احرار:مقبره الشعرا يکي از مهمترين نماد هاي شهر تبريز که به نوعي تاريخ فرهنگي مردم اين ديار را روايت مي کند، اينک در حصاري آهني محبوس شده و همچون اسيري در انتظار رهايي است.
به گزارش احرار، ديدن اين حصار آن هم در اطراف اين بنا حس کنجکاويم را برمي انگيزد برآن مي شوم تاسري به آنجا بزنم همچنان كه چشمم به مقبره است ،از پله هاي پارك بالا مي روم درحال پيداكردن راهي به سمت بنا هستم كه بيتي ازاستادشهريار "شهرتبريزاست وجان قربان جانان مي كند سرمه چشم ازغباركفش مهمان مي كند" توجهم را جلب ميکند، درهمين حين صداي خواندن شعري مرامجذوب مي کند ،صاحب صدا پيرمردي است حدودا70 ساله باموهاي سفيد وعصا به دست كه شعرحيدربابارا زمزمه مي کند، بااوسرصحبت رابازمي کنم ازعلاقه اش به هنروفرهنگ مي گويد باشعررابطه خوبي دارد ودربين حرف هايش مدام شعرهايي رامي خواند .دبيررياضي بوده وچند سالي مي شود كه بازنشسته شده است عصرها به اينجا مي آيد وبا همسن وسالانش ساعاتي رامي گذراند؛ برخلاف سنش روحيه خوبي دارد وبالحني شيرين ازدوران جوانيش يادمي كند، "درميان صفحات کتاب رياضي شعرمي نوشتم "ازشيفتگان استاد شهرياراست واورادرگفتن شعرهاي تركي بي بديل مي نامد اما معتقداست شهريار دراين شهر مظلوم واقع شده است ؛به وضعيت نابسامان مقبره الشعرا اشاره مي كندواين شرايط رادرشان شهراولين ها و نام تبريز نميداند،مرد مسن خودرا ازساکنان قديمي اين منطقه معرفي مي کند ازقبرستان سرخاب حرف مي زند ازان زماني که انجاگورستاني متروک بوده است ؛ازافتتاح بنا يادمي کند:: بعدانقلاب بود وآن زمان مقبره الشعرابلندترين ساختمان اين منطقه محسوب مي شد.
زساخت وسازهاي جديدناراضي است ومي گويد: ساختهاي قديم بخشي از سرگذشت ماست وبايد براي حفظ شان بکوشيم معتقداست تبريز خيلي غريب مانده مخصوصا محله هاي اصيلش وهمه توجه ها به جاهاي جديد و بي ريشه و مدرن است.ازمسوولان مي خواهد که هرچه زودتر فکري براي وضعيت مقبره الشعرا بکنند. او حرفهاي بسياري براي گفتن دارد كه شنيدني وشيرين است.باكمكش راه را مي يابم با ديدن حوض پرازآب ومجسمه قديمي شهريار به گذشته ها سفر مي كنم و خاطرات دوران كودكيم جاني دوباره مي گيرد. ازکنارمردسالخورده جداشده وارد سالن پايين بنا مي شوم فضاي آرامي حاكم است مجسمه هاي شاعران وتابلوهايي ازشعرهايشان جلب نظرمي كنند، اغلب آثاراستاد شهريار به چشم مي خورد وسنگ قبراستاد نيز بانوشته اي زيبا در سالن جاي گرفته که در ديوار کنارش شعرمعروف هماي رحمت نوشته شده است وصوتي ازاستادمحمدحسين بهجت تبريزي فضاي دلنشيني را تداعي ميكند.
چندنفري درسالن هستند که از حرف زدنشان متوجه مي شوم که اهل تبريزنيستند؛در مقابل تابلويي ايستاده ومحوتماشايش شده اند. تابلوفرشي كه تصويراستادشهريار رويش نقاشي شده است نزديك ترمي شوم باهم همكلام مي شويم،، يکي ازآانها دختر خوش صحبتي است مي گويد : دانشجوي ادبيات دانشگاه تبريز است شاعران را خوب ميشناسد اولين باراست که به مقبره الشعرامي ايد. اوادامه مي دهد: ديدن ارامگاه اين همه شاعردرکنارهم باورکردني نيست. اواين بنا وشاعران واثاررا فوق العاده مي داند ومي گويد: فکرنمي کنم مقبره الشعرا همتاداشته باشد. ،فارس زبان است امامي گويد: دوست دارم زبان تركي رايادبگيرم تابتوانم شعرهاي تركي شهريار را بخوانم به همراه آنها وارد كتابفروشي كه درسمت راست قراردارد مي شويم وآنهامشغول تماشاي كتاب ها مي شوند.
به دنبال کتابي درموردمقبره الشعرا مي گردم اما چيزي به چشمم نمي خورد ازمسئول آنجا سوال مي کنم واو باخوش رويي وابرازتاسف ميگ ويد:"کتابي بااين مضمون نداريم اما درکتاب تاريخ تبريز درباره اينجا مطالبي نوشته شده است.
مقبره الشعرا ازمهمترين بناهاي تاريخي آذربايجان شرقي محسوب مي شود و شاعران وعارفان بزرگي ازجمله اسدي طوسي،خاقاني شرواني ،ثقه الاسلام تبريزي واستادميرزا طاهرخوشنويس تبريزي دراين مکان آرميده اند .قدمت اين اثرآن گونه که درمنابع تاريخي ذکر شده است به 740و730هجري قمري وقبل آن برمي گردد ودركتب بسياري ازاين بنا به نام هاي حظيره الشعراوآرامگاه سرخاب يادشده است.ب
لاياي طبيعي همچون سيل وزلزله شكل ظاهري آن را ازبين برده وبه گورستاني متروك تبديل کرده بود. در دهه پنجاه شمسي طرح پيشنهادي احداث بناي مقبره الشعرا توسط غلامرضا فرزانمهر(يکي از معماران برجسته معاصر) پذيرفته شد و عمليات ساخت اين بناي فرهنگي آغاز گرديد. بعدازانقلاب پروژه بهسازي ادامه يافت. دردهه70 ساختمان به بهره برداري رسيد ولي طرح پارک وپرديس رااجرا نکردند.
چهارمين دهه ازپروژه،طرح پرديس مقبره الشعرا
متاسفانه هميشه مقبره الشعرا اولويت آخر مسوولان بوده، تاجايي كه از آن به عنوان پروژه 40ساله يادشده است.بلاخره كليات طرح توسعه مقبره الشعرادرسال 1383به تصويب رسيدوطبق آن بنا شد، محوطه اين مجموعه به پارك وموزه اي تبديل گردد وهمچنين سالن آمفي تئاتر700نفري، گالري بزرگ وكتابخانه هاي تخصصي فرهنگ وادب وخدمات رفاهي احداث شود.دراين دوره مقبره الشعراتحت پوشش وزارت فرهنگ وارشادبو دكه متاسفانه كارچنداني انجام نشد.
تقريباطرح داشت به فراموشي سپرده ميشد كه نهايتا درسال 93پس ازده سال شهرداري تبريز توسعه وتكميل اين پروژه را به عهده گرفت.مقبره الشعرادر حوزه شهرداري منطقه 10قرارگرفته است که شهردار وقت منطقه باقرخوش نواز درآيين طرح بهسازي ازاتمام يكساله اين پروژه خبرمي دهد ولي متاسفانه مدتي کار تعطيل ميشودووعده هاي مسئولين به جايي راه نميبرد.
.براساس طرحي كه شهرداري تبريزبراي اين مجموعه درنظرگرفته است بناشده است كه يك مجموعه كامل تاريخي وفرهنگي باشدكه بامجموعه هايي مثل حافظيه وسعديه شيراز رقابت كند
.
مقبره الشعرادرتبريز2018
احياي مجموعه مقبره الشعرايكي ازنيازها واولويتهاي مهم تبريزاست و اين بنا اهميت ويژه اي دررويداد تبريز 2018 که اين شهر به عنوان مركز گردشگري كشورهاي اسلامي انتخاب شده بود داشت و مسوولان نيز اين طرح رادراولويت قرارداده بودند اما متاسفانه باتمام تلاش هاي شهرداري وسازمان عمران تبريز طرح به كندي جلو ميرفت؛ وهزينه هاي زياد شهرداري روي طرح هاي مهم ومشكلات مالي راه رابراي تمام نشدن طرح هموارتر کرد و درنهايت به دليل ناتمامي طرح پروژه موقتا جهت بازديدازمراحل اجرايي براي مهمانان آماده شد.
وورودي شمالي وتقريبا مجموعه نگارستان امام خميني به وسعت 2200مترمربع به همراه بخشي ازمحوطه بيروني تكميل شد و در خدمت گردشگران تبريز2018قرار گرفت .
برخي معتقدبودند كه پروژه هاي عمراني شهرداري تبريز باعث شداين مجموعه نتواندآنطوركه بايدبه پروژه هاي فرهنگي برسداما اين نكته رانبايدفراموش كردكه مرمت آثارتاريخي وتوسعه آن درحيطه كارهاي شهرداري نيست. اين پروژه عظيم نيازبه همكاري سازمانهاي ديگرهم دارد بااين حال شهرداري باتمام مشكلات سعي كردتا قدمي دراين راه بردارد.ولي هنوزهم طرح اين بناي قديمي به طوركامل تمام نشده وهمچنان بهسازي ها ادامه دارد.
روند تکميل مقبره الشعرادرسال 97
بر اساس اماراعلام شده درعيدنوروزسال 97بازديدزيادي از مقبره الشعرا انجام گرفته که اين آمار حاکي ازاهميت زياد اين بنا از نظرگردشگري است لذا تامين بودجه وتكميل بخش هاي مختلف پروژه وايجادامکانات رفاهي دراين منطقه باعث جذب بيشترگردشگران خواهدشد.
شهين باهرشهردارتبريز دربازديد ازبنا گفته بود: :بخش قابل توجهي ازبرنامه هاي شهرداري متمركزبراهداف فرهنگي است واين پروژه به عنوان بخش مهمي ازتاريخ وفرهنگ ماست ودرجهت احياي آن مي كوشيم. وي به طرح هايي همچون تكميل ضلع شمالي وساماندهي محوطه ، توسعه سيدحمزه و نيز در كنار آن به تملك وآزادسازي مدارس فيوضات ، شيخ عطارو الحاق آن به موزه قاجارو نيز احداث پروژه خيابان 18متري ثقه الاسلام شمالي ، آزادسازي زمين خانه صنعت ،معدن وتجارت واحداث پاركينگ اشاره مي کند وادامه مي دهد :تسريع دراحياي مقبره الشعرا دربودجه سال جاري لحاظ شده است كه بعد ازاتمام ضلع جنوبي، ضلع شمالي هم باسرعت بيشتري پيگيري مي شود.
اما وقفه هاي اين پروژه تمامي نداشت وبازهم شاهد تعطيلي چندماهه كارگاه ها درسال قبل شديم، تااينکه با انتخاب پيمانكارجديد پروژه دوباره شروع به کارکرد و وعده احداث نگارخانه دردهه فجررادادند.
سال 2019ميلادي هم ازراه رسد، دهه فجرهم گذشت ودرآستانه سال 98 قرارگرفتيم اما ازافتتاح نگارخانه خبري نشد و عيد امسال هم پروژه همچنان ناقص ماند.
دراواخر فروردين 98 پورمحمدي استاندارآذربايجان شرقي به همراه معاون عمراني استانداري وهيئت همراه از پروژه ديدن کردند
پورمحمدي دراين ديدار اظهار اميدواري كرد، با تامين اعتبارات مالي باسرعت بيشتراين پروژه بزرگ عمران شهري تكميل ومورد بهره برداري قرارمي گيرد.مديرعامل سازمان عمران شهرداري هم توضيحاتي درمورد پروژه داد و با اشاره به ميزان پيشرفت پروژه گفت كه درحداقل زمان به اتمام خواهدرسيد.
اما همچنان مقبره الشعرا دربين گردوخاک وماشين آلات صنعتي محصوراست و خبري ازاتمام پروژه وافتتاح آن نيست.
اميد واريم كه وعده ها تحقق يابد وبه زودي شاهد اتمام پروژه چند ساله بهسازي اين بناي قديمي باشيم و بار ديگر نقش زيباراازنزديك وبدون حصار نظاره كنيم و همچنين مقبره الشعراه محفلي براي هنردوستان ومكاني براي انجام كارهاي فرهنگي وهنري تبديل شود
گزارش از:نگار محمدي رئوف