رئيس دانشگاه علوم پزشکي تبريز امروز در کنفرانس خبري اثرات خشک شدن درياچه اروميه بر سلامتي گفت: در جريان اقداماتي که براي احيا درياچه اروميه انجام مي‌گرفت به عنوان يک عضو در اواسط سال 1393، احساس کرديم که در رابطه با اقداماتي که در حوزه سلام به صورت متمرکز از طريق حوزه سلامت و متوليان است پيگيري نمي‌شود.

محمد حسين صومي در ادامه افزود: در جلسات شوراي فرهنگي اجتماعي حضور دانشگاه به عنوان متولي سلامت به شدت کمرنگ شده بود که در رابطه با نتيجه چنين پديده‌اي بر روي سلامتي مردم، افرادي اظهار نظر مي‌کردند که صلاحيت لازم را نداشتند. و پاي ثابت بحث‌هاي مربوط به درياچه، تأثيرات خشک شدن درياچه اروميه بود.

وي بيان کرد: قرار بر اين شد تا تمامي تحقيقات مرتبط با سلامت از طريق دانشگاه علوم پزشکي تبريز پيگيري شود.

وي ادامه داد: تعدادي از طرح‌هاي تحقيقاتي به دانشگاه علوم پزشکي تبريز ارائه شد که پژوهشکده مرتبط با مديريت و محيط زيست، انتخاب و تحقيقات به آنها محول شد.

وي بيان کرد: با چهار دانشگاه در رابطه با ارزيابي اثرات خشک شدن درياچه اروميه بر سلامتي انسان، توافق نامه‌اي منعقد گرديد که در 7  موضوع تحقيقات انجام شده است.

صومي افزود: مطالعات انجام گرفته در رابطه با ارائه اثرات آشکار و پنهان اثرات خشک شدن درياچه اروميه، اثرات التهابي ذرات گرد و غبار بر سيستم تنفسي، اثرات خشکي درياچه بر دام بوده است.

مجري و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي تبريز گفت: بحث کاهش آب درياچه اروميه از سال 1374 به مرور شروع شد و عليرغم اينکه بارندگي‌ها نوساناتي داشت اما عوامل انساني نيز دخيل بودند که در سال 1394 و 1395 به کمترين ميزان آب خود رسيد و با تشکيل يافتن ستاد احيا، روند احيا درياچه آغاز شد.

دهقان زاده افزود: بيش از 50 درصد سطح درياچه اروميه از آب بيرون آمده بود و در واقع نمک‌زاري بود که مي‌توانست از طريق جريان باد در شعاع آذربايجان و يا مناطق دورتر منتقل شود.

وي ادامه داد: منطقه آذربايجان يک منطقه گرم و خشک است، با اندازه گيري در سال‌هاي گذشته توسط محيط زيست و بهداشت محيط، نتايج نشان مي‌دهد در شهر تبريز ميزان ذرات معلق در خيلي از موارد بيشتر از استانداردهاي جهاني است که داراي فلزات سنگين، سموم بودند که مطالعات انجام يافته حاکي از اين است که فلزات سنگين منشأ مصنوعي و بسيار بالا بوده است که افزايش ابتلاء به سرطان را در پي دارد.

وي ادامه داد: براي اندازه گيري ذرات معلق از سامانه‌هاي زميني سنجش استفاده مي‌شود.

وي با اشاره بر تعداد ايستگاه‌هاي زميني که بيشتر آن در کلانشهر تبريز متمرکز شده است که سه ايستگاه در درياچه اروميه اضافه شده است.

وي با اشاره بر پراکنش جغرافيايي تعداد مرگ به ازاي هر 1000 نفر در روستاهاي مورد مطالعه افزود: ميزان شيوع پرفشاري خون در کشور در مردان حدود 252 و در زنان 297 در هزار نفر گزارش شده است که تغييرات در بيماري‌هاي قلبي و عروقي نيز همراه بوده است اما نمي‌توان تمامي اين‌ها را به درياچه اروميه نسبت داد.

دهقان زاده افزود: با توجه به وضعيت زيست محيطي حاکم بر منطقه شمال غرب ايران و شرايط درياچه اروميه بايد تعداد ايستگاه‌هاي زميني براي اندازه گيري ذرات معلق توسعه داده شود.

وي در پايان اضافه کرد : در شرايط فعلي داده‌هاي ماهواره‌اي مي‌تواند جايگزين مناسب براي پايش و گزارش مداوم وضعيت گرد و غبار در حوزه آبريز درياچه اروميه باشد که استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) مي‌تواند ابزار مناسبي براي پايش، مراقبت و نظارت بر وضعيت بيماري‌ها در کشور و منطقه باشد.

اپيدميولوژيست و رئيس پژوهشکده مديريت سلامت و ارتقاي ايمني دانشگاه علوم پزشکي تبريز گفت: ابتلاء به بيماري‌هاي تنفسي، افزايش انواع سرطان و فشار خون، بيماري‌هاي چشمي، افزايش بيماري‌ها و مشکلات پوستي، مخاطرات روانشناختي و سقط جنين تنها بخش کوچکي از مخاطرات خشک شدن درياچه اروميه بر روي سلامت مردم منطقه و ساير مناطق کشور مطرح مي‌شود.

همايون صادقي در رابطه با اهداف تحقيقات انجام شده افزود: تبيين ديدگاه‌ها و نظارت پزشکان خانواده، بهورزان و مردم در مورد تأثيرات بحران خشک شدن درياچه اروميه بر سلامتي به روش کيفي، طراحي سيستم معتبر جهت طبقه بندي مناطق اطراف درياچه اروميه بر اساس ريسک پذيري سلامت از ريزگرد، مقايسه توزيع بيماري‌ها و شاخص‌هاي سلامت به تفکيک اطلاعات سيستم بهداشتي (مرکز بهداشت استان) و بيمارستاني و در نهايت انجام ارزيابي‌هاي ميداني براي سنجش پيامدهاي احتمالي اثرات خشک شدن درياچه اروميه مي‌باشد.

وي با روبرو شدن بيماري‌هاي چشمي و مخاطي افزود: بيش از 2700نفر و به تعداد بسيار بيشتر از تعهد مطالعه به فراخور گروه انتخابي در محيط‌هاي مورد پرسشگري قرار گرفتند.

وي گفت: از اين تعداد 1330 نفر تخت معاينه پزشکي قرار گرفتند که از 667 نفر جهت انجام آزمايشات بعدي خونگيري به عمل آمد.

صادقي اضافه کرد: از کل افراد معاينه شده 125 نفر داراي يکي از بيماري‌هاي لثه، مانند خونريزي، تورم، پيوره، پريدگي رنگ و لثه اسکوربوتيک بودند که شيوع آن در گروه‌هاي ريسک اول و دوم به ويژه دوم بالاتر بوده است.

وي تقويت سيستم بهداشتي و خدمات درماني در مناطق با مواجه بالاي خشک شدن درياچه اروميه را ضروري دانسته و بيان کرد: انجام غربالگري وسيع تعدادي از بيماري‌ها به صورت نظام مند توسط سيستم نيز ضروري مي‌باشد.

صادقي گفت: انجام مطالعات آتي بر روي تعدادي از مشکلات سلامت شناسايي شده که در کنار اين عوامل، اجراي برنامه‌هاي آموزشي و ارتقاي سواد سلامت ساکنين حوزه درياچه با تأکيد بر جنبه‌هاي پيشگيرانه، وسواس کافي در توجه به اثرات منفي احتمالي، ارتباط صريح و مبتني بر شفافيت، جلب مشارکت مردم و کاهش عواقب احتمالي مرتبط با سلامت در بحران درياچه اروميه نيز ضروري مي‌باشد.

وي در پايان توضيح داد: توجه به توصيه‌هاي بهداشتي و سلامت و مراجعه منظم به مراکز سلامت در خصوص مشکلات احتمالي سلامت، کاهش حضور در مناطق باز و نزديک به نواحي خشکي درياچه اروميه، مصرف منظم شير، حفظ آرامش و پرهيز از ايجاد رعب و بدبيني را به مردم توصيه کرد.

مجري و عضو هيأت علمي دانشگاه اروميه با اشاره بر تغييرات سطح ارتفاع آب درياچه اروميه و کاهش ? متري در ?? سال افزود: جمع آوري نمونه‌هاي کرد و غبار از اطراف درياچه اروميه (رسوب خشک) از جمله مطالعاتي است که انجام گرفته است.

حسام احمدي بيان کرد: ميزان آلودگي‌هاي صنعتي در تبريز و خوي بالا بوده است.

وي در رابطه با نتيجه‌گيري کليدي از پژوهش گفت: درياچه اروميه در حال حاضر فاقد رخداد گرد و غبار بوده و هنوز وارد فاز گرد و غبار نشده است.

وي در پايان افزود: در صورت شروع رخدادهاي گرد و غبار از بستر خشک شدن درياچه اروميه، تأثير ذرات و غلظت آنها بر عملکرد بدن به خصوص ريه و خون کاملاً مشهود است.