، روزگارشان به سختي مي‌گذرد، اگر بِنايي بلند و ساختماني احداث شود، معيشت آنها نيز قدري فراهم مي‌شود؛ روزمزد هستند، يعني اگر روزي کار باشد، معاش آن روزشان فراهم است و در اوقات تعطيلي و بيکاري، آن چيزي که زودتر از همه برچيده مي‌شود، سفره آنهاست؛ ساختمان‌هاي بلند و نيمه تمام بخشي از اميدشان است که هر روز سر راه شأن چشم به آنها مي‌دوزند که اگر فعاليتي در آنها باشد، شايد نور اميدي براي کار کردن شأن باشد.

کارگران روزمرد ساختماني را مي گويم؛ اينها نه وزارت خانه‌اي دارند، نه سازماني و نه دفتر و محل کاري؛ ميدان‌هاي شهر تبديل به اداره کاريابي آنها شده است؛ قشري که تضميني براي کارشان وجود ندارد و در بهترين حالت، فقط چند ماه در سال براي آنها کار وجود دارد و به هيچيک از جوامع کارگري تعلق ندارند.

اين کارگران جزو افرادي هستند که در شهرها و حاشيه‌ها زندگي مي‌کنند؛ بيشتر آن‌ها به اميد يافتن کار، ساعت‌ها در سر چهارراه‌ها و ميادين مي‌ايستند تا بتوانند ناني براي خانواده‌شان تهيه کنند؛ اين در حالي است که کارگران ساختماني کار دائمي ندارند و مشمول هيچ گونه حمايت اجتماعي هم نيستند، حتي شهرداري‌ها هم حرمت و شأن آن‌ها را نگه نمي‌دارند و هيچ کاري در جهت ساماندهي آن‌ها انجام نمي‌دهند.
کاهش ساخت و سازهاي بزرگ در چند سال اخير، بدقولي‌هاي مکرر پيمانکاران و کارفرمايان و ورود کارگران ارزان‌قيمت از ديگر شهرها باعث شده تا تورم و بيکاري سفره‌هاي کوچک آنها را هر روز کوچک‌تر از روز قبل کند.

اينها بخشي از حال و روز کارگران ساختماني و به بياني "کارگر فصلي" است.

کارگران ساختماني زير بار مشکلات خرد شده‌اند

«احمد محمدزاده»، يکي از کارگران بيکاري است که در ميدان اصلي شهر تبريز در انتظار کار است؛ او به ماشين‌هايي که توقف مي‌کنند، چشم دوخته است تا شايد کسي وي را براي کاري ببرد؛ او مي‌گويد: در 3سال اخير به جز معدود کارهاي جزئي، درآمد خوبي نداشته است و اين وضع هر روز بدتر مي‌شود.
او که از ?? سالگي کارگر ساختمان بوده و حالا 65ساله است، آتيه‌اي براي خود و خانواده‌اش ندارد، مسئولان جز دفترچه بيمه سلامت، که کاربردش فقط درماني است، حمايت ديگري از او نکرده‌اند.

«محرم مالکي»، کارگري که سفت‌کار ساختمان بوده و از 35سالگي استادکار شده است، اظهار مي‌کند: ? سال است که آمار ساخت و سازهاي شهر پايين آمده و طرحي براي کار نداريم.
وي مي‌گويد: کمبود ساخت و ساز و کار، به شدت بر زندگي و معيشت ما تأثير داشته است، من و بسياري از همکارانم چندين ماه گوشت نخريده‌ايم و هزينه‌هاي جاري زندگي از جمله قبوض آب و برق و گاز نيز توان را از ما گرفته است، هزينه ثبت نام دو کودکم فکرم را مشغول کرده و به سختي نان روزانه را تأمين مي‌کنيم.

بدقولي پيمانکاران بزرگ

«رحيم ملايي»، يکي از کارگران فصلي، در حالي براي درد دل جلو مي‌آيد که دست آسيب ديده‌اش جلب توجه مي‌کند. وي مي‌گويد: من از اوايل انقلاب تا امروز، کارگري و سيمان‎کاري کرده‌ام، ولي در چند سال اخير، خيلي از پيمانکاران بزرگ، بدهي خود را به کارگران پرداخت نمي‌کنند و من نيز جزو افرادي هستم که موفق به تسويه‌حساب با پيمانکار نشده ام و هنوز طلبم را از پيمانکار مسکن مهر نگرفته‌ام.

وي درباره دستمزد کارگري اظهار مي‌کند: بر اساس قاعده کنوني، پرداخت دستمزد هر کارگر ساختماني براي ? ساعت کار چيزي حدود ?? تا ?? هزار تومان است، اما چنين پيشنهادي جز در طرح‌هاي بزرگ و سالي چند بار به امثال من داده نمي‌شود که آن نيز کفاف زندگي را نمي‌کند.

«صادق پاشايي» يکي ديگر از کارگران فصلي که سال‌هاست به عنوان کارگر ساختماني مشغول کار است، با اشاره به اينکه بيمه نيست و درآمد آن چناني هم ندارد، مي‌گويد: روزمزد بودن کارگران در قراردادهاي شفاهي بين کارگر و کارفرما و نبود امنيت شغلي و نيز بيمه از مهم‌ترين مشکلات کارگران فصلي و ساختماني است.

وي اضافه ميکند: حوادث ساختماني بيشتر مواقع منجر به فوت يا نقص عضو مي‌شوند و اين موضوع مهم‌تر از دستمزد پايين است؛ چرا که نداشتن بيمه، کارگران را در معرض خطرهاي جدي قرار مي‌دهد.

پاشايي با اشاره به اينکه کارگران ساختماني زيرپوشش هيچ قانوني نيستند، مي‌گويد: به ناچار و براي امرار معاش در اين محل به اميد يافتن کار اجتماع مي‌کنيم و بسياري از کارگراني که در اينجا مشاهده مي‌کنيد نيز داراي چنين مشکلاتي هستند؛ وي با اشاره به گراني‌هاي اخير و افزايش قيمت دلار و تأثير آن بر زندگي طبقه کارگر، توضيح ميدهد: گراني و نبود کار به قشرهايي چون کارگران ساختماني فشار مضاعف وارد مي‌کند.

وي از سختي‌هاي زندگي‌اش مي‌گويد و تصريح مي‌کند: چاره‌اي جز اينکه هر روز به دنبال کار باشم، ندارم به ويژه اينکه در حال حاضر، ساخت و ساز به شدت افت کرده و کارفرمايي وجود ندارد که بخواهد از کارگران استفاده کند.

محل ويژه اجتماع کارگران ساختماني در بافت مرکزي تبريز

چرا کارگران ساختماني 35ساله بازنشسته مي‌شوند

عضو هيأت مديره کانون انجمن‌هاي صنفي کارگران ساختماني درباره بيمه کارگران ساختماني مي‌گويد: عدم پرداخت غرامت دستمزد و رسيدگي به بازنشستگي 35ساله کارگران ساختماني دو مشکلي است که درخواست داريم با رسيدگي مجلس برطرف شود.
هادي ساداتي با انتقاد از نحوه اجراي بيمه کارگران ساختماني مي‌افزايد: به استناد ماده 4قانون بيمه‌هاي اجتماعي کارگران ساختماني، کارگران شاغل در فعاليت‌هاي ساختماني در صورت وقوع حوادث ناشي از کار از حمايت‌هاي قانوني از جمله غرامت دستمزد ايام بيماري بهره‌مند مي‌شوند اما اين در حالي است که کارگران ساختماني بيمه دريافت نمي‌کنند.
وي تعهدات ماده 4قانون بيمه اجتماعي کارگران را شامل حوادث و بيماري‌ها، غرامت دستمزد ازکارافتادگي، بازنشستگي و فوت اعلام کرده و اظهار مي‌کند: اين قانون اجرا نمي‌شود و درخواست مان از مجلس اين است که با توجه به مشکلات متعددي که در حين کار براي کارگران ساختماني بروز مي‌کند، علت عدم اجراي دستمزد را از سازمان تأمين اجتماعي جويا شود.
ساداتي درباره اينکه همه با 30سال کار بازنشسته مي‌شوند، اما کارگران ساختماني با 35سال، مي‌گويد: به موجب ماده 10قانون بيمه‌هاي اجتماعي کارگران ساختماني، تمامي کارگران ساختماني بيمه شده بايد حداقل ?? سال سابقه داشته باشند که بتوانند در ازاي دريافت 30روز مستمري بازنشسته شوند، اين در حالي است که ساير بيمه شدگان سازمان تأمين اجتماعي به شرط داشتن حداقل 30سال سابقه پرداخت حق بيمه مي‌توانند با دريافت ماهانه 30روز مستمري بازنشسته شوند.

تنها 30درصد کارگران ساختماني آذربايجان‎شرقي بيمه هستند

رئيس انجمن انبوه‎سازان آذربايجان‎شرقي مي‌گويد: تنها 30درصد کارگران ساختماني آذربايجان‎شرقي بيمه شده هستند و مسئله بيمه 70درصد ديگر بايد از طريق شوراي گفت و گو حل شود.

جمشيد برزگر مي‌افزايد: اساسي‌ترين مشکل ما در خصوص پرداخت عوارض ?? درصدي است که طبق قانون و توافقي که با تأمين اجتماعي صورت گرفته اين عوارض در قالب حق بيمه به کارگران ساختماني پرداخت مي‌شود و بايد مسائل و مشکلات با تعامل سازنده حل کنيم تا فضاي کسب و کار بهبود يابد.

52هزار کارگر ساختماني در آذربايجان شرق تحت پوشش بيمه تأمين اجتماعي هستن د

مديرکل تأمين اجتماعي آذربايجان‎شرقي نيز توضيح مي دهد: 52هزار نفر کارگر ساختماني در استان تحت پوشش بيمه تأمين اجتماعي هستند.

جعفر سمساري اظهار مي کند: طبق سهميه بندي کشور کساني که عضو انجمن کارگران ساختماني هستند در اولويت بيمه قرار دارند؛ عملکرد ما نيز بر اساس قانون است و هرقدر سهميه داشته باشيم بر اساس آن کارگران را بيمه مي‌کنيم.

120هزار کارگر ساختماني در آذربايجان شرقي

عضو هيأت مديره انجمن صنفي کارگري تبريز تعداد کارگران ساختماني در آذربايجان شرقي را حدود 120هزار نفر اعلام کرده و مي‌گويد: حدود 100هزار نفر شناسايي شده و ليست 25هزار نفر هم براي تأييد نهايي به تهران ارسال شده است.

قاسم زماني تعداد کارگران ساختماني در تبريز را افزون بر 60هزار نفر اعلام کرده و مي‌افزايد: حدود 46هزار کارگر فعال و غير فعال عضو انجمن هستند که عضويت اينها منوط به سنجش توسط سازمان فني و حرفه‌اي و دريافت کارت مهارت از اين سازمان است.

وي پرداخت حق بيمه را منوط به معرفي اين انجمن به تأمين اجتماعي عنوان کرده و اظهار مي‌کند: هفت درصد حق بيمه را دولت و سه درصد را کارگر پرداخت مي‌کند و سال گذشته 8هزار و 500نفر براي پرداخت بيمه به سازمان تأمين اجتماعي معرفي شدند با اين حال اين ميزان حق بيمه نيز که ماهانه 135هزار تومان است براي خيلي از کارگران مشکل است.

زماني آمارهاي مربوط به پوشش بيمه کارگران ساختماني را ضد و نقيض دانسته و مي‌گويد: برخي مسئولان آمار را 45هزار نفر و برخي 65 هزار نفر اعلام مي‌کنند در حالي که تنها راه شناسايي افراد ثبت نام در سامانه است.

وي پايين بودن دستمزدها و مشکلات معيشتي را مسائل مبتلابه همه کارگران ساختماني عنوان کرده و مي‌افزايد: بيکاري معضل اصلي کارگران ساختماني است بسياري از کارگران کمتر از سه روز در ماه کار مي‌کنند.

گزارش از: نعمت مرادپور

ايرنا