به گزارش احرارنيوز به نقل از مهر، بايد بين ساعت 10 تا سه عصر آنجا باشم در غير اينصورت بايد شاهد تابلو كابينت سازي تعطيل مي شود، مي شوم. تبليغات «كتلت آماده» و فروش «سي دي آهنگ گلچين» مرا مردد مي كند كه آيا آدرس صحيح است يا نه. ملاقات با استاد مليله سازي در محلي كه هيچ شباهتي به كارگاه هنري ندارد.

مغازه بزرگيست كه هر گوشه آن وسيله اي رنگ پريده خودنمايي مي كند، يك سو كابينت هاي بجا مانده از كابينت سازي، سوي ديگر يخچال سوپر ماركت و سه چهار بسته آبميوه داخل آن، ترازوهاي قديمي همراه با وزنه ها، گاز چهار پايه كوچك، يك ضبط نقره اي رنگ، جعبه هاي نوشابه كه روي هم چيده شده اند، چند صندلي پوسيده و نيمه جان و بالاخره ميز فلزي قديمي كه وسايلي روي آن، ميز را به عنوان ميز كار هنرمند معرفي مي كند.

يك تشت پلاستكي حاوي خاك ريخته گري كه بوي روغن كرچك از آن به مشام مي رسد و چند قالب روي ميز كار قرار گرفته است.

در مغازه به بهانه خريد سي دي و ماست و نان، باز و بسته مي شود و هنرمند فروشنده با آرامش درخواست مشتريان را اجابت مي كند.

مليله کار

صادق شيرواني كه حالا در مغازه استيجاري جديد و در محله جديد تا حدي ناشناس است مردي آرام و متواضع است او متولد سال 45 است و به گفته خودش به واسطه يكي از بستگانشان 10 دوازده سالگي براي آموختن هنر مليله سازي به سمت اداره كل ميراث فرهنگي زنجان واقع در بلوار آزادي  راهي مي شود.

علاقه اي به تحصيل نداشت، حين آشنايي با مليله سازي به آن علاقه مند شده و نزد استاد منصور كاظميان به مليله سازي مي پردازد، حدود پنج شش سال شاگردي مي كند تا به فن مليله سازي مسلط مي شود. 15 سال هم در همان محل يعني اداره ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري استان مشغول فعاليت بوده و به دليل عدم برخورداري از بيمه همچون بسياري از كارآموزان و استادكاران ديگر تصميم مي گيرد به صورت مستقل به فعاليت بپردازد.

شيرواني مي گويد: زماني كه ما شاگردي مي كرديم بايد مدت طولاني اي را به ساخت قسمت خاصي از ظروف اختصاص مي داديم؛ استاد در هر مقطعي بخشي از كار را به ما مي سپرد و براي مثال بايد مقطعي فقط دسته ظرف مي ساختيم يا پايه و ...

وي ادامه مي دهد: 15 سالي كه در اداره صنايع دستي مشغول به كار بودم نقره را همراه با نوع سفارش تحويل مي گرفتم  و پس از تحويل آنها ماهانه 520 هزار تومان دستمزد دريافت مي كردم بدون آنكه از هرگونه خدمات رفاهي و حمايتي يا بيمه اي برخوردار باشم.

با افزايش قيمت طلا  گرايش به نقره افزايش يافته است گرچه خريد مليله هنوز براي بسياري از مردم دشوار استاين مليله ساز زنجاني بازار فعلي مليله را مطلوب ارزيابي مي كند و مي افزايد: با افزايش قيمت طلا  گرايش به نقره افزايش يافته است گرچه خريد مليله هنوز براي بسياري از مردم دشوار است و اغلب مسافران و افراد غيربومي خريدار آن هستند.

وي مليله زنجان را بي نظير در ظرافت و كيفيت مي داند و تصريح مي كند: ظرافت مليله زنجان موجب شهرت آن شده است به گونه اي كه علاقه مندان و هنرشناسان جز مليله زنجان مليله ديگري را نمي پسندند.

شيرواني كه ظرافت مليله هاي او شهره است در خصوص فعاليت حرفه اي خود در اين زمينه مي گويد: از وقتي كه از اداره ميراث فرهنگي خارج شدم به صورت مستقل مغازه اي را با نام "مليله شيرواني" راه اندازي كرده و فعاليتم را آغاز كردم سفارش را در مغازه خودم يا از طريق همكارانم مي گرفتم و انجام مي دادم.

هزينه هاي اجاره مغازه در مركز شهر افزايش يافت و ناگزير بساطم را به مغازه فعلي منتقل كردم حالا در همين خواروبار فروشي، سفارش مي گيرم، اغلب سفارش ها از جانب افراديست كه نمونه كارهايم را ديده اند، سفارش مي گيرم يا كارهايي را آماده مي كنم و براي فروش در مغازه همكارانم عرضه مي كنم.

شيرواني ابراز مي كند: در حال حاضر تنها كسي هستم كه قالب ميزنم، براي دستگيره، قاشق و ...  سرويس چايي خوري كه بايد با خاك ريخته گري  انجام شود همكارانم به من مراجعه مي كنند.

صنايع دستي كاملا سنتي و كاملا با دست انجام شود

وي قيمت هرگرم مليله درجه يك را هفت تا هشت هزار تومان و مليله درجه سه را چهار تا چهار هزارو 500 تومان اعلام مي كند و خاطر نشان مي كند: مليله با كيفيت، ظريف و دقيق ساخته شده زمان بر است و قطعا بايد گران تر باشد.

اين استاد مليله كار يك جعبه  مليله را نشانم مي دهد كه در همه اضلاع آن ترنج هاي سر به سر با دقت كنار هم قرار گرفته اند، تاكيد مي كند: اين طرح ها آنقدر ظريف و دقيق بايد چيده شوند كه هيچ يك از اضلاع اختلاف جزيي باديگري نداشته باشد.

او به كوره اي كه در يكي از زواياي مغازه قرار گرفته اشاره مي كند و مي گويد: من معتقدم بايد صنايع دستي كاملا سنتي و كاملا با دست انجام شود به همين دليل هنوز كوره زغالي، نورد دستي را عوض نكرده ام و با نقره ها را با تخته تاب مي دهم درحاليكه انواع برقي اين لوازم  جايگزين نوع قديمي شده اند.

همين طور كه صداي موسيقي در مغازه پيچيده ادامه مي دهد: در بهترين شرايط مي توانم طي دو ماه يك كيلو مليله آماده كنم چرا كه به نظرم بايد مليله از يك دست دربيايد، به سري كاري علاقه اي ندارم دلم مي خواهد مليله هايم يكدست و ظريف باشد.

در بهترين شرايط مي توانم طي دو ماه يك كيلو مليله آماده كنم چرا كه به نظرم بايد مليله از يك دست ظريف باشداين مليله ساز به موسيقي اي كه از ضبط قديمي اش به گوش ميرسد گريزي زده و مي گويد : هميشه بايد هنگام مليله سازي موسيقي گوش دهم و معتقدم همه هنرمندان تشنه موسيقي هستند.

از وضعيت فعلي زندگيش مي گويد و برنامه  اش براي آينده؛ حالا او تحت پوش بيمه خويش فرماست، يك  دختر و  يك پسر دارد و همسري هنرمند كه مشغول خياطي است، دخترش گرچه نوجوان است اما علاقمند به مليله و پسر عكس اوست.

شيرواني  هنوز مستاجر است و بي بهره از هر نوع حمايتي، معتقد است : در زنجان هنر را نمي شناسند و به هنرمند اهميت نمي دهند، اگر كورسويي در عرصه هنر هست با اندك توجه مسافران و غريبه هاست كه با هزينه اي كه مي كنند چراغ خانه هنرمند را روشن نگه داشته اند.

اظهار مي كند: هرگز در نمايشگاه هاي صنايع دستي شركت نكرده ام، در واقع جز يك مزتبه كه براي خريد "نورد" دستي براي مليله سازي به تهران سفر كردم هرگز از زنجان خارج نشده ام، جز محله خودمان و مغازه عادت به ماندن در جايي ندارم.

شيرواني  مي گويد: به مليله سازي علاقه دارم گرچه بسياري از اطرافيانم مرا منع مي كنند و مي گويند آخر عاقبتي ندارد اما من عمرم را در اين راه صرف كرده ام و مادامي كه چشمانم مرا ياري كنند به اين كار ادامه مي دهم.

مليله سازي هنري

وي با اتفاقي خوشايند در عمر كاري خود اشاره مي كند و مي افزايد: قرار شده فردي هنر دوست خانه مليله در زنجان راه اندازي كند تا آنجا اموزش مليله انجام شود از من نيز براي اموزش دعوت شده، تصور مي كنم مي توانم يكي از بزرگترين برنامه هاي كاريم را كه همان آموزش دادن مليله است عملي كنم.  

اين مليله ساز زنجاني با بيان اينكه از هر بيست نفر كارآموز دو نفر بيشتر حاضر به ادامه كار نيستند تصريح مي كند: آموزش بايد تنوع داشته باشد  متاسفانه برخي استاد كاران با آموزش هاي يكنواخت موجب دلزدگي كارآموز مي شوند.

شيرواني مي گويد: با راه اندازي خانه مليله يكي از اتفاقات خوب زندگيم  رخ مي دهد و مي توانم براي حفظ صنعت مليله قدمي بردارم.

گزارش از سولماز شهبازي