ز، استاد دکتر محمدحسين مبين افتخار پزشکي ايران نويسنده شاعر و پزشک تواناي معاصر آذربايجان که پدر جذاميان ايران نيز نام داشت در سال 1306 شمسي در يکي از محلات قديمي تبريز به نام چرنداب پا به عرصه هستي گذاشت، بامداد امروز بر اثر کهولت در سن 88 سالگي درگذشت و مراسم تشيع و تدفين اين بزرگ مرد علم پزشکي فردا با حضور مردم و مسئولان در وادي رحمت تبريز برگزار مي‌شود.

وي تحصيلات ابتدايي خود را در دبستان معرفت تبريز و کلاس 6 و دوره دبيرستان را در دبستان و دبيرستان پهلوي آن‌روز در کرمان به پايان رساند. آنگاه بعد از 6 سال اقامت در کرمان به تبريز مراجعت و با اخذ ديپلم طبيعي از دبستان فردوسي در سال 1328 وارد دانشکده پزشکي تبريز شد و در سال 1334 به دريافت دکتراي پزشکي نايل آمد.

وي پس از طي خدمت نظام وظيفه در سال 1337 به استخدام وزارت بهداري درآمد و خدمات پزشکي، اجتماعي خود را با بيماريابي جذام در آذربايجان‌شرقي آغاز کرد. و پس از يک سال فعاليت در امر بيماريابي در سال 1338 به عنوان کفيل آسايشگاه جذاميان باباباغي تبريز به ادامه فعاليت پرداخت.

مرحوم مبين در سال 1341 با استفاده از بورس تحصيلي سازمان بهداشت جهاني براي طي دوره آموزشي علمي و عملي جذام، رهسپار کشورهاي اروپايي اسپانيا و پرتقال و افريقايي،نيجريه و مالي گرديد. پس از اين دوره آموزش عالي به ايران مراجعت و به عنوان رئيس آسايشگاه باباباغي مشغول به خدمت شد.

در سال 1348 با ادغام سازمان بهداري و دانشگاه تبريز به دانشگاه منتقل و با اغتنام فرصت با اخذ تخصص در رشته بيماري‌هاي پوست و آميزشي از دانشگاه تبريز فارغ‌التحصيل شد. وي در بخش پوست دانشکده پزشکي بيمارستان بابک(هفتم تير) نيز به عنوان عضو هيئت علمي به خدمات علمي ـ پزشکي خود ادامه داد.

استاد دکتر مبين، خدمت به جذاميان را از وظايف انساني و پزشکي خود مي‌دانست و در سال‌هاي خدمت خود همواره در فکر آنها بوده و از مساعدت آنها فروگذار نکرده است بطوريکه از بهمن سال 1353 به عنوان عضو افتخاري انجمن کمک به جذاميان ايران و چند سالي نيز به عنوان رئيس انجمن کمک به جذاميان آذربايجان به اين قشر محروم و مظلوم خدمت کرده است. چنانکه هر جا بحثي از جذام و جذامي به ميان مي‌آيد نام اين انسان‌دوست قرين صحبت مي‌شود.

دکتر مبين نه تنها در انجمن حمايت از جذاميان بلکه در بقيه مجامع خيريه نيز از آن جمله، کميته امداد، انجمن خيريه نوبر تبريز، هيئت حمايت از مستمندان و هيئت عيادت از بيماران فعالانه حضور داشته و همکاري مي‌کند.

وي در سال 1355 به عضويت هيئت تحريريه مجله پزشکي، دانشگاه علوم پزشکي تبريز انتخاب و هم اکنون نيز به اين همکاري ادامه مي‌دهد. استاد مبين در آبان ماه 1367 به افتخار بازنشستگي نائل آمد، مع‌ذالک خدمات خود را به عنوان رئيس مرکز بررسي و تحقيق بيماري‌هاي پوست آذربايجان شرقي و بيمارستان جذاميان بابا باغي تبريز کماکان ادامه مي‌دهد.

بيمارستان جذامي بابا باغي در سايه تلاش خستگي‌ناپذير وي پيشرفت قابل توجهي در بعد کمي و کيفي يافت و عزلتگاه متروک جذاميان به مرکز فعال تحقيق و بررسي جذام و درمان نگهداري جذاميان تبديل شد و در زمينه تعليم و آموزش بيماري‌هاي پوست به مرکز مجهز علمي و عملي مبدل شد و دانشجويان پزشکي، پرستاري، کارشناسان و کاردانان علوم آزمايشگاهي و دانشجويان علوم انساني و پيراپزشکي از امکانات آموزشي اين مرکز استفاده کردند که عده زيادي از دانشجويان پزشکي پايان‌نامه‌هاي تحصيلي خود را با راهنمايي و همکاري ايشان تدوين و تهيه مي‌کنند.  

فعاليت‌هاي ادبي

دکتر مبين، علاوه بر خدمات روزمره در امر جذام و حمايت از جذاميان به خاطر عشق و علاقه خاصي که به شعر و ادب ايران و آذربايجان دارد در وادي ادبيات نيز سهم و تلاش درخور و قابل تأمل دارد.

وي در شعر "شمشک" تخلص کرده و آثار بسياري در زمينه‌هاي مختلف ادبي خصوصا" ادبيات آذربايجان و کودکان دارد که برخي از اين آثار چاپ و برخي ديگر نيز در نشريات مختلف کشور منتشر شده است از قبيل:

1 – به ياد شهريار (سوگواره و سوگ نامه‌ها )

2 – سخنان عارفانه و نصايح حکيمانه نظامي گنجوي

3 – شيطان در شعر شهريار (گامي در راستاي شهريار شناسي)

4 – غنچه‌هاي خونين (قانلي چيچکلر)

5 – عاشيقلار (مقدمه‌اي بر کتاب آذربايجان عاشيقلاري)

6 – قاپيميز آچيليرگونشه ساري (مقدمه‌اي بر کتاب شعر ذوالفقار کمالي)

7 – آچيل چتريم آچيل (اوشاقلار ادبياتي"1")

8 – گل باهاريم گل (اوشاقلارادبياتي "2")

9 – قوش يوواسي (اوشاقلار ادبياتي "3")

10 – تبريز گنجه نهفته در بسته تاريخ و اشعار و قطعات منظوم ديگر از قبيل: حماسه خونين انقلاب اسلامي، ساراي جذامي، آي بالام باغدا ناوار؟، رسامين قلمينده طبيعت جانلانير و ...

استاد مبين بارها چه در مقام طب و طبابت و چه در عرصه علم و نيز ادبيات مورد تقدير و قدرداني مسئولان امر و نيز دوستداران فرهنگ قرار گرفته است از آن جمله به انتخاب وي، به عنوان يکي از 10 پزشک پيشکسوت کشور در شهريور ماه 1378 اشاره مي‌شود.

سخن آخر اينکه وي علاوه بر اينکه پزشکي حاذق، عالمي دانشمند، شاعري ژرف‌نگر و نويسنده‌اي توانا هستند، انساني متواضع و وارسته به شمار مي‌روند به قول دکتر اکبر ترابي «دکتر مبين علاوه بر وقف و صرف عمر و جواني خود به معالجه و سرپرستي بيماران باباباغي و گذشته از سرمايه علمي و ادراک قوي، از عواطف لطيف و ژرف انساني نيز کاملا بهره‌مند بود و همين دو ويژگي سبب شد تا وي همچنان که پزشکي حاذق است، شاعري ژرف نگر و دردآشنا نيز باشد»

برگرفته از: نشريه شمس تبريز شماره 102 سال 1380 .

سال شمار زندگي‌ دکتر سيدمحمدحسين‌ مبين‌

1306 ش‌ تولد سيزدهم‌ آذرماه‌/ محله‌ چرانداب‌ تبريز

1320 ش‌ عزيمت‌ به‌ کرمان‌ به‌ همراه‌ خانواده‌ و ادامه‌ تحصيل‌ در مقطع‌ دبيرستان‌

1326 ش‌ بازگشت‌ به‌ تبريز زادگاه‌ خود بعد از 6 سال‌

1328 ش‌ قبولي‌ در آزمون‌ ورودي‌ دانشگاه‌ها، شروع‌ به‌ تحصيل‌ در دانشکده‌ علوم‌ پزشکي‌ تبريز

1334 ش‌ دريافت‌ ديپلم‌ دکتراي‌ پزشکي‌ از دانشگاه‌ تبريز

1337 ش‌ اعزام‌ به‌ خدمت‌ سربازي‌

1339 ش‌ استخدام‌ در وزارت‌ بهداري‌، ازدواج‌ با خانم‌ «نشاط‌ وثوقي‌» و آغاز زندگي‌ مشترک‌ که‌ حاصل‌ آن‌ دو پسر و يک‌ دختر است‌.

1341 ش‌ با استفاده‌ از بورس‌ تحصيلي‌، اعزام‌ به‌ کشورهاي‌ اروپايي‌ و آفريقايي‌ براي‌ طي‌ دوره‌هاي‌ آموزشي‌ علمي‌ و عملي‌ جذام‌

1342 ش‌ پذيرش‌ مسئوليت‌ رياست‌ آسايشگاه‌ جذاميان‌ باباباغي‌

1353 ش‌ اخذ تخصص‌ در رشته‌ بيماري‌هاي‌ پوست‌ و آميزشي‌ از دانشگاه‌ تبريز و عضويت‌ در هيئت‌ علمي‌ دانشگاه‌ تبريز، عضويت‌ افتخاري‌ در انجمن‌ کمک‌ به‌جذاميان‌ ايران‌

1355 ش‌ عضويت‌ در هيئت‌ تحريريه‌ مجله‌ پزشکي‌ دانشکده‌ علوم‌ پزشکي‌ تبريز

1363 ش‌ انتشار کتاب‌ «عاشيقلار» (مقدمه‌اي‌ بر کتاب‌ آذربايجان‌ عاشيقلاري‌)

1367 ش‌ آبانماه‌، بازنشستگي‌ بعد از سالها خدمت‌ در آسايشگاه‌ باباباغي‌

1368 ش‌ انتشار کتاب‌ «به‌ ياد شهريار» (سوگواره‌ها و سوگنامه‌ها)

1369 ش‌ انتشار کتاب‌ «قاپيميز آچيلير گونشه‌ ساري‌» (مقدمه‌اي‌ برکتاب‌ شعر ذوالفقار کمالي‌) و «غنچه‌هاي‌ خونين‌» (قانلي‌ چيچکلر)

1370 ش‌ انتشار کتاب‌ «سخنان‌ عارفانه‌ و نصايح‌ حکيمانه‌» نظامي‌ گنجوي‌ و «شيطان‌ در شعر شهريار»

1374 ش‌ انتشار کتاب‌ «آچيل‌ چتريم‌، آچيل‌» (اوشاقلار ادبياتي‌1)

1378 ش‌ انتشار کتاب‌ «گل‌ باهاريم‌ گل‌» و «قوش‌ يوواسي‌» (اوشاقلار ادبياتي‌ 2 و 3) و «تبريز گنجينه‌ نهفته‌ در بستر تاريخ‌»

1378 ش‌ تجليل‌ و انتخاب‌ وي‌ به‌ عنوان‌ يکي‌ از 10 پزشک‌ پيشکسوت‌ کشور به‌ مناسبت‌ روز پزشک‌

1380 ش‌ شهريور ماه‌، برگزاري‌ مراسم‌ نکوداشت‌ از سوي‌ کانون‌ نويسندگان‌ و هنرمندان‌ سردرود و همزمان‌ با آن‌ انتشار کتاب‌ مجموعه‌ شعر «جذاملي‌ سارا»

1382 ش‌ تيرماه‌، برگزاري‌ مراسم‌ تجليل‌ و نامگذاري‌ و افتتاح‌ مجتمع‌ فرهنگي‌، هنري‌ دکتر مبين‌، از سوي‌ شهرداري‌ منطقه‌ 3 تبريز.