به گزارش احرار به نقل از فارس، براساس گزارش‌هاي منتشره، پس‌روي درياچه به قدري زياد شده که حتي تراز ثبت شده براي درياچه، در روز سه‌شنبه هفته گذشته از همين بازه زماني در سال گذشته حدود 22 سانتيمتر پايين‌تر آمد.تراز فعلي درياچه اروميه با کمترين تراز ثبت شده براي آن در نيم قرن اخير، تنها 21 سانتيمتر فاصله دارد. 

به طوري که فرهاد سرخوش، رئيس دفتر استاني ستاد احياي درياچه اروميه در آذربايجان‌غربي، تراز درياچه را که در روز پنجم مهر ماه 1270.28 متر اعلام کرده بود، در روز 25 مهر ماه 1270.25 سانتيمتر اعلام کرد.

به گفته وي، تداوم کاهش آب درياچه که 20 روز قبل مساحت درياچه را به 1734 کيلومتر رسانده بود، حالا با 36 کيلومتر کاهش مجدد به يک‌هزار و 698 کيلومتر رسانده است.

اين يعني اينکه درياچه اروميه نسبت به سال گذشته در همين زمان حدود 302کيلومتر کاهش نشان مي‌دهد. به عبارت ديگر درياچه به طور متوسط هر هفته 12 تا 15 کيلومتر پسروي و عقبگرد مي‌کند.

در گوشه و کنار شوره‌زاري وسيع حدفاصل بين دو استان آذربايجان‌غربي و شرقي که با لايه‌هاي قطور نمکي و بعضاً تپه‌هاي شني و ماسه‌هاي روان فرش شده، تابلوهاي سازمان حفاظت محيط زيست به چشم مي‌خورد.

تابلوهاي تازه‌ساخت و خوش آب و رنگي که رويشان نوشته شده «پارک ملي درياچه اروميه» و ممنوعيت چراي دام و شکار و.... را به مخاطبان متذکر شده است، اما در عمل نه آبي وجود دارد که نشان دهد اينجا درياچه است و نه گياهي براي چريدن و جانوري براي شکار! همچنان که در بالادست اين حوضه نيز همچون ديگر مناطق کشور به‌دليل وجود دام مازاد به ميزان چهار برابر ظرفيت مراتع، ديگر چيزي از پوشش گياهي و حتي خاک هم باقي نمانده است که اگر باراني هم ببارد حداقل بتواند جذب زمين شود!

شوره‌زاري به وسعت 3000 کيلومتر مربع

براساس اعلام ستاد احياي درياچه اروميه، با خشک شدن درياچه اروميه در سال‌هاي اخير سطحي معادل 82 هزار هکتار از اراضي حاشيه‌اي و  بستر درياچه به‌عنوان کانون‌هاي فوق بحراني توليد ريزگرد شناسايي شده است.

ضمن اينکه پهنه‌اي به وسعت بيش از 3 هزار کيلومتر هم در بستر درياچه پوشيده از لايه‌هاي قطور نمکي شده که برخي بهره‌برداران مجاز و غيرمجاز با حفاري در حال برداشت نمک صنعتي و بعضاً خوراکي هستند. آن هم از بستر درياچه‌اي که آلوده به انواع پساب و سموم و کودهاي شيميايي است! 

خيلي‌ها با اين مرگ مي‌ميرند!

مرگ و نابودي اطرافش پرسه‌ مي‌زند، غربت تلخي بر سکوتش جامانده و ترک‌هاي نقش‌بسته، جراحتش را عميق‌تر کرده است. آواز پرندگان، رقص فلامينگوها و جست‌و‌خيز حيوانات حکم سراب را برايش دارد. اکنون سيراب شدن از آب، به رؤياي شبانه‌ شيريني مبدل شده که به رنگ اميد درآمده است.

«چي‌چست» درياچه کهن «چي‌چست» اين درياچه کهن، درياچه‌اي که در کرانه خود، خاطرات زيادي را جاي داده و واژه واژه‌اش گذري بر پيشينه ايرانيان کهن است، حالا نظاره‌گر غروبي غم‌انگيز است.

اين‌روزها اروميه به نمک نشسته و بوي نامطبوع مرگ، مرغان دريايي و پرندگان را فراري داده است.  عدم سرمايه‌گذاري مناسب در بخش کشاورزي و محيط زيست درياچه اروميه، ضمن تقويت احتمال خشک شدن آن، مي‌تواند توده‌اي 8 ميليارد تني نمک و خروارها مواد سمي و فلزات سنگين در زمين به جا بگذارد.

فاجعه انساني در راه است فراتر از بحران پيش‌رو که چند سال است گونه‌هاي گياهي و حيواني درياچه را با مشکل روبه‌رو کرده است، بسياري از کارشناسان دولتي و غيردولتي اين نکته را متذکر شده‌اند که با کاهش مساحت درياچه اروميه و خشکي تدريجي، اين درياچه به شوره‌زاري 8 ميليارد تني تبديل مي‌شود که زيست‌بوم انساني منطقه را از بين خواهد برد و در نهايت منجر به مهاجرت‌هاي ناخواسته و از بين رفتن بخش مهمي از کشتزارهاي اطراف مي‌شود.

هم‌اکنون اين ماييم که بايد تصميم بگيريم، نگاه به آينده، نجات درياچه اروميه، رهايي بخشيدن درياچه، بستن فاضلاب‌ها، قانونمند کردن ورودي‌هاي آب شيرين به درياچه و اقدامات ديگري که بايد مورد توجه قرار بگيرد، يا اينکه بپذيريم همين شرايط را ادامه دهيم، سلام طبيعت را پاسخ نگوييم، از تازيانه‌هايي که بر شانه‌اش نواخته‌ايم درس نگيريم و آنگاه بگذريم رأفت و مهرباني طبيعت به قهري بدل شود که ديگر به سادگي نتوان آن را مديريت کرد.

اين انتخاب ماست، بايد انتخاب کنيم که امانت در دست خويش را چگونه نگهد‌اريم و چگونه آن را به نسل بعد از خويش تحويل دهيم و آنچه که تاکنون در دفترچه عمل خودمان نگاشته‌ايم به هيچ‌کدام از ما در هر جايگاهي که هستيم نمره قبولي نمي‌دهد، حتي به عنوان يک شهروند. بپذيريم که بايد براي درياچه اروميه فکر جدي‌تري کنيم.

* مرگ شور؛ پايان راه پرواز

پرنده‌هاي بي‌خبر از همه‌جا پس از بازي و شيطنت وقتي بر روي درياچه اروميه مي‌نشينند، نمک‌ پرو بالشان را مي‌گيرد و نمي‌توانند پرواز کنند؛ پرنده‌ها باز هم با تمام توانشان بال مي‌زنند اما نمي‌تواند از درياچه اروميه جدا شوند، گويي به زمين چسبيده‌اند، گويي يکباره متوجه مي‌شوند که مرگ گريبانشان را گرفته است.

اين توصيف يکي از دوست‌داران محيط زيست است که به طور اتفاقي شاهد مرگ يکي از پرندگان مهاجر به درياچه اروميه بوده است. پرندگان به تدريج احساس کردند که درياچه اروميه ديگر برايشان آرامش نخواهد داشت، آنها فهميدند که حتي براي يک لحظه هم نمي‌توانند براي ديدن اين درياچه کهن و اساطيري بازگردند هر چند که پليکان‌ها نيز از اين قائده مستثني نبودند.

رئيس جمهور: درياچه اروميه را احيا کرديم و به وعده خود عمل کرديم

حسن روحاني رئيس جمهور در يکم مرداد 95 در اجتماع مردم اروميه گفت: قبل از انتخابات من در شهر اروميه به شما وعده دادم و گفتم اگر به عنوان رييس جمهور انتخاب شوم، اولين مصوبه دولت يازدهم مربوط به احياي درياچه اروميه خواهد بود. مردم عزيز آذربايجان غربي من به وعده‌ام وفا کردم و در اولين جلسه دولت يازدهم بحث درياچه اروميه و احياي اين درياچه را مطرح کردم و ساعتي قبل که با هواپيما از بالاي درياچه اروميه عبور کردم وضعيت اين نگين آذربايجان غربي را مشاهده کردم. اگر شرايط سال‌هاي قبل ادامه پيدا مي‌کرد، اگر در اين سه سال برنامه‌هاي مدون اين دولت براي اين درياچه اجرا نمي‌شد، امروز سطح آب درياچه اروميه بايد 120 سانتي‌متر ديگر کاهش پيدا مي‌کرد.

وي افزود: ما در يک شرايط بحران در درياچه اروميه و در شرايط بحران براي محيط زيست اين استان و استان‌هاي همجوار و مجموعاً براي 14 ميليون نفر از جمعيت ايران قرار مي‌گرفتيم. اما امروز سطح آب درياچه اروميه به همت همه مسئولين و مردم به‌حمدالله 10 سانتي‌متر نسبت به مقدار آب سال 92 افزايش دارد و همه تلاش دولت بر اين است که قدم به قدم به سمت احياي اين درياچه را گام برداريم. 17دستگاه اجرايي کشور مسئول احياي درياچه اروميه هستند. دانشگاهيان، دستگاه‌هاي دولتي، سازمانهاي مردم‌نهاد، کشاورزان، صنايع، مردم شهر و روستا همه کمک کردند و دست به دست هم دادند تا امروز ما به اين باور برسيم که درياچه اروميه احيا و آباد خواهد شد.

روحاني تصريح کرد: آن روز که من به اروميه آمدم جواني به من گفت اگر به داد درياچه اروميه نرسيد ما مي‌خواهيم در دست نوشته‌هايمان براي فرزندان و نوه‌هايمان بنويسيم که روزگاري در اينجا آب بود، اسمش درياچه اروميه بود. امروز من به آن جوان عزيز اعلام مي‌کنم ديگر بايد براي نسل آينده بنويسيد درياچه احيا شده؛ درياچه اروميه به دست مردم غيور آذربايجان احيا شده است.سطح آب درياچه اروميه امروز نسبت به پارسال در همين روز 46 سانتي متر افزايش پيدا کرده است.

آماري که با نگاهي به گزارش‌هاي فروردين 92 بر‌خلاف آنچه انتظار مي‌رود، نه‌تنها اثري از افزايش 80سانتي‌متري اين تراز در فروردين 96 مشاهده نمي‌کنيم بلکه با ترازي 1271/80 متري در فروردين 92 مواجه مي‌شويم که در مقايسه با تراز 1270/82 متري فروردين 96، کاهش يک‌متري تراز درياچه طي چهار سال گذشته را به نمايش مي‌گذارد.

چهار سال از وعده انتخاباتي حسن روحاني مبني بر عزم جدي براي احياي درياچه اروميه و به دنبال آن تشکيل کارگروه ملي نجات درياچه اروميه در اولين مصوبه هيات دولت يازدهم مي‌گذرد اما آنچه در پايان دولت باقي مانده است، ارائه آمار متناقضي از سوي سازمان محيط‌زيست است تا اين چنين دستاوردهاي محيط‌زيستي دولت تدبير و اميد در قالب کميت قابل‌توجه‌تري قرار گيرد.

 وجدان تاريخ ما را نخواهد بخشيد

خشک شدن و يا کم شدن آب درياچه تعادل اکولوژيک شمال‌ غرب کشور را بر هم مي‌زند، آب و هوا را تغيير داده و با تاثيرگذاري مستقيم بر روحيات مردمي که ساليان سال با درياچه زندگي کرده‌اند، موجب مهاجرت ميليوني آنها مي‌شود. حضور درياچه تاکنون سبب ايجاد ويژگي ساحلي به اين منطقه کوهستاني و تعديل آب و هوا شده است.

دانشمندان معتقدند چنانچه درياچه اروميه کاملا خشک شود، منطقه تبديل به بياباني به وسعت 570 هزار هکتار با 8 ميليارد مترمکعب نمک مي‌شود که با وزش نخستين بادها به جاي شن يا رس، اين نمک است که در هوا منتشر شده و موجب تخريب محيط زيست مي‌شود، تخريبي که بدون شک از مرزهاي کشور خواهد گذشت و در خوش‌بينانه‌ترين شرايط کشورهاي همسايه را نيز در شرايط بحران زيست محيطي گرفتار خواهد کرد.

اينک اين ماييم و اين لبخند نمکين درياچه‌اي در حال مرگ، درياچه‌اي که با همه زيبايي‌اش با همه قدمت‌ خود و با همه نعمت‌هايش در حال نابودي است، اين نابودي يعني نابودي سه درصد از خاک ايران و ايراني با پيکري زخمي بر جاي مي‌ماند.

امروز برگي ديگر از تاريخ در حال نگارش است، اگر خشک شدن درياچه در اين ورق نوشته شود، هيچ‌گاه وجدان تاريخ ما را نخواهد بخشيد، اگر چه درياچه هامون چند سال پيش توسط بيگانگان خشکانده شد ولي اينک درياچه اروميه به دست خودمان در حال خشکيدن است.

اين انتخاب ماست، بايد انتخاب کنيم که امانت در دست خويش را چگونه نگهد‌اريم و چگونه آن را به نسل بعد از خويش تحويل دهيم و آنچه که تاکنون در دفترچه عمل خودمان نگاشته‌ايم به هيچ کدام از ما در هر جايگاهي که هستيم نمره قبولي نمي‌دهد، حتي به عنوان يک شهروند بپذيريم.

حال از نخستين مصوبه دولت تدبير و اميد در 27 مرداد 92 مي‌گذرد مردم هنوز منتظر هستند؛ منتظر اجرايي شدن قول‌ها و اقداماتي که دولت روحاني وعده آنها را داده است. اما اميدواريم اين عمل نوش دارو بعد از مرگ سهراب نباشد.