايلي را براي فرزند يا فرزندان خود کنترل و مديريت کنند تا علاوه بر سرگرم شدن کودک، آسيب‌هاي جسمي و روحي بازي‌هاي موبايلي به حداقل برسد.
والدين بايد براي کودک خود وقت بگذارند. او به تحرک و شادي نياز دارد. براي کاهش استفاده کودک از بازي‌هاي موبايلي گزينه‌هاي بسياري وجود دارد. پدر و مادر براي کودکشان قصه بگويند. کتاب داستان بخرند. اسباب بازي‌هاي بخرند که قدرت خلاقيت و تفکر او را شکوفا سازد. کودک را به کوه، بوستان يا شهربازي ببرند و مدتي را با فرزند خود سپري کنند تا لحظات شيرين و خاطره‌انگيز با هم بودن در ذهن او نقش ببندد.
نگارنده: طاهر خيري